“น่าเสียดาย”

การไว้วางใจผู้อื่นมากเกินไปบางครั้งก็ถือเป็นบาป การเปิดใจให้สัตว์บางครั้งก็ถูกมองว่าเป็นพฤติกรรมประหลาด แต่เมื่อร้อยปีที่แล้วหรืออีกร้อยปีต่อมา ความคิดนั้นก็ยังสามารถ “ถอดรหัส” ได้ ไม่ว่ามันจะแสดงออกมาในรูปแบบใดก็ตาม...

1. สิบปีก่อนที่เขาจะเสียชีวิตที่เว้ ประมาณปีพ.ศ. 2473 Phan Boi Chau ได้เขียนหนังสือเรื่อง "Self-judgment" ซึ่งเขาได้วิพากษ์วิจารณ์ตัวเองว่า "ซื่อสัตย์เกินไป" นั่นคือ ซื่อสัตย์เกินไป และมากเกินไป

ความทรงจำมากมายเกี่ยวกับความไว้วางใจที่ Phan Boi Chau มอบให้กับผู้คนและสุนัขถูกบันทึกไว้ในบันทึกความทรงจำเรื่อง "ชายชรา Ben Ngu"

หลังจากเขียนเสร็จ "เฒ่าเบ็นงู" พานโบยเชา มอบให้นายมินห์ เวียน ฮวีน ถุก คัง เก็บไว้ รายละเอียดนี้เขียนโดย Lac Nhan Nguyen Quy Huong ชาว Tam Ky ซึ่งเป็นบรรณาธิการบริหารหนังสือพิมพ์ Tieng Dan ในบันทึกความทรงจำของเขาเรื่อง "Old Man Ben Ngu" (สำนักพิมพ์ Thuan Hoa, 1982)

นายเหงียน กวี เฮือง กล่าวว่า การวิจารณ์ตนเองของนายฟานนั้น “มากเกินไป” เพราะเขาเชื่อว่าในชีวิตนี้ไม่มีใครที่เราไว้วางใจไม่ได้ “เขามองว่ามันเป็นอาชญากรรมของ ‘การขาดความมั่นใจในศิลปะการต่อสู้’ และประวัติศาสตร์เองก็พิสูจน์คำพูดของเขาแล้ว นิสัยชอบไว้ใจผู้อื่นของเขาไม่เพียงแต่ทำลายสิ่งดีๆ เท่านั้น แต่ตัวเขาเองก็ตกเป็นเหยื่อโดยตรงด้วยเช่นกัน” (ibid, หน้า 130)

บรรณาธิการหนังสือพิมพ์ Tiếng Dân อ้างอิงเรื่องราวเพิ่มเติมอีกสองสามเรื่องเพื่อแสดงให้เห็นถึงความไว้วางใจที่ผิดที่ของนาย Phan หลังเหตุการณ์ลุกฮือทั่วไปในเว้ มีผู้ต้องสงสัยคนหนึ่งถูกจับกุมและสารภาพว่าก่อนหน้านี้เขาได้ขึ้นและลงบ้านของ Phan Boi Chau ที่เชิงเขา Ben Ngu เพื่อสอดส่องและให้ข้อมูลแก่ฝรั่งเศส

สายลับคนนั้นเป็นใคร? เขาเป็นบุคคลสำคัญทางวรรณกรรมของดินแดนแห่งตานกิงห์ พระองค์ทรงสอบผ่านวิชาวรรณคดีพระโพธิ์บัง และทรงเขียนประโยคขนานต่างๆ ในพระราชวังและหนังสือต่างๆ มากมาย ในวันปกติบุคคลผู้นี้มักจะมาที่บ้านของนายพัน ได้รับความรักและการต้อนรับอย่างอบอุ่นจากนายพัน และบางครั้งก็ค้างคืนเพื่อพูดคุย...

เรื่องราวที่ "สมจริงเกินไป" อีกเรื่องหนึ่งทำให้ นายฟาน ถูกจับกุมที่เซี่ยงไฮ้ (ประเทศจีน) ก่อนที่จะถูกนำตัวกลับฮานอยเพื่อพิจารณาคดีและตัดสินจำคุกตลอดชีวิต ผู้ให้ข้อมูลที่ช่วยจับกุมนายฟานชาวฝรั่งเศส คือบุคคลที่เขาเลี้ยงดูมาในบ้านตั้งแต่ที่เขาอยู่ที่ฮานเจา สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาตรี และสามารถพูดภาษาฝรั่งเศสได้คล่อง จากข่าวนี้ชาวฝรั่งเศสก็ไปรอที่สถานีรถไฟ รอให้ลงจากรถไฟแล้วเดินไป จากนั้นก็เข็นขึ้นรถพาไปที่เขตสัมปทานของฝรั่งเศส...

2. นางสาวเล ทิ หง็อก ซวง น้องสาวของกวี Bich Khe ซึ่งเป็นนักเคลื่อนไหวปฏิวัติในกวางงายจากขบวนการแนวร่วมประชาธิปไตยที่นำโดยพรรคคอมมิวนิสต์อินโดจีน ยังได้เล่าถึงเรื่องราวที่น่าสนใจเกี่ยวกับการกลับมาพบกับ Phan Boi Chau อีกครั้งในบันทึกความทรงจำของเธอที่มีชื่อว่า "ชายชราแห่งเบิ่นงู"

ภาพเหมือนของ Phan Boi Chau พิมพ์อยู่ในหนังสือ "คุณลุงเบิ่นงู"

ประมาณ 5 ปีก่อนหน้านั้น เมื่อเธอยังอยู่ที่เว้ เด็กสาวคนนี้ไปที่บ้านบนเนินเขาเบนงูเพื่อคุยกับนายฟานหลายครั้ง แต่เมื่อเธอกลับมาที่ฟานเทียตเพื่อเปิดโรงเรียนเพื่อรวบรวมพี่น้อง เธอถูกตำรวจลับฟานเทียตจับกุมและนำตัวไปที่กวางงาย ซึ่งเธอถูกขังเดี่ยวที่นั่นเกือบ 2 ปี... ส่วนการกลับมาพบกันครั้งนี้ เธอจำได้ว่าหลังจากการสนทนา เมื่อส่งแขกที่ประตู นายฟานได้พาคุณซวงไปดูหลุมศพของ "สุนัขผู้ชอบธรรม" ซึ่งมีแผ่นศิลาจารึกที่ถูกต้อง

“สุนัขตัวนี้รู้จักซื่อสัตย์ต่อเจ้าของ ฉันรักมันเหมือนเพื่อน แม้มันจะเป็นสัตว์ แต่ฉันไม่ปฏิบัติต่อมันเหมือนเพื่อน แต่ยังมีผู้คนที่ไม่รู้จักบ้านเกิด ไม่รู้จักเลือดเนื้อ ไม่รู้จักเนื้อหนัง คอยซุ่มอยู่ทั้งวันทั้งคืน คอยจับคนไปส่งให้เจ้าของชำแหละและฉีกเป็นชิ้นเล็กชิ้นน้อย!” นายฟานกล่าวกับคุณซวง

ต่อมา คุณนายซวงโชคดีที่ได้อยู่กับนายพันมากขึ้น แม้ว่าจะเป็นช่วงวันสุดท้ายของชีวิตก็ตาม และได้เล่ารายละเอียดเกี่ยวกับเวลาที่เขาถูกฝังศพท่ามกลางสายฝนที่เทลงมาอย่างหนัก ดังนั้นเรื่องราวของ “สุนัขแห่งความชอบธรรม” ของนายพันจึงต้องมีความละเอียดและแม่นยำพอสมควร...

ตอนนี้ “สุนัข” ของนายฟาน – วาและกี้ – ไม่ใช่คนแปลกหน้าอีกต่อไป หลุมศพ “สุนัขดี” นี้ เป็นของนายพัน เอง ด้านหน้าหลุมศพของวาไม่เพียงแต่มีศิลาจารึกที่มีอักษรจีนผสมอักษรเวียดนามไม่กี่ตัว เช่น "Nghia dung cau con"

“การซ่อมหลุม” และตั้งขึ้นพร้อมจารึกข้อความสรรเสริญราวกับเขียนถึงคู่ชีวิต “เพราะความกล้าหาญ เราจึงเสี่ยงชีวิตเพื่อต่อสู้ เพราะมันหมายถึงการซื่อสัตย์ต่อเจ้าของ พูดง่ายแต่ทำยาก คนก็เป็นแบบนั้น ไม่ต้องพูดถึงสุนัขเลย

โอ้! วาผู้นี้มีทั้งคุณธรรมทั้งสองประการ ไม่เหมือนคนอื่นที่มีใบหน้าเป็นมนุษย์แต่มีหัวใจเหมือนสัตว์ร้าย เมื่อคิดถึงเรื่องนี้ก็รู้สึกเสียใจ ดังนั้นฉันจึงสร้างหลุมศพให้กับเขา Ky ก็เหมือนกัน มีแผ่นศิลาจารึก “Nhan tri cau Ky chi trung” (ขาดคำว่า “con”) และแผ่นศิลาจารึกอีกแผ่นที่สลักเป็นเส้นประหนึ่งเป็นเพื่อนซี้ “คนที่มีคุณธรรมนิดหน่อยมักจะขาดสติปัญญา คนที่มีคุณธรรมบ้างมักจะขาดความเป็นมนุษย์ การจะพบคนที่ทั้งฉลาดและมีมนุษยธรรมนั้นหายาก ใครจะคิดว่า Ky คนนี้จะมีคุณธรรมทั้งสองอย่างนี้…”

3. เมื่อเห็นนายพันธ์สร้างอนุสาวรีย์ให้ “สุนัขเมตตา” มีคนมาบ่นว่านายพันธ์ยุ่งเรื่องชาวบ้านมากเกินไป ปฏิบัติกับสุนัขเหมือนคน...

เรื่องนี้นายพันเป็นผู้เล่าเองในบทความที่ลงพิมพ์ในหนังสือพิมพ์เมื่อปี พ.ศ. ๒๔๗๙ บทความดังกล่าวกล่าวถึงกรณีที่ชาววา "กลับไปเมืองหมา" ในปี พ.ศ. ๒๔๗๗ จาปต๊วต เนื่องมาจากการเจ็บป่วย “ฉันรักเขา ฉันสร้างหลุมศพให้เขา หลุมศพสูงหนึ่งเมตรและกว้าง ใกล้กับเชิงหลุมศพของฉัน บนหลุมศพ ฉันวางศิลาจารึกสูงประมาณหนึ่งเมตร

แผ่นศิลาจารึกมีคำจารึก 5 คำ คือ “Nghia dung cau chi trung” และมีคำว่า “con Va” อยู่ด้านล่างคำว่า cau… ฉันทำเสร็จแล้วก็มีแขกมาเยี่ยม แขกดุผมว่า: ทำไมคุณถึงทำงานกับหมาตายขนาดนี้? หลังจากที่หลุมศพถูกสร้างขึ้นแล้ว การสร้างแท่นศิลาและจารึกข้อความต่างๆ ไม่ใช่เรื่องมากเกินไปหรือ? หรือคุณคิดว่าสุนัขก็เหมือนคน” คุณฟานเขียนไว้ใน “Trung Ky Weekly” ฉบับที่ 14

ผ่านไป 90 ปีพอดีนับตั้งแต่ Va เสียชีวิต บังเอิญว่าในช่วงต้นปี 2024 ได้มีกระแสฮือฮาเกี่ยวกับการเอาใจใส่สัตว์เลี้ยงโดยคนหนุ่มสาว ซึ่งถือว่าสัตว์เลี้ยงเป็นลูกของพวกเขา แม้แต่งานศพก็ยังจัดขึ้นเมื่อสุนัขและแมวตาย และมีพิธีฝังศพและเผาศพ... อารมณ์ในแต่ละยุคสมัยก็แตกต่างกัน เรื่องราว "ยุ่งวุ่นวาย" ในศตวรรษที่ 21 ยิ่งแตกต่างจากช่วงต้นศตวรรษที่ 20 มากขึ้น แต่แน่นอนว่าในแง่ของความรักก็คล้ายคลึงกัน...

แหล่งที่มา