เรียนรู้เพิ่มเติมเกี่ยวกับชื่อสถานที่ด้วยองค์ประกอบ ดา, ดัค, ตาก, นา, เออา

ชื่อสถานที่บริหารส่วนใหญ่ของเวียดนามตั้งชื่อตามคำภาษาจีน-เวียดนาม ชื่อเหล่านี้มีความหมายที่แสดงถึงความปรารถนา โดยมีองค์ประกอบเช่น ความสุข ความเจริญรุ่งเรือง อายุยืนยาว สุขภาพ ความสงบ สันติ ความสามัคคี ความสะดวกสบาย ความสวยงาม เลอ...; หรือเพียงแค่ทิศทางทางภูมิศาสตร์ โดยมีองค์ประกอบเช่น ตะวันออก ตะวันตก ใต้ เหนือ… หรือเพียงแค่ทิวทัศน์ธรรมชาติเช่น ซอน ฮา ซาง...

อย่างไรก็ตาม มีชื่อสถานที่ราชการบางแห่งที่ไม่สามารถอธิบายเป็นคำพูดจีน-เวียดนามได้ เช่น ดานังและนาตรัง และยังมีชื่อสถานที่อื่นๆ ที่เขียนแตกต่างไปจากการสะกดในภาษาประจำชาติทั่วไป เช่น ดั๊กลัก ตั๊กโป และเอียซุป กรณีเหล่านี้มีต้นกำเนิดมาจากการใช้ตัวอักษรจีนหรือภาษาประจำชาติในการบันทึกชื่อสถานที่ตามการออกเสียงของคนในท้องถิ่น (ภาษาถิ่น)

ในอดีตเมื่อเจ้าหน้าที่ลงพื้นที่เพื่อบันทึกบันทึกทางภูมิศาสตร์หรือจัดตั้งหมู่บ้าน พวกเขาจะได้ยินมาว่าชื่อที่ชาวบ้านออกเสียงนั้นไม่ฟังดูเหมือนภาษาจีน ดังนั้นจึงไม่สามารถคัดลอกเป็นอักษรจีนได้

สถานการณ์ดังกล่าวบังคับให้เราต้องใช้ตัวอักษรจีนที่มีเสียงคล้ายกันในการเขียน บางครั้งอาจพบอักขระจีนที่ฟังดูคล้ายคลึงกับชื่อท้องถิ่นและมีความหมายที่สมเหตุสมผล แต่บางครั้งก็ไม่สามารถหาตัวอักษรจีนที่สมบูรณ์แบบเช่นนี้ได้ ดังนั้นจึงจำเป็นต้องเขียนตามการออกเสียงตามท้องถิ่นให้ดีที่สุด เช่น ใช้ตัวอักษร 沱 (ออกเสียงในภาษาจีน-เวียดนามว่า Đà) เขียนเสียง /đà/ และ /đak/ ของการออกเสียงตามท้องถิ่น หรือใช้ตัวอักษร 芽 (ออกเสียงว่า Nha ในภาษาจีน-เวียดนาม) เพื่อบันทึกเสียง /ea/ ของภาษาถิ่น เมื่อมีการนำภาษาประจำชาติมาใช้ ชื่อสถานที่เหล่านี้จะถูกเขียนด้วยอักษรภาษาประจำชาติ เช่น เสียง /đà/ เขียนเป็น Đà (ในคำว่า Đà Lạt)

แต่เนื่องจากภาษาถิ่นแตกต่างจากเสียงภาษาเวียดนามทั่วไป บางครั้งเราจึงต้อง "สร้าง" ชุดอักขระใหม่ที่ไม่อยู่ในตัวอักษรเวียดนามทั่วไป ตัวอย่างเช่น เสียง /đak/ เขียนว่า Đắk (ในคำว่า Đắk Lắk) หรือเขียนว่า Tắk (ในคำว่า Tắk Pỏ) เสียง /ea/ เขียนว่า Êa (ในคำว่า Êa Súp)

ชื่อสถานที่ ดา, ดั๊ก, ตั๊ก, นา ในภาษาถิ่น (ภาษาถิ่น) มีความหมายว่าอย่างไร? ภาคกลางของเวียดนามเคยเป็นที่อยู่อาศัยของกลุ่มชาติพันธุ์ที่พูดภาษาที่อยู่ในตระกูลภาษาออสโตรเอเชียติก (ภาษาโกตู และภาษาบานา) และตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน (ภาษาจามิก) กลุ่มชาติพันธุ์เหล่านี้มีความคิดที่เหมือนกันในการตั้งชื่อที่อยู่อาศัยของตนตามแหล่งน้ำในบริเวณใกล้เคียง

สำหรับกลุ่มชาติพันธุ์ที่อยู่ในสาขาภาษาออสโตรเอเชียติกอย่าง Co Tu และ Ba Na แหล่งน้ำ (แม่น้ำ ลำธาร ทะเลสาบ) จะถูกเรียกด้วยคำที่มีเสียงคล้ายกัน คือ /đà/ หรือ /đắk/ ในพื้นที่การออกเสียง /đà/ ชื่อนี้จะถอดความเป็นภาษาเวียดนามว่า "Дà" ในพื้นที่การออกเสียง /đắk/ จะถอดความเป็นภาษาเวียดนามว่า "Đắc" หรือ "Đắk" อันที่จริงแล้ว เสียง /đ/ ในคำพูดของกลุ่มชาติพันธุ์บางกลุ่มในสาขากอตูและบานาไม่เหมือนกับเสียง /đ/ ในภาษาเวียดนามทั่วไป แต่ก็คล้ายกับเสียง /t/ ด้วยเช่นกัน

ดังนั้น เมื่อถอดความเป็นภาษาเวียดนามทั่วไป บางครั้งจะถอดความว่า "ตั๊ก" แทนที่จะเป็น "ดั๊ก" เช่นกรณีของเมืองตั๊กโป อำเภอนามจ่ามี จังหวัดกวางนาม นอกจากนี้ ในปัจจุบันยังมีชื่อสถานที่และหน่วยงานการบริหารบางแห่งที่แปลตรงเป็นภาษาประจำชาติ เช่น "เนื๊อกโออา" "เนื๊อกวี" (อำเภอบั๊กจ่ามี จังหวัดกวางนาม)

สำหรับชาวภาษาสาขาคามิกของตระกูลภาษาออสโตรนีเซียน แหล่งน้ำต่างๆ (แม่น้ำ ลำธาร ทะเลสาบ) จะถูกเรียกด้วยคำที่ออกเสียงคล้ายกับเสียง /ê-a/ หรือ /ia/ ในอดีตเมื่อจะใช้ตัวอักษรจีนบันทึกเสียง ผู้คนจะออกเสียงด้วยตัวอักษร 芽 (ออกเสียงว่า Nha) ในกรณีของชื่อสถานที่ Nha Trang ปัจจุบัน ท้องถิ่นหลายแห่งในบริเวณที่สูงตอนกลางใช้การสะกดว่า "Êa" ในการบันทึกเสียง เช่น Êa Kar, Êa Sup, Êa H'Leo (จังหวัด Dak Lak)

โดยสรุป แม้ว่าความหมายของชื่อสถานที่ในการบริหาร เช่น ดาลัด ดานัง นาตรัง ดักลัก และตักโป จะอธิบายได้ยากในระบบชื่อสถานที่โดยทั่วไป แต่ชื่อสถานที่เหล่านี้ถือเป็นเสาหลักทางวัฒนธรรมที่หลงเหลืออยู่จากการกัดเซาะกระแสประวัติศาสตร์ในระยะยาว เข้าสู่ยุคใหม่ จะมีการรวมตัวกันของจังหวัด เมือง ตำบล และแขวง ชื่อหน่วยงานการบริหารหลายแห่งจะมีการเปลี่ยนแปลง หวังว่าชื่อโบราณเหล่านี้บางส่วนจะคงไว้เพื่อใช้ตั้งชื่อหน่วยการบริหารใหม่ โดยรักษาประวัติศาสตร์ของดินแดนที่มีต้นกำเนิดทางวัฒนธรรมอันอุดมสมบูรณ์ของกลุ่มชาติพันธุ์ต่างๆ มากมาย

ที่มา: https://baodanang.vn/channel/5433/202504/hieu-them-ve-dia-danh-co-yeu-to-da-dak-tak-nha-ea-4003517/