ບາງ​ຄວາມ​ຮູ້​ສຶກ​ກ່ຽວ​ກັບ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທໍາ Hoi An

Hoi An ເຂົ້າຮ່ວມເຄືອຂ່າຍນະຄອນສ້າງສັນທົ່ວໂລກຂອງ UNESCO ໃນປີ 2023. ພາບ: QT

ທ່າເຮືອວັດທະນະທໍາ

ຊາວ​ຫວຽດ​ນາມ ຢູ່ ໂຮ້ຍອານ ດຳລົງ​ຊີວິດ​ຢູ່​ເຂດ​ປາກ​ແມ່ນ້ຳ - ແຄມ​ທະ​ເລ, ຕົ້ນຕໍ​ແມ່ນ​ປູກ​ເຂົ້າ, ຜັກ, ​ເຮັດ​ວຽກ​ຢູ່​ແມ່​ນ້ຳ ​ແລະ ທະ​ເລ. ທ່າ​ໄດ້​ປຽບ​ຂອງ​ການ​ດຳລົງ​ຊີວິດ​ຢູ່​ທ່າ​ກຳ​ປັ່ນ, ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ນະ​ໂຍບາຍ​ການ​ຄ້າ​ກັບ​ຕ່າງປະ​ເທດ​ເປີດ​ກວ້າງ​ຂອງ​ເຈົ້າ​ຊີວິດ ຫງວຽນ​ຮຸ່ງ, ​ໄດ້​ເຮັດ​ໃຫ້​ມີ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ຫຼາຍ​ຢ່າງ​ໃນ​ອາຊີບ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຂອງ​ຊາວ​ກະສິກອນ.

ກ່ອນ​ອື່ນ, ຊາວ​ໂຮ້ຍອານ​ໄດ້​ຮຽນ​ຮູ້​ວິ​ທີ​ເຮັດ​ນ້ຳ​ປາ​ທະ​ເລ​ຈາກ​ຊາວ​ເຜົ່າ​ຈຳ. ອາ​ຊີບ​ກໍ່​ສ້າງ​ກຳ​ປັ່ນ​ເດີນ​ທະ​ເລ​ແລະ​ເຮືອ​ອ້ອມ​ເພື່ອ​ຂົນ​ສົ່ງ​ສິນ​ຄ້າ​ທາງ​ແມ່​ນ້ຳ/ທາງ​ທະ​ເລ​ແມ່ນ​ປົກ​ກະ​ຕິ. ເຖິງ​ແມ່ນ​ວ່າ​ແນວ​ຄວາມ​ຄິດ​ຂອງ "ການ​ກະ​ສິ​ກໍາ​ເປັນ​ພື້ນ​ຖານ​" ຄ່ອຍໆ​ມີ "ສິນ​ຄ້າ​" (ການ​ຄ້າ​ທີ່​ມັກ​) ຄວາມ​ຫມາຍ​ຂອງ​ຊາວ​ໃນ​ເຂດ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທໍາ​ທ່າ​ເຮືອ​ໄດ້​.

ຄື້ນຟອງໃຫຍ່ຂອງການຍົກຍ້າຍຖິ່ນຖານຂອງຊາວຍີ່ປຸ່ນແລະຈີນ (ຊາວຍີ່ປຸ່ນຫຼາຍກວ່າ 1,000 ຄົນໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 17 ແລະ 6,000 ຄົນໃນທ້າຍສະຕະວັດທີ 17) ແລະນະໂຍບາຍ "ສ້າງຕັ້ງບ້ານ, ເມືອງ" ແລະການຕັ້ງຖິ່ນຖານແລະການຄ້າຂອງ Lord Nguyen ເຮັດໃຫ້ວັດທະນະທໍາທ່າເຮືອຂອງຊາວຄ້າຂາຍຄ່ອຍໆຄອບຄຸມວັດທະນະທໍາກະສິກໍາແລະປາ.

ວັດທະນະທໍາທ່າເຮືອໄດ້ກາຍເປັນສາຍນ້ໍາວັດທະນະທໍາທີ່ໂດດເດັ່ນໃນຫຼາຍສັດຕະວັດແລ້ວ - ຫັນ Hoi An ກາຍເປັນ "ບ່ອນຊື້ - ຂາຍໃນທ່າເຮືອແລະພາຍໃຕ້ເຮືອ" ບ່ອນທີ່ "ມີທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ" (Le Quy Don). ມາ​ຮອດ​ຊຸມ​ປີ 1930, ຫງວຽນ​ຕ໋ວນ​ຍັງ​ໄດ້​ບັນ​ທຶກ​ໄວ້​ວ່າ ທ່າ​ກຳ​ປັ່ນ​ຮ່​ວາ​ອານ​ມີ “ປ່າ​ໄມ້​ມີ​ເສົາ​ຄ້ຳ ແລະ ເຮືອ​ຢູ່​ເຕົ້າ​ໂຮມ​ກັນ” (ບົດ​ຂຽນ Cua Dai).

ແກນວັດທະນະທຳ ໂຮ້ຍອານ - ດິງຈ້ຽນ ກໍ່ຖືກຮັບຮູ້ວ່າແມ່ນສະຖານທີ່, ພ້ອມກັບ Tourane (Da Nang), ເຊິ່ງເປັນບ່ອນເຮັດວຽກເຜີຍແຜ່ສາສະໜາກາໂຕລິກຢູ່ ຫວຽດນາມ. ພ້ອມ​ກັນ​ນັ້ນ, ນີ້​ກໍ່​ແມ່ນ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ໜຶ່ງ​ທີ່​ປະກອບສ່ວນ​ສ້າງ​ພາສາ​ປະຈຳ​ຊາດ​ດ້ວຍ​ການ​ຊຸກຍູ້​ບັນດາ​ຜູ້​ສອນ​ສາດສະໜາ​ຝ່າຍ​ຕາ​ເວັນ​ຕົກ...

ສອນ​ເພງ​ພື້ນ​ເມືອງ​ຢູ່​ເມືອງ​ເກົ່າ​ໂຮ້ຍ​ອານ. ຮູບພາບ: QT

ນອກຈາກບັນດາມໍລະດົກວັດທະນະທໍາທີ່ເຫັນໄດ້ຊັດເຈນທີ່ໄດ້ມາໂດຍຜ່ານການແລກປ່ຽນກັບຊາວຈໍາປາເຊັ່ນ: ເຮືອລໍາ, ນໍ້າສ້າງວັດຖຸບູຮານ, ວັດຖຸບູຮານຈໍາປາແລະສະຖານທີ່ໂບຮານຄະດີ, ຊາວ Hoi An ໄດ້ເລືອກເອົາການຫັນປ່ຽນທີ່ "ແຕກຕ່າງກັນແຕ່ເຫມາະສົມ" ລະຫວ່າງວັດທະນະທໍາຫວຽດນາມແລະວັດທະນະທໍາອື່ນໆ.

ໃນດ້ານສະຖາປັດຕະຍະກຳ, ພວກຂ້າພະເຈົ້າສາມາດເຫັນໄດ້ຕົວຢ່າງທຳມະດາຂອງເຮືອນຊາວຫວຽດນາມ ດ້ວຍ “3 ຫ້ອງຫຼັກ ແລະ 2 ຫ້ອງຂ້າງ” ພ້ອມກັບ “ກົກໄມ້ປອມ” ເພີ່ມເຕີມຕາມແບບຮວ່າງນາມ; ມຸງດ້ວຍກະເບື້ອງ yin-yang ແທນທີ່ຈະເປັນກະເບື້ອງຂະໜາດປາ ຫຼືກະເບື້ອງຫຼັງຄາແບບຕະຫຼົກ, ຄຸ້ມເຮືອນເກົ່າມີລະບົບເຮືອນບູຮານທີ່ “ສົມທົບ” ທັງໝົດແບບຫວຽດນາມ - ຈີນ - ຍີ່ປຸ່ນ ໃນຮູບຊົງທາງກວ້າງຂອງພື້ນ, ແບບສະຖາປັດຕະຍະກຳ, ແລະເຖິງແມ່ນໃນທຸກລາຍລະອຽດການແກະສະຫຼັກສິລະປະ.

ຕາມ​ນັກ​ຄົ້ນ​ຄ້​ວາ​ແລ້ວ, ກະ​ດູກ “ຄໍ​ລຳ​ເຊື່ອງ​ລຳ” (ແບບ​ຫວຽດ) ຍັງ​ຄົງ​ມີ​ຢູ່​ຢ່າງ​ສົມ​ເຫດ​ສົມ​ຜົນ​ຢູ່​ຄຽງ​ຄູ່​ກັບ​ກະ​ດູກ “ໂຄມ​ໄຟ​ປອມ” (ແບບ​ຈີນ) ແລະ ລະ​ບຽງ​ທີ່​ຕົກ​ແຕ່ງ​ດ້ວຍ​ລະ​ບຽງ (ແບບ​ຝຣັ່ງ) ຢູ່​ໃນ​ເຮືອນ​ດຽວ​ກັນ…

ການວາງແຜນຜັງເມືອງຂອງໂຮ້ຍອານໃນສະຕະວັດທີ 19 - ຍຶດເອົາແກນ Le Loi ເປັນແກນຫຼັກເພື່ອເຊື່ອມຕໍ່ກັບຖະໜົນສາຍອື່ນໆ, ຢູ່ເທິງຊັ້ນລຸ່ມເພື່ອ “ລະບາຍນໍ້າ” ລົງສູ່ແມ່ນໍ້າ ຍັງເປັນການສົມທົບກັນຂອງວັດທະນະທໍາຕາເວັນອອກ ແລະຕາເວັນຕົກ.

ຊາວ​ກຳ​ມະ​ກອນ​ຢູ່​ໝູ່​ບ້ານ​ຫັດ​ຖະ​ກຳ​ພື້ນ​ເມືອງ Kim Bong (ຕາ​ແສງ Cam Kim, ນະ​ຄອນ Hoi An). ຮູບພາບ: DO HUAN

ແບບ​ກວາງ​ໃນ​ປະ​ຊາ​ຊົນ Hoi An

ທາງດ້ານປະຫວັດສາດ, ເຖິງວ່າໃຊ້ເວລາດົນນານໃນການນຳໃຊ້ການຂຽນພາສາຈີນ (ຕົວໜັງສື Han) ໃນເອກະສານບໍລິຫານ ແລະ ບັນທຶກປະຫວັດສາດ (ເຫຼັກກ້າ, ໄຫວ້ອາໄລ, ພິທີໄຫວ້ອາໄລ ແລະ ອື່ນໆ), ແຕ່ປະຊາຊົນ ໂຮ້ຍອານ ຍັງຮັກສາ “ສຳນຽງກວາງ” ໃນຄຳເວົ້າຂອງເຂົາເຈົ້າຕະຫຼອດຫຼາຍສັດຕະວັດ. ປະຈຸ​ບັນ, ​ແມ່ນ​ແຕ່​ປະຊາ​ຄົມ​ຊາວ​ຈີນ​ກໍ​ບໍ່​ຄ່ອຍ​ໃຊ້​ພາສາ​ຈີນ​ໃນ​ການ​ສື່ສານ ​ເວັ້ນ​ເສຍ​ແຕ່​ໃນ​ໂອກາດ​ວັນ​ບຸນ.

ຊາວ​ໂຮ້ຍອານ​ມີ​ຄຸນ​ນະພາ​ບການ “​ໂຕ້​ແຍ້​ງ” ຫຼື​ການ​ໂຕ້​ວາທີ​ໃນ​ສັງຄົມ, ບາງ​ເທື່ອ “​ແຂງ​ແຮງ” ກ່ວາ “ບ້ານ​ເກີດ​ເມືອງ​ນອນ” ບາງ​ທ້ອງ​ຖິ່ນ​ແຂວງ​ກວາງ​ນາມ. ເຫດຜົນອາດຈະເປັນຍ້ອນຂະບວນການແລກປ່ຽນວັດທະນະທໍາໂດຍກົງແລະກວ້າງຂວາງກັບຊາວຂອງວັດທະນະທໍາອື່ນໆ - ດັ່ງນັ້ນປັດໄຈ "ເປີດ, ທໍາມະຊາດ" ແມ່ນເດັ່ນກວ່າ.

ໃນຕົ້ນສະຕະວັດທີ 17, ປະໂລຫິດຊາວອີຕາລີ Cristoforo Borri (1583-1632) ໃນວຽກງານຂອງລາວ "ແຜ່ນດິນຂອງ Dang Trong" ໄດ້ໃຫ້ຄໍາເຫັນວ່າ: ກ່ຽວກັບລັກສະນະຂອງເຂົາເຈົ້າ, "ພວກເຂົາມີຄວາມອ່ອນໂຍນແລະສຸພາບໃນການສົນທະນາຫຼາຍກວ່າຄົນຕາເວັນອອກອື່ນໆ ... ເວົ້າສັ້ນໆ, ພວກເຂົາມີຄວາມສຸພາບ, ສຸພາບແລະເປັນມິດຕໍ່ພວກເຮົາ ... " ແລະ "ສິລະປະແລະສິລະປະ."

ຊາວ ໂຮ້ຍອານ ດ້ວຍລັກສະນະ “ຂະຫຍັນຂັນເຄື່ອນ” ແລະ ເປີດກວ້າງຂອງຊາວ “ເມືອງທ່າເຮືອ”, ຍ້ອນການຕິດພັນກັບຕາເວັນອອກ ແລະ ຕາເວັນຕົກໃນຕົ້ນປີ, ມີຄວາມພາກພູມໃຈທີ່ໄດ້ມີນັກສິລະປິນຫຼາຍທ່ານບຸກເບີກດົນຕີສະໄໝໃໝ່ ເຊັ່ນ: ລາໂຮ້ຍ ດ້ວຍບົດເພງ “ລະດູບານໃໝ່ ແລະ ຊາວຫນຸ່ມ”; ອ້າຍ​ນ້ອງ​ຂອງ​ກຸ່ມ “ທູ​ລູ​ວັນ​ດຽນ” (ຕົ້ນ​ກຳ​ເນີດ​ມາ​ຈາກ​ໂຮ້ຍ​ອານ) ໃນ​ວັນ​ນະ​ຄະ​ດີ​ກ່ອນ​ປີ 1945...

ຂະ​ບວນ​ການ​ແລກ​ປ່ຽນ​ວັດ​ທະ​ນະ​ທຳ​ທີ່​ຂະ​ຫຍັນ​ຂັນ​ເຄື່ອນ​ນັ້ນ​ຍັງ “ປົກ​ປິດ” ຜົນ​ກະ​ທົບ​ທາງ​ລົບ” ດັ່ງ​ນັກ​ຂຽນ ຫງວຽນ​ຫງອກ ເວົ້າ​ວ່າ. ປະຊາຊົນ ໂຮ້ຍອານ ໂດຍພື້ນຖານແລ້ວ "ມີສະຕິລະດັບ" ເພື່ອຮັກສາເອກະລັກວັດທະນະທໍາ "ປານກາງ" ແລະເປັນກາງ - ໃນທາງກົງກັນຂ້າມ - ພວກເຂົາ, ຍ້ອນປານກາງເກີນໄປ, ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມຢ້ານກົວຕໍ່ຄວາມສ່ຽງແລະຂໍ້ເສຍ - ເຊັ່ນໃນທຸລະກິດເສດຖະກິດ, ເຂົາເຈົ້າຢ້ານ "ເຮັດທຸລະກິດໃຫຍ່", ດໍາເນີນທຸລະກິດ "ເປີດ" ແລະບໍ່ກ້າ "ອອກທະເລ", ຄ່ອຍໆຕົກຢູ່ໃນທໍາມະຊາດ.

ນັກຄົ້ນຄວ້າບາງຄົນເຊື່ອວ່າຊາວໂຮ້ຍອານມີແນວໂນ້ມທີ່ຈະປະພຶດຕົວໃນ "ຄວາມຮູ້ສຶກ", ວ່າ "ເຫດຜົນຫນຶ່ງຮ້ອຍແມ່ນບໍ່ມີຄ່າກັບຄວາມຮູ້ສຶກເລັກນ້ອຍ". ຍ້ອນ​ການ​ດຳລົງ​ຊີວິດ​ໃນ​ບັນດາ​ພຶດຕິ​ກຳ​ທີ່​ມີ​ອາລົມ​ຈິດ​ຂອງ​ຊຸມ​ຊົນ​ທີ່​ມີ​ປະຫວັດ​ການ​ຢູ່​ຮ່ວມ​ກັນ​ມາ​ແຕ່​ດົນ​ນານ, ​ໄດ້​ສ້າງ​ຄວາມ​ບໍ່​ລົງ​ລອຍ​ກັນ​ໃນ​ການ​ຊຸກຍູ້ ​ແລະ ພັດທະນາ​ບັນດາ​ຄຸນຄ່າ​ວັດທະນະທຳ​ພື້ນ​ເມືອງ.

ຕໍ່ໜ້າ​ການ​ປ່ຽນ​ແປງ​ຂອງ​ພຶດຕິ​ກຳ​ແບບ​ດັ້ງ​ເດີມ, ຊາວ​ໂຮ້ຍອານ​ຍັງ​ສືບ​ຕໍ່​ສືບ​ທອດ​ລັກສະນະ​ຕັ້ງໜ້າ, ​ເປີດ​ອົກ​ເຂົ້າ​ໃຈ, ກ້າ​ຄິດ, ກ້າ​ເວົ້າ, ກ້າ​ເຮັດ​ພຶດຕິ​ກຳ​ຂອງ​ຊາວ ກວາງ​ນາມ. ແຕ່ອີກດ້ານຫນຶ່ງຂອງ "ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງອັດຕາສ່ວນ" ເຮັດໃຫ້ພວກເຂົາມີຄວາມຮູ້ສຶກໃຫມ່ - ຄວາມຮູ້ສຶກຂອງ "ການປ່ຽນແປງທີ່ເຫມາະສົມ". ນັ້ນ​ແມ່ນ​ເຫດຜົນ​ທີ່​ໂຮ້ຍອານ​ຮັກສາ ​ແລະ ພັດທະນາ​ບັນດາ​ຜະລິດ​ຕະພັນ​ທ່ອງ​ທ່ຽວ​ຈາກ​ຫັດຖະກຳ ​ແລະ ສິລະ​ປະ​ພື້ນ​ເມືອງ, ພ້ອມ​ກັນ​ນັ້ນ​ກໍ​ກາຍ​ເປັນ​ນະຄອນ​ທີ່​ມີ​ຫົວຄິດ​ປະດິດ​ສ້າງ​ຂອງ​ໂລກ.

ທີ່ມາ: https://baoquangnam.vn/vai-cam-nhan-ve-van-hoa-hoi-an-3139045.html