เรื่องราวแห่งสายน้ำ
แม่น้ำ ในภาษาสันสกฤตเรียกว่า นาดี नदी ในภาษาจามโบราณเรียกว่า กระṅ /krɔ:ŋ/ ร่องรอยของคัมปา (Champa) ที่หลงเหลืออยู่ในกวางนาม-ดานัง พร้อมทั้งประวัติศาสตร์การก่อตั้งอาณาจักรนานกว่า 1,000 ปี ไม่ใช่แค่เพียงวัดและหอคอยเท่านั้น ระบบชลประทานขนาดใหญ่พร้อมทุ่งนา คลอง และเขื่อน ถูกสร้างขึ้นในสมัยโบราณ และเรื่องราวของแม่น้ำก็ยังคงดำเนินต่อไป
แม่น้ำใหญ่ (mahānadī) มีการกล่าวถึงในจารึก 3 ฉบับในพื้นที่กวางนาม ได้แก่ ศตวรรษที่ 72 ในเมืองหมีเซิน ศตวรรษที่ 105 ในเมืองฮอนกุต และศตวรรษที่ 147 ในเมืองเจียมเซิน
ในสมัยราชวงศ์คัมปาปุระ (คริสต์ศตวรรษที่ 4-7) จารึกจากศตวรรษที่ 72 ที่ค้นพบใกล้กับวัด A1 ชื่อ My Son ถือเป็นกฎบัตรฉบับแรกของพื้นที่โดย L. Finot
นอกจากนี้ จารึกใน Chiem Son ราวปี ค.ศ.147 ยังบอกอีกว่า ทางทิศเหนือมีแม่น้ำมหา (mahānadī) ราชวงศ์คัมปาปุระกล่าวถึงเพียงชื่อแม่น้ำใหญ่ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของดินแดนเมืองหมีซอน ซึ่งปัจจุบันเป็นส่วนหนึ่งของแม่น้ำทูโบนเท่านั้น
ในราชวงศ์หลังๆ ราชวงศ์อินทรปุระซึ่งมีอายุตั้งแต่ศตวรรษที่ 8 ถึงศตวรรษที่ 10 มีการกล่าวถึงระบบแม่น้ำ 3 ระบบ โดยเขตแดนของวัดทั้งสองได้รับการยืนยันว่าติดกับแม่น้ำนายาอูนา แม่น้ำลูวู และแม่น้ำภาวค์ชีรา ซึ่งสอดคล้องกับระบบแม่น้ำทูโบนและแม่น้ำลี้ลี้
จารึก C. 106 ถูกค้นพบในหมู่บ้านบ๋านหลาน (ตำบลเดียนจุง เมืองเดียนบาน) ห่างไปทางเหนือของจารึก C. 66 ในด่งเซืองประมาณ 12 ไมล์
ก่อนหน้านี้ พระฤๅษีศรีกัลป ได้สร้างวัดศรีรุทรมาทเยศวรไว้ที่นี่เช่นกัน ทุ่งนา หมู่บ้าน สระน้ำ และทะเลสาบ มากกว่า 100 แห่ง ทอดยาวจากทุ่งนา Ṅauk Raya ไปจนถึงปากแม่น้ำ Nayauna จากปากแม่น้ำไปจนถึงฝั่งใต้ของวัด มีทุ่งนา หมู่บ้าน สระน้ำ และทะเลสาบมากมายกว่า 100 แห่ง โดยมีชื่อสถานที่เป็นภาษาจามโบราณ ทั้งหมดอยู่ภายใต้อิทธิพลของระบบชลประทาน 2 สายทางเหนือที่ไหลมาจากแม่น้ำถูโบนแยกออกจากแม่น้ำโคทาปใน 2 ทิศทาง คือ ทิศตะวันออกเฉียงเหนือและทิศตะวันออกเฉียงใต้
ตามภูมิประเทศของหมู่บ้านบ๋านลานห์ แม่น้ำนายูนาที่กล่าวถึงในจารึกศตวรรษที่ 106 นั้นเป็นเพียงสองสาขาของแม่น้ำใหญ่ (มหานาดี) ที่ไหลลงมาในทิศตะวันออกเฉียงเหนือและตะวันออกเฉียงใต้เท่านั้น
ราชวงศ์อินทรปุระตอนปลาย
ในสมัยนี้ พระเจ้าศรีชัยสีหวรมเทวะทรงสร้างวัดและแบ่งระบบหมู่บ้านและทุ่งนาในเมืองกามเล (ปัจจุบันคือเมืองดานัง) หลักฐานดังกล่าวยังได้รับการยอมรับจากการจารึก C.211 ใน Khue Trung และ C.142 ใน Hoa Que ในทางโบราณคดีซากปรักหักพังฟองเลยังถือเป็นศูนย์กลางทางศาสนาในช่วงราชวงศ์นี้ด้วย
ถัดมาคือแหล่งจารึกในศตวรรษที่ 140 ใน Huong Que, Que Son หันหน้าไปทางทิศตะวันออกสู่แม่น้ำ Ly Ly ซึ่งดินแดนของขุนนางสามารถไปถึงแม่น้ำ Thu Bon แม่น้ำ Ba Ren แม่น้ำ Truong Giang และแม้กระทั่งที่สูงได้
ในรัชสมัยของพระเจ้า Yāṅ Põ Ku Śrī Jaya Harivarmadeva Ciy Śivānandana ในช่วงต้นคริสต์ศตวรรษที่ 13 มีแม่น้ำ 2 สายที่กล่าวถึงในจารึกในศตวรรษที่ 100 ได้แก่ แม่น้ำที่ไหลผ่านเมืองหลวง Siṅhapura (Trà Kiêu) และแม่น้ำ Yāṃ ซึ่งเป็นแม่น้ำ 2 สายที่อยู่ในระบบแม่น้ำ Thu Bồn (สาขาทางใต้)
มีการค้นพบจารึกในศตวรรษที่ 100 ที่วัด G5 เมืองมีซอน - ที่ตั้งแม่น้ำยางทางทิศตะวันออกของวัดกุเฮศวร - วัดที่กล่าวถึงในจารึกราชวงศ์อินทรปุระในศตวรรษที่ 106
ก่อนหน้านี้ ในปีศก 1010 (1088) ในรัชสมัยของพระเจ้าศรีชัยอินทราวรมเทวะยันเทวมุรติ มีจารึก C. 89 ที่ค้นพบที่วัด D1 พระบุตรของข้าพเจ้ายังได้ระบุทุ่งนา หมู่บ้าน และแม่น้ำที่นี่ระหว่างการฟื้นฟูประเทศที่ถูกทำลายล้างโดยสงครามอีกด้วย
จารึก C.64 ใน Chiên Đàn ระบุว่าในช่วงปลายศตวรรษที่ 11 พระเจ้า Śrī Harivarmadeva พิชิตดินแดนทางใต้ทั้งหมดตั้งแต่แม่น้ำ Tam Kỳ ไปจนถึงวัด Campeśvara ใน Trà Kiệu ขุนนางในพื้นที่นี้ก็ยอมจำนนและกลายเป็นข้ารับใช้ของเขา ทุ่งนาและทะเลสาบของระบบแม่น้ำทามกียังได้รับการกล่าวถึงในจารึก C. 227 ใน An My และ C. 63 ใน Khuong My อีกด้วย
กวางนาม-ดานัง ที่มีเมืองหลวงเก่าคัมปาอยู่และเจริญเติบโตมาเกือบ 1,000 ปี กาลเวลาทำให้สิ่งที่เหลืออยู่เลือนลางไป แต่ชื่อแม่น้ำ ลำธาร ทะเลสาบ ทุ่งนา หมู่บ้าน และผู้คนยังคงอยู่เหมือนเดิม แม้รูปแบบอาจจะแตกต่างไป แต่เสียงสะท้อนของราชวงศ์ยังคงก้องสะท้อนผ่านคลื่นรวมทั้งเรื่องราวต่างๆ เกี่ยวกับชีวิต
ที่มา: https://baoquangnam.vn/nhung-dong-song-trong-bia-ky-cham-3148245.html
การแสดงความคิดเห็น (0)