Bóng hình Hà Nội trong dòng chảy văn chương đương đại

Tham dự buổi toạ đàm, các chuyên gia văn hoá, nhà văn, nhà điêu khắc đã mở rộng vấn đề định danh “Hà Nội”, bàn về hiện thực và biến chuyển của Thủ đô trong chiều dài lịch sử, căn tính những lớp người Hà Nội ở nhiều thế hệ khác nhau. 

Tại toạ đàm, nhà văn Đỗ Phấn chia sẻ đã có rất nhiều sự thay đổi ở Thủ đô Hà Nội hiện nay từ không gian, môi trường sống cho đến nền nếp, cách sinh hoạt của con người. Có những thay đổi nhỏ nhưng cũng có những thay đổi lớn, có những thay đổi có lợi và cũng có nhiều thay đổi không hay, tất cả đều trở thành tiền đề cho những người cầm bút.

Nhà văn Đỗ Phấn nói rằng, Hà Nội có nhiều thay đổi nhưng có những thứ không thay đổi, đó là nề nếp, tác phong, cách ứng xử của người Hà Nội. Dù bây giờ, nhiều người Hà Nội cũ đã đi khỏi vùng lõi để sống ở vùng ngoại vi thành phố nhưng tính cách, ứng xử của họ dù nhỏ, dù chỉ như giọt mực nhỏ vào Hồ Tây nhưng lại luôn tồn tại những giọt mực như thế.

“Nó bền bỉ hết năm này đến tháng khác, nó cứ nhỏ vào Hồ Tây như thế và đến một lúc nào đó tính cách ấy sẽ được lan tỏa. Và chúng ta không sợ Hà Nội mất đi đâu cả vì nó vẫn sẽ đọng lại trong mỗi người của chúng ta những tính cách như vậy”, nhà văn Đỗ Phấn nhấn mạnh. 

Theo nhà văn Đỗ Phấn, trong những thay đổi của Hà Nội thì tất nhiên sẽ có cái được có cái mất, anh thấy những người thị dân bây giờ không có kiểu sinh hoạt như người thị dân ngày xưa và sinh viên bây giờ ít làm thơ hơn sinh viên thời xưa.

Nói về nhận định sự thay đổi là định mệnh của Hà Nội, PGS. TS Phạm Xuân Thạch cho biết, Hà Nội thời mở cửa biến đổi cả về cảnh quan và dân cư. Một dẫn chứng cụ thể là nếu ở những năm 1980, đứng ở trên tầng cao nhất của Cung Thiếu nhi Hà Nội có thể nhìn thấy sông Hồng thì bây giờ là không thể. “Hà Nội có những ngôi nhà, công trình khác biệt đứng cạnh nhau và nguyên nhân sự hỗn loạn của Hà Nội là do không quản trị được sự thay đổi của nó, đặc biệt là trong việc quy hoạch và quản lý đô thị”, PGS. TS Phạm Xuân Thạch nói thêm. 

Nhìn thấy sự hỗn loạn ở trong những con người Hà Nội, nhà điêu khắc Đinh Công Đạt cho rằng: “Hà Nội là một thành phố hỗn loạn nhưng thế mới là Hà Nội. Tôi không ủng hộ sự hỗn loạn nhưng tôi phải chấp nhận điều đó, theo tôi, đó là cái chất riêng của Hà Nội mà nó không bị mất đi”. 

Theo nhà điêu khắc Đinh Công Đạt, nếu so với nhiều thành phố khác trên thế giới, Thủ đô Hà Nội rất sống động và cuồn cuộn năng lượng sống, mang đến nhiều động lực để đi tiếp. Bởi, Hà Nội luôn phải “mang vác” những vẻ đẹp huyền thoại như người Hà Nội phải hào hoa, thanh lịch, duyên dáng, tinh tế hay hoa sữa thì phải thơm và mùa thu phải đẹp nhưng truyền thông cũng đưa ra những câu chuyện như “bún mắng, cháo chửi” và nhiều hình ảnh không đẹp về Hà Nội.

“Hà Nội là một thành phố trong số ít thành phố ở Việt Nam có được những tác giả kiên định với nó. Chính vì là một đô thị lâu đời và bền vững, Hà Nội thu hút được sự quan tâm lớn của văn chương và dần dần hình thành nên một yếu tố tích lũy về mặt văn hóa. Và ở mỗi thời đại, văn chương về Hà Nội sẽ kể về những câu chuyện khác nhau”, PGS. TS Phạm Xuân Thạch bày tỏ. 

Những tham luận, ý kiến của các chuyên gia, nhà văn, nhà điêu khắc tại buổi toạ đàm hôm nay đã góp phần kiến giải những vỉa tầng văn hóa Hà Nội trong dòng chảy văn học-nghệ thuật của các tác giả Hà Nội đương đại và giúp khán giả, độc giả có cơ hội tiếp cận với các nhà văn, tác giả tiêu biểu ở những thế hệ có tính tiếp nối và tiếp biến của văn chương về Hà Nội.