Bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa vùng cao để phát triển du lịch bền vững

Bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa này trong bối cảnh phát triển du lịch là một nhiệm vụ quan trọng nhằm nâng cao đời sống người dân và gìn giữ bản sắc văn hóa nơi đây.

Những giá trị văn hóa truyền thống

Xã Cao Bồ là nơi có sự giao thoa văn hóa của các dân tộc như Mông, Tày, Dao. Những phong tục tập quán, lễ hội, nghệ thuật dân gian nơi đây mang đậm dấu ấn lịch sử và tinh thần cộng đồng. Các lễ hội truyền thống như Tết Nguyên đán, Lễ hội cầu mùa, các hoạt động nghệ thuật như hát giao duyên, múa sạp không chỉ thể hiện sự phong phú của văn hóa địa phương mà còn thu hút sự quan tâm của du khách.

Nhằm phát triển du lịch gắn với bảo tồn văn hóa truyền thống, cấp ủy, chính quyền xã Cao Bồ đã tập trung tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức bảo vệ môi trường; thực hiện tuyến đường kiểu mẫu, trồng cây cảnh quan và lắp đặt hệ thống đèn năng lượng mặt trời tại thôn Lùng Tao.

Thường xuyên phát quang, tu sửa tuyến đường mòn lên điểm cao 2.428m để thuận tiện cho du khách tham quan. Có kế hoạch xây dựng nhà truyền thống, trưng bày các dụng cụ sinh hoạt, sản vật địa phương, lưu giữ nét văn hóa đậm đà bản sắc của dân tộc Dao. Tích cực huy động nguồn lực, xây dựng hạ tầng giao thông, tạo động lực phát triển du lịch.

Đặc biệt, xã Cao Bồ còn hấp dẫn du khách bởi nét văn hóa truyền thống độc đáo của đồng bào dân tộc Dao, là dân tộc chiếm trên 95% dân số của xã. Người Dao ở Cao Bồ hiện vẫn còn lưu giữ được bản sắc truyền thống thông qua trang phục, lễ hội, ẩm thực, dân ca, dân vũ. Với các nghi thức như: Lễ Cầu mùa, Lễ Cấp sắc… cùng các món ẩm thực mang đậm bản sắc của địa phương như thịt trâu gác bếp, thịt lợn treo, cá bỗng nấu măng chua và các món bánh truyền thống, trở thành điểm nhấn quan trọng thu hút du khách.

Phát triển du lịch bền vững

Để phát huy giá trị văn hóa truyền thống gắn với phát triển du lịch bề vững, xã Cao Bồ cần xây dựng các chương trình du lịch trải nghiệm, cho phép du khách tham gia vào các hoạt động văn hóa như làm món ăn truyền thống, tham gia các lễ hội, và tìm hiểu về đời sống của người dân bản địa. Việc tạo ra các tour du lịch cộng đồng không chỉ giúp bảo tồn văn hóa mà còn tạo ra nguồn thu nhập bền vững cho người dân.

Vài năm trở lại đây, đồng bào người Dao đã dần biết làm du lịch, mạnh dạn chỉnh trang khuôn viên nhà cửa, mua sắm vật dụng cần thiết để đầu tư dịch vụ homestay, phục vụ du khách ăn, nghỉ ngay tại những ngôi nhà sàn truyền thống của gia đình.

Ông Đặng Văn Dũng, thôn Lùng Tao, xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên, cho biết: Cách đây vài năm, thấy khách du lịch đến tham quan khá đông, gia đình tôi đã mạnh dạn làm dịch vụ homestay để phục vụ nhu cầu ăn uống, nghỉ ngơi của du khách. Hiện tại, trong thôn cũng có khoảng 10 hộ làm dịch vụ homestay. Ngoài dịch vụ ăn uống, nghỉ ngơi, đội văn nghệ thôn cũng luôn sẵn sàng tham gia biểu diễn các làn điệu dân ca truyền thống của dân tộc, đáp ứng nhu cầu trải nghiệm văn hóa của du khách.

“Du khách đến với thôn Lùng Tao rất thích đi trải nghiệm leo núi trên cung đường chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh; ngoài việc làm homestay cho du khách ngủ, nghỉ, bà con trong thôn cũng có thêm thu nhập nữa bằng việc dẫn đoàn và mang đồ cho du khách lên đỉnh Tây Côn Lĩnh. Nhờ đó bà con trong thôn có thêm thu nhập, nâng cao đời sống”, ông Dũng chia sẻ.

Thách thức và giải pháp

Mặc dù có tiềm năng lớn, nhưng việc bảo tồn văn hóa truyền thống trong phát triển du lịch cũng đối mặt với nhiều thách thức. Sự du nhập của văn hóa hiện đại và áp lực từ du lịch có thể làm suy giảm bản sắc văn hóa. Để khắc phục, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, các tổ chức phi chính phủ và cộng đồng dân cư. Cần tổ chức các lớp tập huấn nâng cao nhận thức cho người dân về giá trị văn hóa của mình, cũng như hướng dẫn họ trong việc phát triển du lịch một cách bền vững.

Trao đổi với PV Báo Dân Việt, ông Đặng Văn Chung, Chủ tịch UBND xã Cao Bồ, huyện Vị Xuyên cho biết: Xã nằm trên cung đường chinh phục đỉnh Tây Côn Lĩnh, được mệnh danh là nóc nhà của vùng Đông Bắc với độ cao 2.428 m so với mực nước biển. Du khách sẽ được đi xuyên rừng, dưới những vòm cây cổ thụ và qua nhiều dốc cao khúc khuỷu. Vừa đi vừa có thể ngắm cảnh bên đường, săn mây, ngắm những cây đào, lê cổ thụ và rừng đỗ quyên nở bạt ngàn hoa, bên dưới là thảo quả và thảm thực vật đẹp hiếm có. 

Với cánh rừng nguyên sinh rộng lớn và thảm thực vật phong phú tạo nên tiềm năng rất lớn đối với loại hình du lịch sinh thái, du lịch mạo hiểm. Những tiềm năng này là một lợi thế lớn đối với địa phươngtrong việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS gắn với phát triển du lịch…

“Đỉnh Tây Côn Lĩnh thực sự là địa điểm không thể bỏ qua đối với những du khách ưa thích trải nghiệm, khám phá cảnh đẹp hoang sơ của núi rừng. Cấp ủy, chính quyền xã đã phối hợp với lực lượng chức năng phát quang đường mòn, có kế hoạch xây dựng điểm dừng chân ngắm cảnh trên đỉnh núi để thuận tiện cho du khách tham quan. Từ đầu năm đến nay, lượng khách du lịch đến với xã Cao Bồ ước đạt trên 9.565 lượt khách, đạt 95,7% kế hoạch năm”, ông Chung cho biết thêm.

Bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của các DTTS gắn với phát triển du lịch ở xã Cao Bồ là một hành trình cần sự đồng lòng từ mọi phía. Khi mà văn hóa được bảo tồn và tôn vinh, không chỉ du khách được trải nghiệm những điều mới mẻ, mà cộng đồng địa phương cũng sẽ được hưởng lợi từ những giá trị kinh tế, xã hội mà du lịch mang lại. Qua đó, xã Cao Bồ có thể trở thành một điểm đến hấp dẫn, thu hút không chỉ du khách trong nước mà còn quốc tế, góp phần nâng cao hình ảnh văn hóa của vùng miền núi phía Bắc.