Quy đổi điểm liệu có giúp các trường đại học tuyển đúng người cho đúng ngành, hay là mang tính hành chính tập trung nhiều hơn?
Phụ huynh và học sinh chăm chú nghe tư vấn về các phương thức xét tuyển tại Ngày hội tư vấn tuyển sinh - hướng nghiệp năm 2025 do báo Tuổi Trẻ tổ chức - Ảnh: TRỊNH NGUYỄN THU
Hệ thống tuyển sinh đại học tại Việt Nam trong nhiều năm qua vẫn duy trì phương thức xét tuyển dựa trên tổng điểm thi hoặc xét tuyển học bạ và dựa trên quy đổi điểm - từ điểm đánh giá năng lực sang thang điểm thi tốt nghiệp THPT, từ chứng chỉ quốc tế như IELTS sang điểm thi môn ngoại ngữ, hay từ các hình thức xét tuyển khác về một chuẩn chung như dự kiến mới đây của Bộ Giáo dục và Đào tạo.
Một số ý kiến lo ngại rằng việc không quy đổi điểm có thể khiến hệ thống tuyển sinh mất đi tính thống nhất khi mỗi trường có tiêu chí riêng, gây khó khăn cho thí sinh và nhà quản lý. Nhưng thực tế sự thống nhất không đồng nghĩa với việc phải cào bằng tất cả thí sinh theo một công thức chung.
Quy đổi điểm có khoa học không?
Quy đổi điểm xuất hiện như một giải pháp nhằm tạo ra một thang đo chung, giúp các trường dễ dàng so sánh và xét tuyển khi có nhiều phương thức tuyển sinh khác nhau. Khi một trường có thí sinh xét tuyển bằng cả điểm thi tốt nghiệp THPT, bài thi đánh giá năng lực và chứng chỉ quốc tế, việc quy đổi điểm giúp họ có thể đưa về một hệ quy chiếu chung để đánh giá.
Nhưng nếu nhìn sâu hơn, đây thực chất là một cách tiếp cận mang tính đơn giản hóa vấn đề.
Một cách tiếp cận hiệu quả hơn là thay vì dựa vào tổng điểm quy đổi, các trường đại học có thể xét tuyển theo từng môn học ưu tiên phù hợp với ngành đào tạo của mình. Thay vì yêu cầu một tổng điểm chung của tổ hợp xét tuyển, các trường có thể đặt điều kiện cụ thể hơn cho từng ngành.
Ví dụ một chương trình đào tạo về trí tuệ nhân tạo có thể yêu cầu thí sinh tối thiểu đạt toán từ 9,0 trở lên, lý từ 8,0 trở lên và ngoại ngữ từ 10,0 hoặc có chứng chỉ IELTS 6,0 trở lên.
Một chương trình đào tạo y khoa có thể đặt tiêu chí tuyển sinh dựa trên điểm tối thiểu ở các môn sinh học, hóa học và toán. Cách làm này giúp các trường lựa chọn những thí sinh có nền tảng phù hợp nhất với ngành học của họ, thay vì tuyển sinh theo một tổng điểm không phản ánh đúng trọng tâm kiến thức cần thiết cho ngành học nào đó.
Một số ý kiến lo ngại rằng việc bỏ quy đổi điểm và chuyển sang xét tuyển theo từng môn có thể khiến quá trình tuyển sinh trở nên phức tạp, gây khó khăn trong việc xử lý dữ liệu và tuyển đủ chỉ tiêu. Nhưng trên thực tế, với sự hỗ trợ của công nghệ thông tin, việc xét tuyển theo từng môn có thể diễn ra nhanh chóng và chính xác hơn so với phương thức tổng điểm hiện tại.
Nếu hệ thống tuyển sinh được thiết kế hợp lý, khi thí sinh đăng ký nguyện vọng vào một ngành, hệ thống sẽ tự động kiểm tra xem thí sinh có đáp ứng yêu cầu về từng môn của ngành đó hay không.
Các trường không cần phải tự lọc thủ công, mà chỉ cần xem danh sách đã được hệ thống sàng lọc sẵn. Nếu số lượng thí sinh trúng tuyển thấp hơn dự kiến, các trường có thể mở thêm đợt xét tuyển bổ sung hoặc điều chỉnh tiêu chí một cách linh hoạt.
Một lo ngại khác là liệu việc xét tuyển theo từng môn có làm ảnh hưởng đến chỉ tiêu tuyển sinh của các trường hay không?
Câu trả lời là không, nếu có những điều chỉnh phù hợp. Thay vì yêu cầu điểm số quá cao ở một số môn nhất định, các trường có thể đưa ra mức điểm tối thiểu hợp lý để đảm bảo nguồn tuyển sinh đa dạng hơn mà vẫn chọn được thí sinh có năng lực phù hợp.
Nếu sau đợt tuyển sinh đầu tiên vẫn chưa đủ chỉ tiêu, các trường có thể điều chỉnh tiêu chí hoặc mở thêm đợt xét tuyển. Bên cạnh đó các trường hoàn toàn có thể kết hợp nhiều phương thức xét tuyển, như xét điểm thi tốt nghiệp THPT, xét điểm học bạ, kỳ thi riêng của trường, hoặc sử dụng chứng chỉ quốc tế, để đảm bảo có đủ nguồn tuyển sinh mà vẫn giữ được chất lượng đầu vào.
Thế giới ra sao?
Trên thế giới hầu hết các nước tiên tiến như Mỹ, Anh, Nhật Bản hay Đức đều không dùng tổng điểm quy đổi theo nhiều tổ hợp kiểu Việt Nam để xét tuyển, mà cho phép từng trường có tiêu chí riêng phù hợp với chương trình đào tạo của họ.
Hệ thống tuyển sinh của họ vẫn vận hành trơn tru, không hề hỗn loạn, mà ngược lại còn tạo ra nhiều cơ hội hơn cho thí sinh, đồng thời giúp các trường chọn đúng sinh viên phù hợp với ngành đào tạo.
Việc bỏ quy đổi điểm không có nghĩa là tạo ra sự thiếu kiểm soát trong tuyển sinh, mà là hướng tới một hệ thống tuyển sinh mở, nơi các trường đại học có quyền tự chủ thực sự trong việc lựa chọn thí sinh theo tiêu chí phù hợp.
Muốn cải cách tuyển sinh theo hướng thực chất, đã đến lúc cần bỏ đi tư duy quản lý theo kiểu "gom điểm" và chuyển sang một hệ thống mở, nơi các trường có toàn quyền quyết định tiêu chí tuyển sinh của riêng mình.
Bỏ quy đổi điểm không có nghĩa là làm mất đi sự công bằng, mà ngược lại giúp các trường xét tuyển theo những tiêu chí khách quan hơn. Việc duy trì hệ thống điểm số cũ chỉ là một cách làm mang tính hành chính, không phải một phương pháp tuyển sinh khoa học.
Nếu thay đổi tư duy, ứng dụng công nghệ trong quản lý tuyển sinh và để các trường tự chủ trong xét tuyển, hệ thống tuyển sinh sẽ trở nên linh hoạt hơn, minh bạch hơn và công bằng hơn cho cả thí sinh lẫn các trường đại học.
Tuyển sinh đại học không phải là một bài toán quản lý dữ liệu đơn thuần, mà là một quá trình tìm ra những người phù hợp nhất cho từng ngành học, từng trường đại học. Nếu cứ tiếp tục duy trì quy đổi điểm theo một cách làm cũ, giáo dục đại học sẽ mãi mắc kẹt trong một vòng luẩn quẩn không có lối thoát, quanh năm suốt tháng chỉ mê mẩn với công tác tuyển sinh, khó nghĩ ra các chiến lược đổi mới giáo dục đại học.
Xây dựng nền tảng dữ liệu chung
Bộ Giáo dục và Đào tạo vẫn có thể đóng vai trò quản lý chung, nhưng thay vì áp đặt một công thức quy đổi điểm cứng nhắc, bộ có thể tập trung vào việc xây dựng một nền tảng dữ liệu chung, giúp các trường tiếp cận thông tin và tuyển sinh một cách linh hoạt hơn.
Nguồn: https://tuoitre.vn/quy-doi-diem-va-tu-chu-tuyen-sinh-20250306092217259.htm
Bình luận (0)