Theo báo cáo của BQL DSVH Mỹ Sơn (huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam), thời gian qua, các đoàn chuyên gia của ASI đã đến Mỹ Sơn khảo sát, lập hồ sơ dự án, thu thập các dữ liệu cần thiết để lên kế hoạch trùng tu, bảo tồn các nhóm tháp E, F và A’ trong những năm tiếp theo.
Đại diện lãnh đạo tỉnh Quảng Nam và các chuyên gia Ấn Độ khảo sát thực địa tại Mỹ Sơn
Những nhận định sơ bộ được rút ra đợt khảo sát là hầu hết các di tích (trừ tháp E7 đã được Viện Bảo tồn di tích trùng tu năm 2011 - 2013), các công trình còn lại ở E, F và A’ đang trong tình trạng hư hại nhiều.
Thực trạng cụ thể: Khu tháp E gồm 8 công trình kiến trúc E1, E2, E3, E4, E5, E6, E7, E8, trong đó:
Tháp E1 có niên đại thế kỷ thứ VIII là di tích sớm nhất hiện tồn, là tháp chính của khu E, hiện hư hại khá nhiều. Nơi cao nhất đoạn tường góc Tây Nam cao 2.5m, bề mặt trên và bên ngoài hư vỡ nhiều, có một trụ đá tròn và chân trụ tròn ở tiền sảnh tây, công trình nầy chưa có dấu vết trùng tu gia cố
Tháp E2 là tháp cổng gần như vuông, hư hỏng khá nặng nề, phần còn lại cao 2,2m, thành phần kiến trúc hiện tồn bị nứt rạn nhiều đường. Hai trụ đá cửa Tây, hai trụ đá cửa Đông tách rời khỏi kiến trúc nằm ở hai phía. Tháp đã khai quật nền xung quanh, chưa có dấu vết trùng tu, gia cố
Tháp E3 hiện bị sập đổ nhiều chỉ còn một mảng tường ở phía Bắc cao 4m, bề mặt tường gạch không còn liên kết, có nhiều khe nứt một vài chỗ có nguy cơ xô lệch khỏi khối kiến trúc bất cứ lúc nào
Tháp E4 là một đền thờ chính bị sập, phần gạch đổ vùi lấp thoai thoải như một ngọn đồi nhỏ, chỉ nhìn thấy một phần mảng tường phía Bắc cao khoảng 10m
Tháp E5 gần như là phế tích, sập đổ tường chỉ còn cao 1,2m, nhiều khe nứt, gạch mũn vài chỗ có nguy cơ tách rời khỏi khối kiến trúc hiện tại
Tháp E6 chỉ còn một góc tường Đông- Bắc cao 4m, tường Nam, tường Tây còn hơn 1m, mỏng, phần lỏi tường bị sụt lún thấp hơn hai vỏ bề mặt tường, nguy cơ xê lệch rất cao. Có dấu vết gia cố khe nứt ở góc tường phía Nam
Tháp E7 vừa được trùng tu từ năm 2011-2013, công trình kiến trúc khá vững chãi
Tháp E8 sập đổ gần hết, chỉ còn mảng tường phía Bắc cao 2,8m- dài 4m, bị nứt rất nhiều khe nứt sâu, nguy cơ đổ ngã cao
Khu F gồm gồm 3 công trình F1, F2 và F3. Trong đó, tháp F3 đã bị biến mất hoàn toàn do bom, chỉ được biết vị trí qua sơ đồ.
Tháp F1 là đền chính của khu F, có niên đại thế kỷ 8-9, được khai quật năm 2003, hiện vẫn trong tình trạng còn nhà bao che, bề mặt tường nhiều rạn nứt, có nguy cơ cao đổ sập đã được chống đỡ các thanh sắt, một số gờ góc chi tiết nhỏ có nguy cơ bóc tách khỏi khối lớn
Tháp F2 là tháp cổng đã bị sập chỉ còn mảng tường phía Nam và phía Bắc đang ở trạng thái nghiêng, vài khe nứt sâu, đang được chống bằng những thanh sắt
Tháng 10.2014, Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam và Chính phủ Cộng hòa Ấn Độ đã có bản Ghi nhớ về Bảo tồn, tôn tạo Di sản văn hóa thế giới Khu di tích Mỹ Sơn.
Trong giai đoạn 2016-2022, các chuyên gia ASI trực tiếp tham gia cùng với đại diện phía Việt Nam hoàn thành trùng tu, gia cố các nhóm tháp K, H, A.
Trong đó tháp A1 là kiệt tác Mỹ Sơn (cao 24 mét) gia cố, chống xuống cấp và phục nguyên các mảng tường tháp, công trình kiến trúc được ổn định bền vững, trả lại dáng dấp ban đầu
Quá trình triển khai dự án trùng tu các khu tháp K,H,A đã phát hiện 734 hiện vật có giá trị , trong đó hiện vật đài thờ Mỹ Sơn A10 được Việt Nam công nhận bảo vật quốc gia vào năm 2022.
Đặc biệt phát lộ con đường cổ bắt đầu từ tháp K đi vào khu trung tâm Thánh địa Mỹ Sơn ở thế kỷ XII, mà lần đầu tiên giới nghiên cứu khảo cổ - lịch sử trong nước và quốc tế được biết đến, có giá trị nghiên cứu, phát huy về lâu dài
Các công nhân địa phương cùng tham gia bảo tồn nhóm tháp A với các chuyên gia Ấn Độ, Việt Nam năm 2022
Tháng 8.2024, Ý định thư giữa 2 Chính phủ về việc trùng tu và bảo tồn nhóm tháp F tại Mỹ Sơn đã được ký.
Theo đó, dự án bảo tồn trùng tu nhóm tháp E,F sẽ được triển khai với sự hỗ trợ của các chuyên gia ASI và các cơ quan chuyên môn, chuyên gia Việt Nam.
Các chuyên gia Ấn Độ khảo sát tại các tháp Chăm ở Quảng Nam và Mỹ Sơn tháng 4.2023
Qua khảo sát hiện trạng nhóm đền tháp E, F, các chuyên gia định hướng trùng tu di tích với phương pháp chủ yếu là gia cố, bảo tồn các yếu tố gốc một cách vững chắc, đảm bảo tính chân xác.
Về giải pháp thực hiện vẫn tuân thủ áp dụng phương pháp trùng tu khảo cổ học và các phương tiện khoa học công nghệ tiên tiến mới nhất phù hợp với quy chuẩn quốc tế hiện hành. Dự kiến hoàn thành công tác trùng tu hai nhóm E, F trong vòng 5 năm (2025 – 2029).
Bình luận (0)