Trang chủKhoa học - Công nghệKhoa họcTại sao các nước đau đầu tìm cách ngăn chặn dung nham?

Tại sao các nước đau đầu tìm cách ngăn chặn dung nham?


Với nhiệt độ trên 1.000 độ C, rất ít vật thể có thể ngăn chặn dòng chảy của dung nham núi lửa.





Dung nham chảy từ núi lửa khiến nhà cửa ở Grindavik bốc cháy hôm 14/1. Ảnh: Bjorn Steinbekk

Dung nham chảy từ núi lửa khiến nhà cửa ở Grindavik bốc cháy hôm 14/1. Ảnh: Bjorn Steinbekk

Những dòng dung nham phun trào từ hệ thống núi lửa Sundhnúkur ở tây nam Iceland hôm 14/1/2024. Dung nham chặn kín nhiều con đường và sủi lên từ một khe nứt mới tràn vào vùng ngoại ô thị trấn ven biển Grindavík, thiêu rụi ít nhất 3 ngôi nhà trên đường đi. Gần đó, các phương tiện xây dựng trước đó làm việc suốt hàng tuần để xây dựng đập đất và bờ ngăn trong nỗ lực chuyển hướng dòng dung nham, buộc phải rút lui, theo Popular Science.

Con người đã tìm nhiều cách để ngăn chặn dung nham trong quá khứ, từ tìm cách đông cứng tại chỗ bằng nước biển tới sử dụng thuốc nổ để chặn nguồn cung cấp và xây rào chắn đất đá. Còn quá sớm để xác định đập đất ở Iceland sẽ giải cứu thành công thị trấn Grindavík với khoảng 3.500 cư dân và nhà máy địa nhiệt ở lân cận. Tuy nhiên, những nỗ lực nhằm ngăn chặn hay đổi hướng dung nham thành công nhất bao gồm xây đập chắn như ở Iceland.

Dung nham là một chất lỏng nhớt chảy chậm giống nhựa đường. Nó chịu ảnh hưởng của trọng lực, vì vậy giống như chất lỏng khác, nó sẽ chảy từ chỗ cao xuống thấp dọc theo đường dốc nhất. Với nhiệt độ đá nóng chảy thường trên 1.000 độ C, không nhiều vật thể có thể chặn đường dung nham.

Đông cứng dung nham trên đường di chuyển

Năm 1973, người dân Iceland thử thí nghiệm “đông cứng dung nham” nổi tiếng nhất. Họ sử dụng vòi phun nước từ đội thuyền nhỏ và tàu đánh cá để bảo vệ cộng đồng trên đảo Heimaey khỏi dung nham của núi lửa Eldfell. Dòng dung nham đe dọa đóng cửa bến cảng quan trọng đối với ngành đánh bắt cá trong vùng. Vụ phun trào kết thúc trước khi nhà chức trách có thể đánh giá đầy đủ thành công của biện pháp này nhưng bến cảng không bị phá hủy.

Đối phó với dung nham bằng thuốc nổ

Người dân Hawaii sử dụng thuốc nổ thả từ máy bay vào năm 1935 và 1942 để chặn dòng dung nham từ núi lửa Mauna Loa đe dọa thị trấn Hilo trên Đảo Lớn. Ý tưởng của họ là chặn kênh dẫn hoặc ống dung nham trong núi lửa cung cấp dung nham cho mặt đất. Không có lần thử nào thành công. Thuốc nổ tạo ra nhiều kênh mới, nhưng dòng dung nham mới hình thành mau chóng hòa vào những kênh trước đó.

Rào chắn và chuyển hướng dung nham

Những nỗ lực gần đây tập trung vào biện pháp thứ ba là xây đập hoặc rãnh nhằm chuyển hướng dòng dung nham theo đường dốc khác. Kết quả thu được có thành công và thất bại, nhưng việc chuyển hướng sẽ thành công nếu có thể dẫn dòng dung nham vào một khu vực riêng biệt, nơi chúng chảy tự nhiên mà không đe dọa cộng đồng dân cư khác. Tuy nhiên, nhiều nỗ lực chuyển hướng dung nham vấp phải thất bại. Ví dụ, các rào chắn xây ở Italy để chặn dung nham của núi lửa Etna năm 1992 làm chậm dòng chảy nhưng cuối cùng dung nham chảy tràn qua chúng.

Nỗ lực chuyển hướng dung nham của Iceland

Nhà chức trách Iceland sơ tán cư dân ở Grindavík vào tháng 11/2023 sau khi nhiều trận động đất hé lộ hệ thống núi lửa gần đó hoạt động trở lại. Không lâu sau, việc thi công rào chắn bảo vệ thị trấn và cơ sở hạ tầng quan trọng ở lân cận là nhà máy điện địa nhiệt Svartsengi bắt đầu. Quá trình thi công phải dừng lại giữa tháng 12 năm ngoái khi vụ phun trào núi lửa đầu tiên xảy ra cách Grindavík 4 km về hướng đông bắc, nhưng tiếp tục vào tháng 1/2024. Công việc xây dựng vẫn diễn ra khi magma trào lên mặt đất lần nữa vào ngày 14/1.

Chuyển hướng dung nham ở khu vực này rất khó khăn, một phần vì đất đai quanh Grindavík tương đối bằng phẳng. Điều đó khiến việc xác định một đường dốc thay thế rõ ràng để chuyển hướng dung nham trở nên thách thức hơn. Hôm 15/1, nhà chức trách Iceland thông báo phần lớn dung nham từ khe nứt chính chảy bên ngoài rào chắn, tuy nhiên một khe nứt mới mở ra bên trong đường bao ngoài, khiến dung nham chảy vào khu dân cư, do đó Grindavík vẫn bị đe dọa.

An Khang (Theo Popular Science)




Source link

Cùng chủ đề

Núi lửa phun trào dung nham tới làng chài ở Iceland

Trước đó, làng chài này đã được sơ tán và không có người nào gặp nguy hiểm trong vụ việc, theo chính quyền cho biết. Những dòng đá nóng chảy và khói phun ra từ các vết nứt trên mặt đất đã lan rộng đến thị trấn Grindavik, theo video...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Suntory Pepsico sẽ chuyển 4 dây chuyền từ TP HCM về Long An

4 dây chuyền sản xuất nước có ga và Aquafina với công suất gần 450 triệu lít mỗi năm của Pepsico sẽ chuyển về Long An. Trong báo cáo đánh giá tác động môi trường mới nhất của dự án tại Long An, Công ty TNHH Nước giải khát Suntory PepsiCo Việt Nam (SPVB) cho biết sẽ chuyển 4 dây chuyền sản xuất từ nhà máy tại Quận 12, TP HCM về lắp đặt tại Khu công nghiệp Hựu Thạnh,...

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt đánh giá phiên đối thoại báo cáo UPR của đoàn Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết Việt Nam đã có một phiên đối thoại UPR rất thành công với sự tham gia của đông đảo các nước thành viên Liên hợp quốc. Ngày 10/5 (giờ Thụy Sĩ), Nhóm làm việc về Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã đồng thuận thông qua Báo cáo quốc gia UPR của Việt Nam. Chia sẻ với...

Khối sỏi san hô chiếm gần hết thận người phụ nữ

TP HCMBà Phương, 59 tuổi, bị sỏi thận nhiều năm, ba tháng nay đau thắt lưng nhiều hơn, bác sĩ phát hiện khối sỏi san hô 7 cm to gần bằng quả thận. Ngày 9/5, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết khối sỏi san hô nhiều nhánh nằm ở thận phải bệnh nhân, gần...

Venezuela trở thành quốc gia đầu tiên mất tất cả sông băng 

Venezuela từng có 6 sông băng rộng 1.000 km2 vào năm 1910, nhưng chúng nhanh chóng trở thành những vùng băng nhỏ không đủ tiêu chuẩn xếp loại sông băng. Sông băng Humboldt hiện nhỏ đến mức được phân loại là cánh đồng băng. Ảnh: Jorge ferrer Sự biến mất của sông băng cuối cùng, Humboldt, đưa Venezuela về nhất trong cuộc đua trở thành quốc gia đầu tiên trong thời hiện đại chứng kiến toàn bộ sông băng tan...

Cuộc chiến pháp lý dài hơi giữa TikTok với chính phủ Mỹ

TikTok và ByteDance kiện chính phủ Mỹ về đạo luật có thể cấm ứng dụng này, châm ngòi cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến giữa năm 2025. TikTok và công ty mẹ ByteDance, trụ sở Trung Quốc, ngày 7/5 đệ đơn kiện lên Tòa phúc thẩm liên bang Quận Columbia, sau khi Tổng thống Joe Biden ngày 24/4 ký ban hành Đạo luật Bảo vệ người Mỹ khỏi ứng dụng do đối thủ nước ngoài kiểm...

Bài đọc nhiều

Lý giải tảng đá 4.000 năm cắt đôi thẳng tắp kỳ lạ

Arab SaudiAl Naslaa là một tảng đá cứng rắn đồ sộ trông như thể bị cắt đôi ở chính giữa bởi vũ khí laser. Đây là ví dụ tuyệt vời về lực tác động của tự nhiên. Tảng đá Al Naslaa vào năm 2021. Ảnh: Wikimedia Trên thực tế, giới nghiên cứu cho rằng tảng đá Al Naslaa hình thành hoàn toàn do thiên nhiên, theo IFL Science. Tảng đá cao 6 m nằm trên hai bệ đỡ tự nhiên...

Có bao nhiêu hành tinh trong vũ trụ?

Các nhà thiên văn học ước tính có khoảng 100.000 tỷ tỷ hành tinh trong vũ trụ dựa trên giả định mỗi ngôi sao có một hành tinh xoay quanh. Giới nghiên cứu mới chỉ phát hiện 5.510 hành tinh trong dải Ngân Hà. Ảnh: NASA Chỉ riêng dải Ngân Hà đã có khoảng 100 tỷ ngôi sao và có hàng nghìn tỷ thiên hà trong vũ trụ. Các nhà thiên văn học phát hiện 5.502 hành tinh quay quanh...

Hiện ra sau 400 triệu năm, quái vật nhiều chân dung gây bối rối

(NLĐO) - Quái vật Palaeospondylus được các nhóm nghiên cứu phân loại vào các nhóm trái ngược nhau, với mô tả hoàn toàn khác nhau về cấu trúc. ...

TikTok ‘cầu cứu’ Tòa án Tối cao Mỹ

Ngày 16-12, TikTok đã có nỗ lực cuối cùng để được tiếp tục hoạt động tại Mỹ khi đề nghị Tòa án Tối cao tạm thời chặn đạo luật buộc ByteDance, công ty mẹ của TikTok, phải thoái vốn khỏi TikTok trước ngày 19-1. ...

Ngành công nghiệp bán dẫn trên toàn cầu đang thiếu hụt lao động nữ

Để giải quyết vấn đề thiếu hụt lao động nữ, cần có những thay đổi mang tính hệ thống để khuyến khích phụ nữ theo đuổi sự nghiệp trong lĩnh vực công nghệ bán dẫn ở cấp đại học và thậm chí sớm hơn. Tại một triển lãm thương mại chất bán dẫn quy mô lớn diễn ra tại Tokyo tuần trước, hơn 1.000 công ty, đại diện cho gần như mọi...

Cùng chuyên mục

Nguồn năng lượng từ đá siêu nóng 374 độ C dưới lòng đất

Các nhà khoa học nghiên cứu đá siêu nóng ở độ sâu gần 10 km làm nguồn năng lượng tái tạo tiềm năng thay thế nhiên liệu hóa thạch. Trong bối cảnh thế giới đang chuyển hướng sang năng lượng tái tạo, năng lượng địa nhiệt nhận được sự quan tâm lớn. Các nhà máy điện địa nhiệt thường khai thác nhiệt từ bề mặt Trái Đất. Nhưng hiện nay, giới...

2025: Lưu lượng 5G sẽ vượt qua 4G

Mạng 5G được dự báo tăng nhanh nhu cầu sử dụng trong thời gian tới, và sẽ vượt qua mạng 4G trong năm 2025. Riêng tại Việt Nam, ông Nguyễn Văn Sơn, giám đốc Trung tâm Dịch vụ di động, Viettel Telecom, cho biết...

TP.HCM thực chiến phòng chống tấn công mạng

Ngày 17-12, TP.HCM khai mạc chương trình 'Diễn tập thực chiến bảo đảm an toàn thông tin mạng TP.HCM 2024'. Trong 5 ngày từ 17 đến 21-12, các đội đóng vai tấn công sẽ liên tục thực hiện các cuộc xâm nhập, khai thác...

Để 5G thực sự là động lực thay đổi cuộc sống

(ĐCSVN) - Với 2 chủ đề “Công nghệ, cập nhật xu hướng” và “Ứng dụng 5G đa ngành”, 14 tham luận tại hội thảo đã chia sẻ những góc nhìn chuyên sâu về hệ sinh thái 5G cũng như cơ hội phát triển điện toán đám mây (cloud) và trí tuệ nhân tạo (AI) trong kỷ nguyên 5G. Ngày 17/12/2024, tại thành phố Hồ Chí Minh, hơn 1.000 đối tác, doanh nghiệp, khách mời đã tham dự sự kiện 5G...

Tấn công mạng ngày càng tinh vi

NDO - Theo Chỉ số an toàn thông tin mạng toàn cầu (GCI) 2024 được Liên minh Viễn thông quốc tế công bố, Việt Nam được xếp vào nhóm các quốc gia bậc 1, bậc cao nhất trong 5 bậc, là nhóm các quốc gia "làm gương", thể hiện cam kết mạnh mẽ về an ninh mạng. Ngày 17/12, Trung tâm Chuyển đổi số Thành phố Hồ Chí Minh phối hợp Hiệp hội An toàn thông...

Mới nhất

Chính phủ cho ý kiến về 06 đề nghị xây dựng luật, 01 dự án pháp lệnh

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết số 240/NQ-CP ngày 17/12/2024 phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 11 năm 2024. Tại Nghị quyết, Chính...

Khẩn trương triển khai để khởi công mở rộng cao tốc TPHCM – Trung Lương

Văn phòng Chính phủ vừa ban hành Thông báo số 558/TB-VPCP ngày 17/12/2024 kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về đầu tư Dự án mở rộng đường cao tốc Thành phố Hồ Chí Minh - Trung Lương - Mỹ Thuận. ...

Hai lần mạnh mẽ vượt qua ung thư

NDO - Sau khi điều trị ung thư phổi ổn định 13 năm, người bệnh lại đối mặt với khối u tủy cổ kích thước lớn. Đây là một trong những ca bệnh u tủy cổ phức tạp, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nguy cơ liệt tứ chi, liệt hô hấp, ảnh...

Thanh niên Việt Nam đứng ở đâu trong thế giới hơn 8 tỉ người?

Tại phiên thảo luận Đại hội Đại biểu toàn quốc Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam chiều 17-12, nhiều đại biểu đặt câu hỏi: Thanh niên Việt Nam đứng ở đâu trên thế giới hơn 8 tỉ người? ...

Ninh Thuận: Hội thi tìm kiếm sáng kiến, giải pháp, mô hình truyền thông hiệu quả thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” năm 2024

Ngày 17/12, tại TP. Phan Rang- Tháp Chàm, Ban Thường vụ Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Ninh Thuận tổ chức Hội thi tìm kiếm sáng kiến, giải pháp, mô hình truyền thông hiệu quả thay đổi “nếp nghĩ, cách làm” năm 2024. Tham gia Hội thi có 7 đội với 58 thí sinh đến từ các huyện vùng...

Mới nhất