10 năm trước, Zach Reitano là người duy nhất trong nhóm thực tập sinh không được nhận vào làm, nhưng giờ anh là CEO một công ty 7 tỷ USD.
Cuộc sống của Zach Reitano (Mỹ) có rất nhiều bước ngoặt, hầu hết liên quan đến sức khỏe. Zach hồi nhỏ có sức khỏe yếu. Cha anh – một bác sĩ – đã đột quỵ một lần và 4 lần lên cơn đau tim khi Reitano ở tuổi thiếu niên. Mẹ anh cũng hai lần đột quỵ sau đó. Các startup của anh đều gắn liền với vấn đề này.
Năm 2012, Reitano thực tập tại công ty tư vấn Booz & Co. Công việc của anh là tạo ra phiên bản số của danh bạ điện thoại. Anh cố gắng sáng tạo, nhưng điều này lại không phù hợp với cấu trúc công việc của hãng tư vấn. Lãnh đạo của Reitano cũng nhận ra điều đó. Vì thế, khi anh muốn trở thành nhân viên chính thức, họ đã từ chối. Reitano là người duy nhất trong hơn 10 thực tập sinh khi đó không được nhận.
Một năm sau, Reitano nghĩ ra ý tưởng khởi nghiệp. Đó là cung cấp người xếp hàng chờ mua vé xem buổi biểu diễn ca nhạc, hay đặt bàn tại các nhà hàng được gắn sao Michelin. Thế là Shout ra đời.
Năm 2014, startup này được Y Combinator – vườn ươm startup hàng đầu thế giới – hỗ trợ. Quỹ này đã giúp nhiều công ty thành công, như Airbnb, Coinbase, DoorDash, Dropbox, Reddit. Reitano cũng bay đến California để hiện thực hóa giấc mơ của mình.
Zach Reitano tại trụ sở công ty ở Manhattan. Ảnh: WSJ
Shout thu hút sự chú ý lớn trong ngành và nhận được 2 triệu USD vốn. Tuy nhiên, năm 2015, chị gái Reitano được chẩn đoán mắc u não. Shout lại không tăng trưởng nhanh như Reitano và các nhà đầu tư mong đợi. Vì thế, anh quyết định trả lại tiền, đóng cửa công ty và dành thời gian giúp đỡ chị gái. Nhiều người nói rằng Reitano “điên rồ”.
Dù vậy, nhà sáng lập Reddit Alexis Ohanian – một nhà đầu tư khác của Reitano – lại cho rằng hành động trên thể hiện sự nhất quán của Reitano. “Tôi biết việc trở thành một CEO khó khăn và bị xao nhãng đến mức nào. Họ luôn được dặn rằng “việc kinh doanh là tất cả”, nhưng họ cũng biết nó thực sự không phải là tất cả”, ông nói.
Sau khi đóng cửa Shout, anh thiếu tiền đến mức phải bán bánh burrito (một loại bánh truyền thống của Mexico) để sống. Greg Rosen – một người bạn của Reitano – đã gọi anh đến sống cùng nhà. Sau này, họ chuyển đến một căn hộ lớn hơn. Hai người bạn gái của họ cũng tới sống cùng.
Reitano đã nghĩ đến công việc bác sĩ của bố, khi nảy ra ý tưởng về một startup hỗ trợ chăm sóc y tế từ xa cho người dùng. Anh nhận thấy nhiều công ty khác đã phát triển rất nhanh dù ban đầu chỉ tập trung vào vấn đề rụng tóc.
Nhưng khi Reitano nói rằng anh muốn bắt đầu với thuốc chữa rối loạn cương dương, Rosen đã bác bỏ ngay. “Sẽ không ai tài trợ cho ý tưởng này đâu”, Rosen nói.
Dù vậy, Reitano đã chỉ cho Rosen xem những gì anh tìm hiểu được, rằng căn bệnh này có thể kéo theo nhiều vấn đề khác về sức khỏe. Nam giới cũng thường ngần ngại nói chuyện này với bác sĩ và bản thân Reitano cũng đang gặp vấn đề đó. Và thế là Ro ra đời.
BoxGroup – quỹ đầu tư do Rosen đứng đầu – đã rót 400.000 USD vào Ro trong vòng gọi vốn đầu tiên. Reitano đã mua quảng cáo cho Ro tại hệ thống tàu điện ngầm New York. Bạn gái của Reitano khi đó cũng đồng ý xuất hiện trong quảng cáo nói về vấn đề này của bạn trai, nguyên nhân và các cách chữa trị. Chỉ trong một tháng, doanh thu của họ từ 0 lên 1 triệu USD.
“Giờ đây, nhờ có Ro, vấn đề này không còn là điều cấm kị nữa”, Rosen nói.
Ohanian cũng trở thành một trong những nhà đầu tư sớm nhất vào Ro. Ông gọi đây là một trong những thương vụ gây tranh cãi nhất với công ty ông – Initialized Capital. Mọi người trong ban lãnh đạo đều bác bỏ quyết định này. Họ lo ngại mô hình của Ro quá dễ sao chép và khó trở thành một thương hiệu lớn. “Đặc quyền của nhà sáng lập là tôi có thể sử dụng phiếu bầu của mình để lấn át tất cả mọi người”, Ohanian nói.
Covid-19 đã giúp các công ty như Ro tăng trưởng chóng mặt. Ngày càng nhiều bệnh nhân tìm đến dịch vụ tư vấn sức khỏe từ xa như Ro. Công ty cũng mở rộng hoạt động, với ba phòng khám trực tuyến: Roman (cho nam giới), Rory (nữ giới) và Zero (cho việc cai nghiện). Đầu năm ngoái, Ro được định giá 7 tỷ USD và huy động thêm 150 triệu USD.
Họ cũng thực hiện nhiều thương vụ mua bán và sáp nhập để mở rộng công ty. Gần đây nhất là mua lại Workpath – nền tảng cho phép các bác sĩ cử nhân viên y tế đến lấy mẫu máu từ bệnh nhân và Kit – cho phép giao đến nhà bệnh nhân các kit xét nghiệm theo yêu cầu từ bác sĩ.
Dù vậy, khi Ro mở rộng hoạt động và các nhân viên cũng không phải là những người Reitano tự tay tuyển dụng, bắt đầu có nhiều nhân viên không đồng tình với phong cách lãnh đạo cứng rắn của Reitano. Trong một bài báo trên TechCrunch năm 2021, các cựu nhân viên và nhân viên hiện tại đã chia sẻ về sự ám ảnh và điên cuồng của Reitano khi mở rộng sang thuốc giảm cân và thuốc giúp cai thuốc lá.
Năm 2018, Reitano mời huấn luyện viên về quản trị doanh nghiệp đến để phỏng vấn các nhân viên. Anh muốn biết mình cần cải thiện điều gì trong công việc. Và câu trả lời là Reitano cần tiếp thu phản hồi tốt hơn.
Cuộc nói chuyện này đã thay đổi hoàn toàn cách anh nhìn nhận những chỉ trích của các nhân viên. Reitano nhận ra mình cần giao tiếp tốt hơn với các nhân viên tương lai, rằng họ sẽ làm việc cho một công ty có văn hóa cứng rắn như thế nào.
Năm 2022, anh đưa ra nhiều quy định mới. Với các nhân viên tiềm năng, Reitano nói rõ ngay từ đầu về các giá trị của công ty và cách Ro hiện thực hóa tầm nhìn. “Tranh luận thực ra là cách để tìm kiếm sự thật”, anh nói.
Hà Thu (theo WSJ, Bloomberg)
