Nếu Oscar là bức tượng vàng danh giá mà đa phần người làm phim muốn chạm đến thì trái mâm xôi cho điện ảnh này lại khiến các nghệ sĩ chau mặt nhíu mày.
Tôn vinh những điều dở tệ
Giải Mâm xôi vàng được lập ra năm 1980, tự giao phó cho mình “sứ mệnh” tìm kiếm, phát hiện rồi trao giải cho những phim, đạo diễn và diễn viên dở của năm.
Với đề cử Mâm xôi vàng năm nay, ta có Winnie-the-Pooh: Blood and Honey xứng đáng nhất cho danh hiệu Phim tệ nhất.
Phim này là một biến thể kinh dị từ cuốn truyện thiếu nhi kinh điển Winnie-the-Pooh của A. A. Milne mà độc giả Việt Nam quen với cái tên Gấu Pooh xinh xắn.
Hình tượng chú gấu Pooh vừa hết thời hạn bảo hộ bản quyền ở Mỹ lập tức nhà làm phim đã chớp thời cơ để ăn theo và hủy hoại một người bạn của tuổi thơ.
Dĩ nhiên, gấu Pooh đâu dễ hủy hoại. Dù có những bộ phim mượn hình ảnh, những biến thái làm sai lệch tinh thần nguyên bản đến đâu đi nữa, người ta càng thiết tha hơn với các giá trị mà nguyên tác đã mang lại.
Winnie-the-Pooh: Blood and Honey hoàn toàn xứng với những lời chê bai và nên thế để những tiếng nói phê phán mọi nỗ lực câu khách rẻ tiền không nghĩ đến hậu quả dài lâu. Bộ phim này cũng đặt ra câu hỏi: chúng ta phải ứng xử như thế nào với các di sản nghệ thuật.
Các hãng phim ở Hollywood vẫn có thói quen ăn dày trên những tác phẩm từng thành công.
Hàng loạt phim làm lại, các phần tiếp theo, tiền truyện… được khai thác dù thường rơi vào cảnh sóng sau không xô nổi sóng trước.
Danh sách đề cử Mâm xôi vàng Phim tệ nhất năm nay chứng minh điều đó.
The Exorcist vẫn là kinh điển của thể loại kinh dị kể từ khi ra đời năm 1973. Nó hình thành một mô típ chung trở đi trở lại trong nhiều phim trừ tà sau này.
Sau nửa thế kỷ, The Exorcist: Believer ra đời kém hơn dẫu kỹ xảo có thể tốt hơn. Phim kinh dị thành công đâu chỉ đơn thuần hơn kém ở chỗ hù ma dọa quỷ.
Tương tự, Meg 2: The Trench là phần 2 của Meg ra đời hồi 2018, cũng an tọa cạnh The Exorcist: Believer trong hạng mục Phim tệ nhất. Dẫn đầu đề cử Mâm xôi vàng năm nay là Expend4bles (phần 4 của Biệt đội đánh thuê) với 7 đề cử.
Dẫu có lỗi lầm
Giải Mâm xôi vàng được biết đến như một giải thưởng châm biếm “già không bỏ nhỏ không tha”, không phải cứ thành danh, thậm chí đoạt giải Oscar thì tránh được.
Trong quá khứ, giải này từng trao cho rất nhiều đạo diễn, biên kịch, diễn viên tên tuổi, từng đoạt Oscar như Halle Berry, Sandra Bullock, Ben Affleck…
Đến nghệ sĩ huyền thoại như Laurence Olivier ở đoạn cuối sự nghiệp rực rỡ của mình cũng dính phải “trái mâm xôi” đắng nghét này.
Hay Sandra Bullock, cùng một năm, cô vừa giành Oscar nữ chính xuất sắc cho diễn xuất trong phim The Blind Side, vừa lãnh Mâm xôi vàng nhờ phim All About Steve.
Sandra Bullock cũng là một trong số ít diễn viên trực tiếp đến nhận giải thưởng mà nhiều người muốn né này.
Tuy nhiên, sự châm biếm nhiều khi cũng quá đà. Mới năm ngoái, người sáng lập giải Mâm xôi vàng, ông John Wilson, phải lên tiếng xin lỗi, rút lại đề cử sau phản ứng của dư luận vì đã đề cử một cô bé mới 12 tuổi cho hạng mục Nữ chính tệ nhất.
Năm 2022, chỉ sau 2 ngày trao giải Nam chính tệ nhất cho Bruce Willis, Mâm xôi vàng đã tuyên bố hủy giải khi biết lý do anh phải giải nghệ là vì bệnh tật.
Ai cũng có sai lầm. Các nhà làm phim, diễn viên, nhà phê bình điện ảnh, ban giám khảo giải thưởng điện ảnh… tất cả đều có thể sai lầm.
Thăng hoa nghệ thuật không phải lúc nào cũng xuất hiện trong suốt sự nghiệp. Thời trẻ, Leonardo DiCaprio cũng từng nếm vị đắng của trái mâm xôi vàng này. Nhưng những nỗ lực không ngừng nghỉ của anh cuối cùng đã đem về những trái ngọt.
Và điện ảnh là thế. Nhất là điện ảnh ở chính kinh đô của nó, nơi hằng năm những bộ phim dở vẫn tiếp tục được sản xuất bên cạnh những bộ phim hay.
Ở nơi mà một minh tinh có thể sa lầy và tuột dốc không phanh ngay trên đỉnh cao sự nghiệp. Nơi mà phim đạt doanh thu phòng vé cao chưa chắc là kiệt tác. Nơi mà tài năng của bạn luôn phải được kiểm chứng, trau dồi, nếu không sẽ bị đào thải.
Mâm xôi vàng lập ra không phải để đối trọng với Oscar. Nó được lập ra như một lời nhắc nhở, chúng tôi, những khán giả yêu điện ảnh vẫn còn ở đây, với một giỏ mâm xôi đầy và sự phán xét.
Đừng tưởng bạn đã yên ổn với thành công và giàu có, giải thưởng này rồi tượng vàng nọ mà có thể lơ là sự nghiệp.
Vì thế Mâm xôi vàng nhận nhiều quan tâm không kém Oscar. Giải thường trao trước hoặc sau Oscar một vài ngày, như để nhắc điện ảnh không quá tự kiêu vào các thành tựu vừa đạt.
Một tiếng cười mỉa mai châm biếm vào vầng hào quang mà Hollywood phủ xuống tín đồ của nó. Một vầng hào quang nhiều khi chẳng phải cái lấp lánh của ngôi sao mà chỉ là ánh đèn điện nhập nhòe lúc có lúc không.