ดินแดนแห่งความทรงจำ - หนังสือพิมพ์อิเล็กทรอนิกส์กวางบิ่ญ

1. เช้าวันนั้น ริมแม่น้ำญาดเล ฉันเห็นชายชราคนหนึ่งกำลังพิงอนุสรณ์สถานเพื่อรำลึกถึงผู้เสียชีวิตจากเหตุระเบิดในเดือนเมษายน พ.ศ. 2508 ผมของเขาขาวราวกับน้ำค้างยามเช้า ดวงตาที่ขุ่นมัวของเขาจ้องมองไปไกลๆ ไปทางคลื่นอันกว้างใหญ่

นายเหงียน ซึ่งเป็นชายที่ผ่านสงครามมาหลายปีและใช้ชีวิตทั้งชีวิตในเมืองแห่งนี้ ได้พบเห็นทั้งความสุขและความทุกข์ของชีวิตในแม่น้ำและในเมือง “ดงโหยเคยเสียใจมากจนดูเหมือนจะไม่สามารถฟื้นขึ้นมาได้อีก” เสียงของเขาแหบพร่าราวกับสายลมที่พัดผ่านความทรงจำเก่าๆ เขาเล่าว่าบางเช้าเขาตื่นขึ้นมาแล้วเห็นว่าดงโหยเหลือเพียงแต่ขี้เถ้า ผู้คนตะโกนโหวกเหวกกันด้วยความตื่นตระหนก และเด็กๆ ร้องไห้ท่ามกลางสิ่งที่เหลืออยู่ แต่ท่ามกลางความรกร้างว่างเปล่านั้น ชาวดงโหยยังคงยืนหยัดอย่างมั่นคง พวกเขาอาศัย ก่อสร้าง และต่อสู้ เพราะไม่มีใครสามารถละทิ้งบ้านเกิดเมืองนอนของตนได้ ดินแดนนี้ยังคงฟื้นคืนขึ้นมาจากเถ้าถ่าน จากการสูญเสีย จากสิ่งที่ดูเหมือนถูกกวาดหายไปตลอดกาลโดยสงคราม

หลังจากสันติภาพสิ้นสุดลง นายเหงียนและทหารก็เดินทางกลับ และร่วมกับชาวบ้านเคลียร์อิฐที่แตกออกแต่ละก้อน สร้างถนนแต่ละสาย และสร้างหลังคาใหม่แต่ละหลังคา เขาจำวันที่เขาปลูกต้นไม้แถวแรกบนถนนกวางจุงได้อย่างชัดเจน ซึ่งอยู่กลางถนนที่ยังคงรกร้างเต็มไปด้วยกลิ่นดินปืน ต้นไม้เติบโตขึ้นตามกาลเวลาและสร้างร่มเงาให้กับถนนสายหนึ่ง

ความรักที่คนอย่างนายเหงียนมีต่อดงโหยไม่จำเป็นต้องอธิบายเป็นคำพูด มันอยู่ในจอบทุกอันที่ปักลงในพื้นดิน ในหยดเหงื่อที่ไหลในแสงแดดเที่ยงวัน ในดวงตาที่เต็มไปด้วยน้ำตาที่ได้เห็นเมืองฟื้นคืนชีพขึ้นใหม่วันแล้ววันเล่า เป็นเขาเองที่มีน้ำตาคลอเบ้าเมื่อเห็นแถวต้นไม้ที่เขาปลูกไว้ล้มลงหลังพายุในแต่ละครั้ง แต่หลังพายุผ่านไป ผู้คนก็ปลูกต้นไม้กันอีกครั้ง ต้นไม้ก็เติบโตขึ้นอีกครั้ง และถนนก็กลับมาคึกคักอีกครั้ง เปรียบเสมือนเมืองด่งเฮ้ยที่ครั้งหนึ่งเคยเป็นซากปรักหักพัง เคยคิดว่าเป็นซากปรักหักพังแต่ก็ยังสามารถผงาดขึ้นมาอย่างแข็งแกร่งและงดงาม

ภาพประกอบ : มินห์ กุ้ย.

2. ท่ามกลางถนนที่ฟื้นคืนชีพขึ้นมาอีกครั้งนั้น ยังมีมุมเล็กๆ มุมหนึ่งที่ยังคงรักษาความเก่าแก่เอาไว้ เป็นสถานที่ที่ผู้ที่รักดงหอยสามารถแวะมาเยี่ยมชมได้ นั่นก็คือร้านหนังสือเก่าบนถนน Ly Thuong Kiet ไม่มีป้ายสว่างไสว ไม่มีพื้นที่ขนาดใหญ่ มีเพียงห้องเก่าๆ ที่มีชั้นไม้เต็มไปด้วยหนังสือ กลิ่นกระดาษเหลืองฟุ้งกระจายไปทุกมุมห้อง ก่อให้เกิดมุมสงบใจกลางเมืองที่เติบโตขึ้นทุกวัน

ร้านหนังสือแห่งนี้เปิดมาเกือบ 30 ปีแล้ว โดยเป็นสักขีพยานในความเปลี่ยนแปลงของดงหอยจากวันอันเงียบสงบสู่ถนนที่พลุกพล่าน ผ่านพ้นฤดูที่มีฝุ่นละอองและแดดจัด ฤดูที่มีฝนปรอย และปกป้องความฝันของคนรักหนังสืออย่างเงียบๆ เจ้าของร้านเป็นหญิงชราอายุ 60 กว่าปี รูปร่างผอมบาง แต่ดวงตาของเธอยังคงอบอุ่นผิดปกติ ทุก ๆ วัน เธอยังคงนั่งอยู่อย่างเงียบ ๆ ท่ามกลางกองหนังสือเล็ก ๆ รอให้แขกเข้ามาไม่ใช่เพียงเพื่อหาหนังสือ แต่บางครั้งก็เพื่อความสงบเล็กน้อยท่ามกลางความวุ่นวายของชีวิต

เธอเล่าว่าหลายคนแนะนำให้เธอปิดร้าน เพราะตอนนี้ทุกคนสามารถอ่านหนังสือได้ผ่านหน้าจอโทรศัพท์แล้ว ใครบ้างที่ยังมีความอดทนที่จะพลิกแต่ละหน้าที่เต็มไปด้วยคราบกาลเวลา แต่เธอก็แค่ยิ้มและบอกว่าเมื่อภาระในการหาเลี้ยงชีพไม่หนักอีกต่อไป เธอยังคงอยากจะเก็บร้านหนังสือเล็กๆ แห่งนี้ไว้ เพียงเพราะความรักที่เธอมีต่อร้านหนังสือดงโหยถูกฝังแน่นอยู่ในใจของเธออย่างลึกซึ้ง เธอเคยชินกับการนั่งเงียบๆ ในตอนเช้ามองดูท้องถนนที่ค่อยๆ ตื่นขึ้น ชินกับเสียงลมที่พัดผ่านหน้าต่างไม้เก่า ชินกับความสุขง่ายๆ เมื่อมีใครคนหนึ่งพบหนังสือที่ชอบและยิ้มด้วยความพึงพอใจ

มีบางวันที่ร้านหนังสือทั้งร้านมีคนแวะเวียนมาเพียงไม่กี่คน บางครั้งลูกค้าไม่ซื้ออะไรเลย แค่หยุด พลิกหนังสือไปสองสามหน้า แล้วก็จากไป แต่เธอไม่ได้เศร้าเลย เพราะเธอเชื่อว่าไม่ว่าชีวิตจะเปลี่ยนแปลงไปอย่างไร ก็ยังคงมีผู้คนที่รักหนังสืออยู่ และไม่ว่าจะมีถนนใหญ่เปิดกี่สายก็ยังมีทางแยกเล็กๆ ที่จะย้อนกลับไปยังจุดเดิม ฉันไปร้านหนังสือของเธอบ่อยครั้งทุกครั้งที่ฉันรู้สึกกังวล บางทีก็ไม่ได้ซื้ออะไร แค่มานั่งดมหนังสือพิมพ์เก่าๆ ฟังเธอเล่าเรื่องเกี่ยวกับดงหอยในอดีต ในเรื่องราวแต่ละเรื่องของเธอ ฉันเห็นดงโหยอันสงบสุขเรียบง่าย และความรักอันสดใสและภาคภูมิใจที่มีต่อเมืองนี้

3. ร้านกาแฟ Thao ตั้งอยู่ในมุมถนน Nguyen Du บรรยากาศเงียบสงบท่ามกลางความวุ่นวายของเมืองเล็กๆ ฉันมักจะแวะไปที่ร้านในวันที่มีคนพลุกพล่าน เพื่อหาเวลาเงียบๆ ให้ตัวเอง นั่งที่หน้าต่างชมยอดไม้ที่ไหวเอนตามสายลมทะเล สูดกลิ่นกาแฟที่ผสมผสานกับเสียงดนตรีอันไพเราะของ Trinh

เทา เป็นหญิงสาวที่เกิดและเติบโตในด่งเฮ้ย และต้องใช้เวลาหลายปีออกจากบ้านเกิดเพื่อเรียนและทำงานในเมืองใหญ่ แต่แล้วท่ามกลางวันอันแสนวุ่นวายในต่างแดน เธอก็ตระหนักว่าหัวใจของเธอยังคงโหยหาถนนเลียบชายฝั่งเล็กๆ วันที่มีฝนปรอยบนถนนที่รกร้าง และความรู้สึกสงบที่ไม่สามารถพบได้จากที่อื่น “ฉันเคยคิดว่าจะอยู่แต่ในเมืองใหญ่” ทาวเล่าพร้อมกับชงกาแฟสีน้ำตาลเข้มข้นอย่างรวดเร็ว “แต่แล้วฉันก็ตระหนักว่าสถานที่ที่ทำให้ฉันมีความสุขที่สุดก็ยังคงเป็นบ้านเกิดของฉัน”

เธอจึงเลือกเปิดร้านในมุมเล็กๆ ในบ้านเกิดของเธอ ไม่หรูหรา ไม่ฉูดฉาด เป็นเพียงพื้นที่เรียบง่ายที่มีโต๊ะไม้สไตล์ชนบท ต้นไม้ในกระถางสีเขียวที่เติบโตอย่างเงียบ ๆ ข้างหน้าต่าง พร้อมกลิ่นหอมแรงของกาแฟคั่วที่ทักทายทุกเช้า ร้านกาแฟของท้าวไม่ใช่สำหรับคนเร่งรีบ แต่เป็นสถานที่พบปะของเหล่าคนที่ชอบความสงบ มีแขกเก่าๆ ที่กำลังจิบชาอุ่นๆ อย่างช้าๆ พร้อมฟังเรื่องราวเก่าๆ มีคนหนุ่มสาวมาที่นี่เพื่อเพลิดเพลินกับรสชาติที่คุ้นเคยของเมืองชายฝั่งทะเล อ่านหนังสือเพียงไม่กี่หน้า หรือเพียงแค่มานั่งเล่นและปล่อยให้จิตใจล่องลอยไปตามทำนองเพลงที่ไหลช้าๆ

“ฉันแค่หวังว่าดงโหยจะรักษาความสงบสุขนี้ไว้ได้ตลอดไป” ทาวพูดด้วยดวงตาที่เป็นประกายด้วยความรัก ปรากฏว่าความรักที่มีต่อบ้านเกิดไม่ได้ถูกซ่อนอยู่เพียงในความทรงจำเก่าๆ หรือสิ่งที่ผ่านไปแล้วเท่านั้น แต่ยังอยู่ในความฝันเล็กๆ น้อยๆ ที่ผู้คนฝากไว้กับบ้านเกิดด้วย เหมือนกับที่ท้าวสร้างมุมสงบๆ ใจกลางเมืองเพื่อเติบโตไปพร้อมกับเมืองนี้

มีหลายวิธีที่จะรักเมืองใดเมืองหนึ่ง ผู้เฒ่าผู้แก่รักดงหอยด้วยความทรงจำอันลึกซึ้งในอดีต ฉันรักดงหอยด้วยความทรงจำวัยเด็ก

และท้าว เด็กสาวผู้รักเมืองดงหอยด้วยความฝันที่เติบโตขึ้นทุกวัน ด้วยความปรารถนาที่จะรักษาพื้นที่เล็กๆ อันสงบสุขท่ามกลางความเปลี่ยนแปลงตลอดเวลาของเมือง การรักแผ่นดินไม่ใช่เรื่องใหญ่ บางครั้งก็เรียบง่ายอย่างเช่นวิธีที่นายเหงียนดูแลรักษาต้นไม้แต่ละต้นบนถนนกวางจุง วิธีที่เจ้าของร้านหนังสือเก็บรักษาชั้นไม้เก่าไว้ หรือวิธีที่ Thao เลือกเมล็ดกาแฟแต่ละเมล็ดอย่างพิถีพิถันเพื่อนำช่วงเวลาแห่งความสงบมาสู่ดวงวิญญาณที่รักเมืองนี้

และผมยังเชื่อว่า ไม่ว่าจะอยู่ห่างไกลแค่ไหน ก็ยังคงมีสถานที่แห่งความคิดถึงที่กั้นรอยเท้าไว้หลังจากช่วงขึ้นๆ ลงๆ ของชีวิตอยู่เสมอ

ดิ่ว ฮวง

ที่มา: https://www.baoquangbinh.vn/van-hoa/202503/mien-thuong-nho-2225155/