Trang chủNewsThế giớiTàu ngầm Liên Xô từng suýt khơi mào chiến tranh hạt nhân

Tàu ngầm Liên Xô từng suýt khơi mào chiến tranh hạt nhân


Cuộc chạm trán căng thẳng với chiến hạm Mỹ gần Cuba năm 1962 khiến hạm trưởng tàu ngầm Liên Xô tin rằng chiến tranh đã bùng nổ và ra lệnh phóng ngư lôi hạt nhân trả đũa.

Trong cuộc họp báo thường niên tại Moskva ngày 18/1, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov khẳng định Tổng thống Vladimir Putin chưa bao giờ nói ra những lời đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân, trái ngược với Mỹ và châu Âu. Phát biểu được đưa ra khi ông được hỏi liệu tình hình thế giới hiện nay có căng thẳng như khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962 hay không.

Trong cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba khi đó, thế giới đã đứng bên bờ vực chiến tranh hạt nhân do cuộc truy đuổi kiểu “mèo vờn chuột” giữa hải quân Mỹ và một tàu ngầm tấn công diesel – điện của Liên Xô.

Năm 1962, để đáp trả sự kiện Vịnh Con Lợn cũng như việc Mỹ đưa tên lửa đạn đạo hạt nhân tới Italy và Thổ Nhĩ Kỳ, Liên Xô bí mật tiến hành chiến dịch Anadyr, đưa một sư đoàn bộ binh cơ giới, hai sư đoàn tên lửa phòng không, 40 tiêm kích và gần 30 bệ phóng tên lửa đạn đạo mang đầu đạn hạt nhân đến Cuba bằng đường biển.





Máy bay tuần thám Mỹ bám theo tàu hàng Liên Xô trên Đại Tây Dương cuối năm 1962. Ảnh: US Navy

Máy bay tuần thám Mỹ bám theo tàu hàng Liên Xô trên Đại Tây Dương cuối năm 1962. Ảnh: US Navy

Trinh sát cơ U-2 Mỹ ngày 14/10/1962 phát hiện trận địa tên lửa Liên Xô ở San Cristobal, Cuba. Tổng thống Mỹ John F. Kennedy ra lệnh triển khai hàng trăm tàu chiến, trong đó có 4 tàu sân bay, cùng máy bay tuần thám để phong tỏa bờ biển Cuba.

Liên Xô phản đối động thái phong tỏa của Mỹ, đồng thời tiến hành chiến dịch Kama, triển khai 4 tàu ngầm diesel – điện Đề án 641 mang số hiệu B-4, B-36, B-59 và B-130 thuộc Lữ đoàn tàu ngầm số 69 bí mật tìm đường tiếp cận cảng Mariel của Cuba.

Mỗi tàu ngầm Liên Xô tham gia chiến dịch Kama được trang bị 21 ngư lôi thông thường và một quả T-5 mang đầu đạn hạt nhân với tầm bắn 10 km, được thiết kế để kích nổ ở độ sâu 35 m và đánh chìm các chiến hạm trong khu vực. Chưa rõ sức mạnh đầu đạn của T-5, nhưng dường như nó có thể tạo ra vụ nổ tương đương 15.000 tấn thuốc nổ TNT.

Hạm trưởng trên 4 tàu ngầm đều có quyền tung đòn tấn công hạt nhân mà không cần xin phép lãnh đạo cấp cao của Liên Xô.

Biên đội 4 tàu ngầm Đề án 641 rời bán đảo Kola ngày 1/10/1962, âm thầm vượt qua các phi đội máy bay săn ngầm Neptune và Shackleton của NATO đang quần thảo ở Bắc Đại Tây Dương khi đó.

Tàu ngầm Đề án 641 có thể đạt tầm hoạt động 20.000 km nếu di chuyển gần mặt nước và dùng ống thở, nhưng điều này khiến chúng dễ bị đối phương phát hiện hơn.

Các tàu ngầm có thể hoạt động dưới nước trong 3-5 ngày liên tục, sử dụng ắc quy điện để bảo đảm bí mật. Con số này có thể lên tới 10 ngày nếu chấp nhận đánh đổi điều kiện sinh hoạt của thủy thủ đoàn để dành năng lượng từ ắc quy cho các hoạt động cần thiết nhất của tàu. Sau thời gian này, tàu ngầm phải nổi lên để chạy máy phát diesel và sạc điện cho ắc quy.

Trong quá trình tiếp cận Cuba, hệ thống làm mát trên các tàu ngầm bị hư hỏng do chúng không được thiết kế để hoạt động ở vùng biển ấm, khiến nhiệt độ trong khoang tàu tăng lên mức 37-60°C. Lượng khí CO2 tăng lên và nước ngọt trở nên khan hiếm, tác động đến thể lực và tâm lý thủy thủ đoàn.

Ngày 23/10/1962, phát hiện dấu hiệu tàu ngầm Liên Xô đang tìm cách tiếp cận Cuba, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Robert McNamara cho phép tàu chiến nước này dùng bom chìm huấn luyện (PDC) để săn tìm và cảnh cáo, nhằm buộc tàu ngầm Liên Xô nổi lên.

PDC chỉ lớn bằng quả lựu đạn và mang đầu nổ rất nhỏ, thường được dùng để báo hiệu cho tàu ngầm Liên Xô rằng họ đã bị phát hiện và nên nổi lên mặt biển để nhận dạng. Washington từng báo cho Moskva về quy trình thúc đẩy tàu ngầm nổi lên, nhưng thông tin này không được chuyển tới các tàu ngầm của Lữ đoàn 69.





Tàu ngầm B-59 Liên Xô sau khi nổi lên ngày 27/10/1962. Ảnh: US Navy

Tàu ngầm B-59 Liên Xô sau khi nổi lên ngày 27/10/1962. Ảnh: US Navy

Sự việc nghiêm trọng nhất xảy ra ngày 27/10/1962, khi các máy bay tuần thám Mỹ khiến tàu ngầm B-59 phải vội vã lặn xuống khi chưa kịp sạc đầy ắc quy. Tàu khu trục USS Beale sau đó liên tục thả PDC để gây sức ép, trước khi 10 khu trục hạm thuộc nhóm tác chiến tàu sân bay USS Randolph tham gia truy đuổi B-59.

“Chúng tôi lúc đó giống như ngồi trong thùng sắt và có người gõ búa liên tục ở bên ngoài. Toàn bộ thủy thủ đoàn đều bị căng thẳng”, Victor Orlov, sĩ quan liên lạc trên tàu ngầm B-59, kể về cuộc truy đuổi kéo dài nhiều giờ.

Hạm trưởng Valentin Savitsky quyết không cho tàu ngầm nổi lên, dù nguồn oxy bắt đầu suy giảm và nhiệt độ trong tàu có nơi lên tới 50°C, lượng dưỡng khí giảm nhanh, khiến một số thủy thủ bắt đầu bất tỉnh.

Các quả PDC được tàu chiến Mỹ thả xuống đã làm hư hỏng ăng ten liên lạc trên tàu ngầm Liên Xô, trong khi thủy thủ đoàn không thể dễ dàng phân biệt được tiếng nổ của PDC với bom chìm thực sự.

Điều này khiến hạm trưởng Savitsky tin rằng chiến tranh giữa Liên Xô và Mỹ đã bùng nổ. Ông ra lệnh cho thủy thủ đoàn chuẩn bị ngư lôi hạt nhân để tấn công tàu sân bay USS Randolph. “Có thể chiến tranh đã nổ ra ở bên ngoài khi chúng ta đang mắc kẹt ở đây. Chúng ta sẽ tấn công quyết liệt và sẵn sàng hy sinh mạng sống, không để ô danh hải quân”, sĩ quan Orlov dẫn lại lời hạm trưởng Savitsky khi đó.

Chính trị viên Ivan Maslennikov cũng đồng ý với quyết định này. Trong điều kiện thông thường, sự nhất trí của thuyền trưởng và chính trị viên, hai sĩ quan hàng đầu trên tàu, là đủ để khai hỏa ngư lôi hạt nhân. Việc kích nổ ngư lôi T-5 ngoài khơi Bắc Mỹ có thể khơi mào chuỗi phản ứng trả đũa hạt nhân, đẩy thế giới đến nguy cơ hủy diệt.

Tuy nhiên, trên tàu ngầm B-59 lúc đó lại có mặt tham mưu trưởng Lữ đoàn 69 Vasili Arkhipov, người phản đối quyết định phóng ngư lôi hạt nhân. Ý kiến của ông có trọng lượng ngang với hạm trưởng và chính trị viên, dẫn đến cuộc tranh luận gay gắt trong phòng chỉ huy.

Trong quá trình này, Arkhipov ra sức trấn an thuyền trưởng Savitsky và cuối cùng thành công trong việc thuyết phục sĩ quan này cho tàu ngầm B-59 nổi lên để chờ lệnh từ Moscow.





Vasili Arkhipov khi còn lại đại úy hải quân. Ảnh: Wikipedia

Vasili Arkhipov khi còn lại đại úy hải quân. Ảnh: Wikipedia

Chiến hạm và máy bay Mỹ liên tục quần thảo xung quanh tàu ngầm Liên Xô sau khi nó nổi lên. B-59 đình chỉ nhiệm vụ và quay đầu về cảng nhà. Các sự cố kỹ thuật cũng khiến tàu ngầm B-36 và B-130 phải hủy nhiệm vụ ngày 30-31/10 rồi quay về Liên Xô.

Chỉ có tàu ngầm B-4 dưới quyền hạm trưởng Rurik Ketov vượt qua được hàng rào phong tỏa của hải quân Mỹ, nhưng cũng rút lui sau đó.

Ngày 28/10/1962, Tổng thống Kennedy đạt thỏa thuận bí mật với lãnh đạo Liên Xô, đồng ý rút tên lửa khỏi Thổ Nhĩ Kỳ và cam kết không xâm lược Cuba, đổi lại Liên Xô sẽ rút vũ khí hạt nhân khỏi Cuba, chấm dứt một trong những cuộc khủng hoảng hạt nhân nghiêm trọng nhất lịch sử.

“Khi nghĩ đến khủng hoảng tên lửa Cuba, đừng tưởng tượng cảnh Kennedy xem xét các lựa chọn tấn công hạt nhân từ Nhà Trắng, mà hãy nghĩ tới những thủy thủ khốn khổ trong một chiếc hộp thép dưới lòng biển, những người đang suy nghĩ có nên ra đi trong ngọn lửa hạt nhân hay không”, bình luận viên quân sự Sebastien Roblin của trang War Zone nêu quan điểm.

Vũ Anh (Theo National Interest)




Source link

Cùng chủ đề

Nga cảnh báo cái ‘gật đầu’ của Mỹ sẽ mở đường dẫn tới xung đột hạt nhân, nói ‘thật uổng công’ vì điều mà...

Ngày 3/10, các nhà ngoại giao Nga đã đưa ra những cảnh báo về nguy cơ xảy ra xung đột vũ trang giữa nước này với Mỹ và con đường dẫn đến chiến tranh hạt nhân.

Nga nói Mỹ đang “sai lầm nghiêm trọng” liên quan hạt nhân, “búa rìu” chĩa vào Israel trong vụ nổ máy nhắn tin rúng...

Hàng loạt vụ nổ máy nhắn tin của Hezbollah làm rúng động Lebanon, Nga bình luận về đánh giá Mỹ liên quan một cuộc chiến tranh hạt nhân, Thủ tướng Đức gặp gỡ các nguyên thủ quốc gia của 5 nước Trung Á... là một số sự kiện quốc tế nổi bật trong ngày.

Nga chạy đua tên lửa: Châu Âu lo lắng nguy cơ chiến tranh hạt nhân, chuyên gia cảnh báo “vết nứt nghiêm trọng”

Thời gian gần đây, những lo ngại về chiến tranh hạt nhân gia tăng sau khi Mỹ triển khai tên lửa tầm xa ở Đức, có khả năng tấn công Nga và Moscow tuyên bố sẽ đáp trả tương tự.

Nga phát triển vũ khí “ngày tận thế” sử dụng trong chiến tranh hạt nhân

Giám đốc Trung tâm CUS của Nga cho biết, họ đang chuẩn bị cho những kịch bản tồi tệ nhất.

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt đánh giá phiên đối thoại báo cáo UPR của đoàn Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết Việt Nam đã có một phiên đối thoại UPR rất thành công với sự tham gia của đông đảo các nước thành viên Liên hợp quốc. Ngày 10/5 (giờ Thụy Sĩ), Nhóm làm việc về Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã đồng thuận thông qua Báo cáo quốc gia UPR của Việt Nam. Chia sẻ với...

Khối sỏi san hô chiếm gần hết thận người phụ nữ

TP HCMBà Phương, 59 tuổi, bị sỏi thận nhiều năm, ba tháng nay đau thắt lưng nhiều hơn, bác sĩ phát hiện khối sỏi san hô 7 cm to gần bằng quả thận. Ngày 9/5, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết khối sỏi san hô nhiều nhánh nằm ở thận phải bệnh nhân, gần...

Venezuela trở thành quốc gia đầu tiên mất tất cả sông băng 

Venezuela từng có 6 sông băng rộng 1.000 km2 vào năm 1910, nhưng chúng nhanh chóng trở thành những vùng băng nhỏ không đủ tiêu chuẩn xếp loại sông băng. Sông băng Humboldt hiện nhỏ đến mức được phân loại là cánh đồng băng. Ảnh: Jorge ferrer Sự biến mất của sông băng cuối cùng, Humboldt, đưa Venezuela về nhất trong cuộc đua trở thành quốc gia đầu tiên trong thời hiện đại chứng kiến toàn bộ sông băng tan...

Cuộc chiến pháp lý dài hơi giữa TikTok với chính phủ Mỹ

TikTok và ByteDance kiện chính phủ Mỹ về đạo luật có thể cấm ứng dụng này, châm ngòi cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến giữa năm 2025. TikTok và công ty mẹ ByteDance, trụ sở Trung Quốc, ngày 7/5 đệ đơn kiện lên Tòa phúc thẩm liên bang Quận Columbia, sau khi Tổng thống Joe Biden ngày 24/4 ký ban hành Đạo luật Bảo vệ người Mỹ khỏi ứng dụng do đối thủ nước ngoài kiểm...

HLV Văn Sỹ Sơn: ‘V-League cần kiểm tra doping cầu thủ’

Quảng NamSau sự việc năm cầu thủ Hà Tĩnh bị bắt vì sử dụng ma tuý, HLV Văn Sỹ Sơn cho rằng cần tăng cường kiểm tra doping ở V-League. Hôm qua, Công an tỉnh Hà Tĩnh thông cáo về việc bắt giữ 10 người có hành vi tổ chức, sử dụng trái phép chất ma túy diễn ra vào ngày 4/5 tại một khách sạn trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh. Trong đó có năm cầu thủ...

Bài đọc nhiều

Anh, Pháp và Ba Lan tìm cách ngáng đường ông Trump, Tổng thống Zelensky dõng dạc tuyên bố

Việc ông Donald Trump tái đắc cử tổng thống Mỹ không chỉ làm Ukraine lo lắng, mà nhiều nước châu Âu cũng đang tìm cách ứng phó tác động của điều này tới viện trợ quân sự cho Kiev.

Iran quyết tâm truy quét khủng bố, hàng chục phần tử bị tiêu diệt và bắt giữ

Ngày 10/11, lực lượng Quds thuộc Lực lượng vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) tiếp tục chiến dịch chống khủng bố tại tỉnh Sistan-Baluchestan ở khu vực Đông Nam nước này, tiêu diệt ít nhất 3 phần tử và bắt giữ 9 tên khác.

Đô đốc NATO nói về loại vũ khí khiến Nga ngăn NATO đưa bộ binh đến Ukraine

Đô đốc Rob Bauer mới đây nói rằng binh sĩ NATO sẽ có mặt ở Ukraine để chiến đấu chống lực lượng Nga nếu Moscow không có vũ khí hạt nhân. ...

Ông Donald Trump muốn ‘lách’ Thượng viện Mỹ để bổ nhiệm nội các

Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump hôm 10.11 cho rằng tân thủ lĩnh đa số kế tiếp của thượng viện nên đồng ý để ông bổ nhiệm các vị trí then chốt của nội các mới mà không cần thượng viện phê...

Cùng chuyên mục

Muốn phá bỏ giới hạn của chính phủ Mỹ theo hướng chưa từng có, ông Trump lập hẳn bộ mới cho tỷ phú Elon...

Ngày 12/11, Tổng thống Mỹ đắc cử Donald Trump tuyên bố sẽ thành lập một bộ mới có tên Bộ Hiệu quả chính phủ, nhằm thúc đẩy hiệu quả hoạt động của chính phủ trong nhiệm kỳ 2025-2029.

Lần đầu tiên 4 cơn bão cùng càn quét Tây Thái Bình Dương trong tháng 11

Bão Yinxing (bão số 7) tồn tại cùng lúc với 3 cơn bão khác là Toraji (bão số 8), Usagi và Man-Yi, khiến vùng biển Tây Thái Bình Dương lần đầu tiên có 4 cơn bão hoành hành trong tháng 11. ...

Bỉ chưa thể thành lập chính phủ mới, đâu là rào cản?

Ngày 12/11, Vua Philippe của Bỉ quyết định gia hạn nhiệm vụ của nhà đàm phán Bart De Wever, Chủ tịch đảng Liên minh Flanders mới, thêm hai tuần nhằm tạo điều kiện phá vỡ thế bế tắc chính trị hiện nay.

Đại sứ Phần Lan và ‘Lửa trời đuôi cáo’

"Chúng ta không chỉ có một câu chuyện duy nhất. Mỗi người đều có suy nghĩ và góc nhìn riêng của mình. Khi lắng nghe lẫn nhau, chúng ta cũng học hỏi thêm về văn hóa của chính mình". ...

Houthi không kích tàu chiến Mỹ ở biển Đỏ

Nhóm Houthi thông báo họ đã dùng tên lửa và máy bay không người lái (UAV) tấn công tàu sân bay USS Abraham Lincoln và 2 tàu khu trục Mỹ ở biển Đỏ và biển Ả Rập. ...

Mới nhất

Ukraine phá đập nước, ngăn bước tiến của Nga ở Kurakhove

Chiến sự Nga-Ukraine hôm nay ngày 13/11/2024: Ukraine phá đập nước, ngăn bước tiến của Nga ở Kurakhove. Những thông tin từ phía Ukraine đã xác nhân thông tin. Một thành viên của Tiểu đoàn Aidar thuộc Lực lượng vũ trang Ukraine (AFU), Stanislav Bunyatov với biệt danh Osman, đã mô tả...

Việt Nam bàn chuyện thúc đẩy công nghệ mở cho 5G

Open RAN (mạng truy cập vô tuyến mở) là một trong những xu hướng quan trọng nhất đang diễn ra trong lĩnh vực viễn thông và đang được các nhà mạng đang thúc đẩy phát triển. Các nhà mạng cho hay, mục tiêu ra đời của Open RAN là để tạo điều kiện cho nhiều đối tác được tham gia...

Giá đậu tương mở rộng đà suy yếu

Theo Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV), đóng cửa ngày 12/11, thị trường hàng hóa nguyên liệu thế giới phân hóa rõ nét. Tuy nhiên, lực bán chiếm ưu thế đã đẩy chỉ số MXV-Index rơi nhẹ 0,32% xuống 2.150 điểm. Trên thị trường nông sản, có đến 6 trên 7 mặt hàng chìm...

Bị biến chứng tiểu đường nặng vì sai lầm nhiều người mắc phải

Mắc tiểu đường 22 năm, người phụ nữ 72 tuổi, ở Quảng Ninh uống thuốc theo đơn của bệnh viện tuyến dưới nhưng không đều, không đi khám thường xuyên và tiêm nhầm các loại insulin.Gần đây, bà ốm mệt, run, tê mỏi chân tay, tiểu nhiều, không ăn uống và đi lại được nên đến bệnh viện...

Mới nhất