Thuốc lá điện tử xâm nhập vào giới trẻ không phải là một chủ đề mới, nhưng vẫn luôn là một chủ đề nóng, bởi những hệ lụy mà chất kích thích này để lại cho người dùng, nhất là khi số lượng các vụ học sinh ngộ độc vì thuốc lá điện tử có dấu hiệu gia tăng.
Nhập viện vì thuốc lá điện tử
Thời gian gần đây, các bệnh viện trên địa bàn tỉnh đã cấp cứu nhiều trường hợp học sinh ngộ độc thuốc lá điện tử, mặc dù không nguy hiểm tới tính mạng, nhưng ảnh hưởng rõ ràng đến sức khỏe tâm thần.
Chúng tôi gặp V.B.N. và N.T.Q. tại Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh khi em vừa tỉnh sau khi ngộ độc nicotine và được các bác sĩ cấp cứu. Khuôn mặt chàng thanh niên 17 tuổi đầy vẻ mệt mỏi, thảng thốt, không giấu nổi cảm xúc hổ thẹn khi nghe bác sĩ hỏi về tình hình trước khi nhập viện.
V.B.N. chia sẻ: Sau khi hút thuốc lá điện tử khoảng 1 giờ thì cả hai đều cảm thấy chóng mặt, buồn nôn, nôn, người vã mồ hôi và thở gấp, không kiểm soát được hơi thở, chân tay thì bủn rủn. Cả 2 đều đã biết đến thuốc lá điện tử từ lâu nhưng sử dụng không thường xuyên. Lần này, khi vừa dùng thì bị như vậy.
Trước đó, tháng 4/2023, 4 em học sinh mới chỉ 15 tuổi cũng đã nhập viện tại Bệnh viện Bãi Cháy trong trạng thái choáng váng, khó thở, buồn nôn, nôn, bủn rủn chân tay. N.C.N, một trong 4 nạn nhân, sau khi được các bác sĩ chẩn đoán ngộ độc nicotine vì hút thuốc lá điện tử, lí nhí nói “Cháu chỉ hút thử thôi, không ngờ lại bị nhập viện như thế này”.
Theo các bác sĩ, thành phần chính trong thuốc lá điện tử chủ yếu là chất nicotine. Đây là chất có khả năng gây nghiện cao, làm cho người sử dụng trở nên phụ thuộc và có thể tìm đến các loại sản phẩm có chứa nicotine khác, như thuốc lá, thậm chí ma túy tổng hợp…
“Ngộ độc thuốc lá điện tử thường hay xảy ra ở lứa tuổi học sinh cấp 2-3, vị thành niên, bởi đây là độ tuổi bộ não còn đang phát triển, rất dễ bị tác động bởi các loại chất kích thích. Hơn nữa, trẻ ở độ tuổi này còn có nhu cầu thể hiện bản thân, thử cảm giác mới lạ”, bác sĩ chuyên khoa I Nguyễn Tiến Thắng, Phó Khoa Cấp cứu, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, cho biết.
Chất nicotine trong thuốc lá điện tử cũng là nguyên nhân gây ra nhiều hệ lụy về sau, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người sử dụng. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Thoa, Trưởng khoa Tim mạch, Bệnh viện Đa khoa tỉnh, thời gian gần đây, số người trẻ mắc các bệnh liên quan đến tim mạch ngày càng cao, một trong những nguyên nhân cũng từ việc sử dụng các loại chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, đặc biệt là thuốc lá điện tử.
Tăng cường các biện pháp xử lý
Trước những hệ lụy mà thuốc lá điện tử để lại đối với người sử dụng, nhất là giới trẻ, và trước tình hình tội phạm ma túy “núp bóng” thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử… diễn biến phức tạp và có chiều hướng gia tăng, thực hiện chỉ đạo của Bộ Công an, Công an tỉnh và Công an các địa phương đã tham mưu cho UBND các cấp, tăng cường công tác tuyên truyền, chủ động nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh với loại tội phạm này.
Hàng loạt vụ việc vi phạm liên quan đến buôn bán, vận chuyển trái phép thuốc lá điện tử cũng đã được phát hiện từ đây.
Theo thống kê của Công an TP Hạ Long, chỉ tính từ ngày 20/4 đến 15/5/2023, các đội nghiệp vụ, Công an phường, xã đã phát hiện, xử lý 13 vụ việc vi phạm liên quan đến khí cười, thuốc lá điện tử, shisha, thu giữ nhiều tang vật, trong đó có 1.336 điếu thuốc lá điện tử, 334 lọ tinh dầu, 83 phụ kiện chứa tinh dầu, 101 phụ kiện dùng cho thuốc lá điện tử, 4 dụng cụ Vape, cùng nhiều dụng cụ khác có liên quan.
Đáng chú ý, ngày 15/5/2023, lực lượng chức năng đã kiểm tra và phát hiện điểm kinh doanh The Vape Shop tại số 30, Phú Gia 4, phường Hồng Gai (TP Hạ Long) ngang nhiên bày bán hàng nghìn điếu thuốc lá điện tử và các dụng cụ đi kèm, trong khi đại diện cơ sở không xuất trình được giấy phép kinh doanh, hóa đơn, chứng từ liên quan đến số hàng hóa trên.
Không chỉ TP Hạ Long, tại huyện vùng xa như Đầm Hà, ngày 10/5, Công an huyện cũng đã phát hiện 2 đối tượng đang giao tổng cộng 4 cây thuốc lá điện tử cho người khác nhằm mục đích kiếm lời. Ngoài ra, các đối tượng này cũng tự nguyện giao thêm tổng cộng 185 cây thuốc lá điện tử không có hóa đơn giấy tờ chứng minh nguồn gốc xuất xứ được tàng trữ phục vụ bán cho người sử dụng.
Để chủ động phát hiện, phòng ngừa, xử lý tình trạng trên, công tác tuyên truyền về tác hại, cách nhận biết, từ đó hình thành thói quen tránh xa thuốc lá điện tử và các chất gây nghiện khác, được lực lượng công an hết sức chú trọng.
Theo Thượng tá Đỗ Đình Thạch, Phó trưởng Công an TX Đông Triều, Công an thị xã đã chỉ đạo các đội nghiệp vụ trong đó Đội Cảnh sát ĐTTP ma túy làm nòng cốt phối hợp với Công an các xã, phường nắm tình hình địa bàn, phát hiện các cơ sở kinh doanh buôn bán khí cười, thuốc lá điện tử, ma túy pha trộn, đặc biệt các cơ sở kinh doanh có điều kiện, khu vực cổng trường để bắt giữ, xử lý răn đe. Và từ đó làm tư liệu để tuyên truyền nâng cao hiệu quả giáo dục, phòng ngừa chung.
Cần nâng cao chế tài xử phạt
Mặc dù lực lượng chức năng đã thực hiện nhiều biện pháp từ tuyên truyền, vận động đến xử lý vi phạm, tuy nhiên, thuốc lá điện tử vẫn len lỏi vào đời sống hàng ngày, và đặc biệt là lứa tuổi học sinh. Việc xử lý các sai phạm liên quan đến thuốc lá điện tử chỉ như “bắt cóc bỏ đĩa”, khi mà nhu cầu của người sử dụng vẫn có dấu hiệu gia tăng.
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã cấm sử dụng thuốc lá điện tử, như tại Trung Quốc, thuốc lá điện tử đã bị cấm sử dụng từ tháng 10/2022.
Trong khi đó, tại Việt Nam, thuốc lá điện tử vẫn được lưu hành, chưa có lệnh cấm và cũng chưa có các biện pháp quản lý chặt chẽ, chế tài xử phạt đủ sức răn đe đối với hành vi mua bán, vận chuyển, tổ chức sử dụng trái phép thuốc lá điện tử. Điều này sẽ dẫn tới nhiều vấn đề phức tạp phải đối mặt trong tương lai.
Trước thực trạng đó, theo khuyến cáo của bác sĩ Trần Thị Hồng Ngân, Khoa Thận lọc máu, Bệnh viện Bãi Cháy, các bậc phụ huynh cần quan tâm, chú ý tới con cái, đặc biệt là các dấu hiệu bất thường ở trẻ như: Thường xuyên trong tình trạng lơ mơ, chậm chạp, mất tập trung, nói lảm nhảm… cần liên hệ với bác sĩ hoặc chuyên gia tâm lý để được thăm khám và điều trị sớm.
Thiết nghĩ, việc tuyên truyền không phải chỉ là từ các cơ quan chức năng, mà chính gia đình và nhà trường, những người luôn đồng hành cùng trẻ, cần vào cuộc mạnh mẽ hơn nữa. Hãy dành cho trẻ vị thành niên sự quan tâm và giáo dục đúng cách để các em hiểu rõ những tác hại nghiêm trọng của thuốc lá điện tử, tránh ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, và đặc biệt chặn đứng nguy cơ vướng vào các tệ nạn xã hội đáng tiếc khi đã lún sâu vào các chất kích thích, chất gây nghiện.
