Nên lướt sóng hay đầu tư chứng khoán dài hạn?

Tôi thấy nhiều người phân tích thị trường nói rằng chứng khoán là kênh đầu tư dài hạn, nhưng một người bạn của tôi lúc nào cũng cho rằng đây phải là kênh lướt sóng, dài hạn chỉ dành cho đất đai hay mua vàng. Thực tế tôi thấy người bạn này kiếm lời từ chứng khoán rất nhiều, hiếm khi than lỗ.

Tôi dự định thời gian tới sẽ đầu tư chứng khoán. Tôi nên chọn theo trường phái đầu tư nào?

Huỳnh Trung

Chuyên gia tư vấn:

Trước hết, chúng ta cần hiểu đầu tư thường dành cho những loại hình có tính chất dài hạn, ví von như việc trồng một cái cây, không thể một sớm một chiều có thể gặt hái quả ngọt được mà cần ít nhất vài năm. Theo đó, ý kiến “chứng khoán phải là lướt sóng, dài hạn dành cho đất đai hay mua vàng” chỉ đúng một phần.

Với bất động sản, nếu đầu tư trong thời gian ngắn mà đã kiếm lời hoặc chốt lãi được bằng giao dịch thật, bạn đang ở trong một giai đoạn thuận lợi, thanh khoản tốt của thị trường này. Thông thường cần 2-3 năm để giá trị một bất động sản tăng trưởng tốt. Đầu tư vào vàng thường sẽ được hưởng lợi trong những giai đoạn tình hình vĩ mô thế giới biến động mạnh, nhà đầu tư khắp nơi sẽ có xu hướng “trú ẩn” vào kênh này.

Vậy chứng khoán thì sao? Chứng khoán là loại hình đầu tư có tính thanh khoản cao nhất. Nếu bạn nắm giữ cổ phiếu có thanh khoản tốt như Vinamilk, Hòa Phát hay Vietcombank, việc tất toán toàn bộ khoản đầu tư của mình và thu tiền mặt về tài khoản ngân hàng có thể diễn ra chưa đầy 5 phút cho toàn bộ quá trình trên. Đây cũng là nguyên nhân dẫn đến lập luận của người bạn trong câu chuyện trên.

Khi thị trường tăng trưởng tốt (uptrend) rất nhiều nhà đầu tư thích mua bán liên tục để chốt lãi. Đây gọi là “lướt sóng” ngắn hạn. Điều quan trọng là bạn phải có rất nhiều kỹ năng như phương pháp giao dịch, kỹ năng lựa chọn cổ phiếu, kiến thức phân bổ và dịch chuyển tài sản, khả năng quản trị cảm xúc và nhiều thứ nữa. Trên thực tế khi vào sóng tăng trưởng, khoảng 80% nhà đầu tư đều có thể kiếm lãi một cách dễ dàng và có vẻ người bạn trên từng nằm trong số đó.

Về trường phái lướt sóng, khi tham gia thị trường, bạn cần cẩn thận yếu tố “đội lái”. Họ là những nhóm có số vốn lớn, do đó có khả năng thao túng giá cổ phiếu theo ý họ, tuy không phải mã nào cũng bị tình trạng này. Các cổ phiếu có nền tảng nội tại kém, hay “xào nấu” báo cáo tài chính để tạo doanh thu, lợi nhuận ảo nhằm thu hút sự quan tâm của thị trường hoặc đẩy giá cổ phiếu tăng nhanh, sẽ tạo tâm lý tham lam cho nhà đầu tư. Sau khi đẩy lên một vùng giá cao nhất định, “đội lái” sẽ xả hàng (bán lượng lớn cổ phiếu) gây thiệt hại cho các nhà đầu tư tham gia ở vùng giá cao. Do đó, bạn cần tìm hiểu kỹ thông tin về các cổ phiếu dạng này khi chọn trường phái trên.

Lướt sóng có thể kiểm lời nhưng cần lưu ý, đầu tư dài hạn cũng mang lại những thành quả lớn. Nếu nắm giữ các cổ phiếu như FPT, REE hoặc HPG trong vòng 15 năm qua, hầu như nhà đầu tư có thể đạt kết quả giá trị tăng trưởng thu về từ 20-40 lần. Đây đều là những con số đáng kinh ngạc. Tương tự, khoản đầu tư vào CocaCola của tỷ phú Warren Buffett cũng mang lại lợi nhuận gần 20 lần giá trị ban đầu trong vòng 27 năm. Tôi cho rằng, các mức lãi kể trên đều hấp dẫn hơn lướt sóng ngắn hạn rất nhiều. Nhưng để theo đuổi chiến lược này, bạn phải thật sự rất kiên trì và chọn lọc cổ phiếu kỹ càng.

Cổ phiếu tốt có thể được phân loại qua nhiều tiêu chí. Đây là dạng kiến thức và kỹ năng khó và nhà đầu tư trên thị trường nên được đào tạo bài bản. Tôi nêu ra một số yếu tố quan trọng mà bạn có thể tham khảo như sau.

Thứ nhất, công ty tốt, lâu năm trong ngành, ví dụ HPG, VNM, FPT, PNJ… Thứ hai, ban lãnh đạo tốt, nhất quán và minh bạch với nhà đầu tư, có thể nhận biết qua các cuộc họp đại hội cổ đông thường niên. Thứ ba, doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng tốt qua nhiều năm liền. Đây là yếu tố quan trọng vì doanh nghiệp tồn tại để mang về lợi ích cho cổ đông. Thứ tư, sức khỏe tài chính lành mạnh, thể hiện qua các chỉ số đòn bẩy, khả năng trả lãi vay. Đây là điều quan trọng để doanh nghiệp phát triển bền vững. Bên cạnh đó, khi xét chọn cổ phiếu, bạn cần quan tâm cả bối cảnh vĩ mô, lợi thế cạnh tranh trong ngành.

Đầu tư chứng khoán là một kênh hấp dẫn, giúp đa dạng hoá danh mục đầu tư. Tuy nhiên cần xác định rõ ngay từ đầu, bạn đang muốn đầu tư hay đang muốn thành một nhà giao dịch – tức đầu cơ thích lướt sóng.

Một trong những sai lầm lớn mà người tham gia thị trường chứng khoán hay vấp phải là biến một khoản đầu cơ ngắn hạn, lướt sóng thua lỗ thành một khoản đầu tư dài hạn. Điều này rất không nên vì tiêu chí và phương pháp lựa chọn cổ phiếu của hai trường phái này rất khác nhau. Không ai muốn nắm giữ một cổ phiếu tồi trong thời gian dài.

Nếu chọn theo xu hướng là nhà giao dịch ngắn hạn, bạn nên trang bị cho mình các kiến thức về phân tích kỹ thuật, kỹ năng quản trị rủi ro và quản trị cảm xúc. Tôi cho rằng, cảm xúc là yếu tố đẩy nhiều nhà giao dịch “đi vào bước đường cùng” khi để nó chi phối.

Nếu chọn lựa thành một nhà đầu tư dài hạn, bạn nên trang bị cho mình kiến thức về phân tích vĩ mô, kỹ năng chọn lựa ngành để đầu tư cho phù hợp với bối cảnh hiện tại. Sau đó, bạn kỹ lưỡng chọn ra các cổ phiếu tốt nhất trong ngành. Định giá được cổ phiếu đó cũng là một kỹ năng quan trọng và cần nhiều thời gian, công sức mới có thể thành thạo.

Khánh Nguyễn

Trưởng phòng Tư vấn đầu tư

tại Công ty Tư vấn đầu tư và Quản lý gia sản FIDT