ស្ទ្រីមវប្បធម៌កំពង់ផែ
ជនជាតិវៀតណាមនៅទីក្រុង Hoi An រស់នៅក្នុងមាត់ទន្លេ - តំបន់ឆ្នេរ ភាគច្រើនដាំស្រូវ បន្លែ និងធ្វើការលើទន្លេ និងសមុទ្រ។ អត្ថប្រយោជន៏នៃការរស់នៅក្នុងទីក្រុងកំពង់ផែ រួមជាមួយនឹងគោលនយោបាយពាណិជ្ជកម្មបរទេសបើកចំហររបស់ស្តេចង្វៀន បានបណ្តាលឱ្យមានការផ្លាស់ប្តូរជាច្រើនក្នុងមុខរបរប្រពៃណីរបស់អ្នកស្រុកកសិកម្ម។
ទីមួយ ជនជាតិ Hoi An បានរៀនពីជនជាតិចាមពីរបៀបធ្វើទឹកត្រីសមុទ្រ។ វិជ្ជាជីវៈនៃការកសាងទូកតាមសមុទ្រ និងទូកមូល ដើម្បីដឹកជញ្ជូនទំនិញតាមទន្លេ/សមុទ្រ គឺជារឿងធម្មតា។ សូម្បីតែគំនិតនៃ "យកកសិកម្មជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ" បន្តិចម្តង ៗ មានអត្ថន័យ "ពាណិជ្ជកម្ម" (ចូលចិត្តពាណិជ្ជកម្ម) របស់អ្នកស្រុកនៃតំបន់វប្បធម៌កំពង់ផែ។
រលកដ៏ធំនៃអន្តោប្រវេសន៍របស់ប្រជាជនជប៉ុន និងចិន (ជនជាតិជប៉ុនជាង 1,000 នាក់នៅដើមសតវត្សទី 17 និង 6,000 ជនជាតិចិននៅចុងសតវត្សទី 17) និងគោលនយោបាយ "បង្កើតភូមិនិងទីក្រុង" និងការតាំងទីលំនៅនិងការធ្វើពាណិជ្ជកម្មដោយ Lord Nguyen បានបណ្តាលឱ្យវប្បធម៌កំពង់ផែរបស់អ្នករស់នៅពាណិជ្ជកម្មបានគ្របដណ្ដប់លើកោះវប្បធម៌ សិប្បកម្ម និងនេសាទ។
វប្បធម៌កំពង់ផែបានក្លាយជាស្ទ្រីមវប្បធម៌ដ៏លេចធ្លោអស់ជាច្រើនសតវត្សមកហើយ ដោយប្រែក្លាយទីក្រុង Hoi An ទៅជា "ទីផ្សារទិញ-លក់នៅលើកំពង់ផែ និងក្រោមទូក" ដែល "មានអ្វីៗគ្រប់យ៉ាង" (Le Quy Don)។ រហូតមកដល់ទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1930 លោក Nguyen Tuan នៅតែកត់ត្រាថា កំពង់ផែ Hoi An មាន "ព្រៃដុះសណ្តោង និងទូកប្រមូលផ្តុំគ្នា" (អត្ថបទ Cua Dai) ។
អ័ក្សវប្បធម៍ Hoi An - Dinh Chiem ក៏ត្រូវបានទទួលស្គាល់ថាជាកន្លែងរួមជាមួយនឹង Tourane (Da Nang) ដែលជាកន្លែងការងារផ្សព្វផ្សាយសាសនាកាតូលិកនៅប្រទេសវៀតណាមបានចាប់ផ្តើម។ ទន្ទឹមនឹងនោះ នេះជាតំបន់មួយក្នុងចំនោមមូលដ្ឋានដែលបានចូលរួមចំណែកក្នុងការបង្កើតភាសាជាតិ ដោយមានការលើកទឹកចិត្តពីបេសកជនលោកខាងលិច...
បន្ថែមពីលើបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌រូបីដែលទទួលបានតាមរយៈការផ្លាស់ប្តូរជាមួយអ្នកស្រុកចាម្ប៉ាដូចជា ទូកក្តោង អណ្តូងបុរាណ វត្ថុបុរាណចំប៉ា និងកន្លែងបុរាណវិទ្យា ប្រជាជនហូយអានបានជ្រើសរើសការផ្លាស់ប្តូរ “ខុសគ្នា ប៉ុន្តែសមរម្យ” រវាងវប្បធម៌វៀតណាម និងវប្បធម៌ផ្សេងទៀត។
បើនិយាយពីស្ថាបត្យកម្ម យើងអាចមើលឃើញឧទាហរណ៍ធម្មតានៃផ្ទះវៀតណាមដែលមាន "បន្ទប់ធំ 3 និងបន្ទប់ចំហៀង 2" ជាមួយនឹង "ធ្នឹមក្លែងក្លាយ" បន្ថែមនៅក្នុងរចនាប័ទ្ម Hoa Nam; ដំបូលដោយក្បឿងយិនយ៉ាងជំនួសឱ្យក្បឿងខ្នាតត្រី ឬក្បឿងដំបូលកំប្លែង ត្រីមាសចាស់មានប្រព័ន្ធផ្ទះបុរាណដែល "រួមបញ្ចូលគ្នា" ទាំងអស់នូវរចនាប័ទ្មវៀតណាម - ចិន - ជប៉ុននៅក្នុងប្លង់លំហ រចនាប័ទ្មស្ថាបត្យកម្ម និងសូម្បីតែនៅក្នុងគ្រប់ផ្នែកចម្លាក់សិល្បៈ។
យោងតាមអ្នកស្រាវជ្រាវ ទ្រុង "ជួរឈរលាក់បាំង" (រចនាបថវៀតណាម) នៅតែមានសមហេតុផលនៅជាប់នឹងទ្រនុង "ធ្នឹមក្លែងក្លាយ" (រចនាប័ទ្មចិន) និងប្រព័ន្ធយ៉រតុបតែងជាមួយ balusters (រចនាប័ទ្មបារាំង) នៅក្នុងផ្ទះតែមួយ ...
ការធ្វើផែនការទីក្រុងរបស់ទីក្រុង Hoi An ក្នុងសតវត្សទី 19 ដែលយកអ័ក្ស Le Loi ជាអ័ក្សសំខាន់ដើម្បីភ្ជាប់ជាមួយផ្លូវផ្សេងទៀតនៅកម្រិតពីលើចុះក្រោមដើម្បី "បង្ហូរ" ទឹកទៅកាន់ទន្លេក៏ជាការរួមបញ្ចូលគ្នាប្រកបដោយសុខដុមរមនានៃវប្បធម៌បូព៌ា និងលោកខាងលិចផងដែរ។
រចនាប័ទ្ម Quang នៅ Hoi An
តាមប្រវត្តិសាស្ត្រ ថ្វីត្បិតតែមានការប្រើប្រាស់ការសរសេរជាភាសាចិន (អក្សរហាន) ជាយូរយារណាស់មកហើយក្នុងឯកសាររដ្ឋបាល និងកំណត់ត្រាប្រវត្តិសាស្ត្រ (ស្តូប ការបួងសួង ឯកសារថ្វាយបង្គំ ពិធីបុណ្យជាដើម) ប្រជាជន Hoi An នៅតែរក្សា "សង្កត់សំឡេង Quang" នៅក្នុងសុន្ទរកថារបស់ពួកគេពេញមួយសតវត្សន៍។ សព្វថ្ងៃនេះ សូម្បីតែសហគមន៍ចិនក៏កម្រប្រើភាសាចិនក្នុងការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាដែរ លើកលែងតែថ្ងៃបុណ្យ។
ប្រជាជន Hoi An មានគុណភាពនៃ "ការជជែកវែកញែក" ឬការជជែកវែកញែកសង្គម ជួនកាល "ខ្លាំង" ជាង "ស្រុកកំណើត" ក្នុងស្រុក Quang មួយចំនួនទៀត។ ហេតុផលអាចដោយសារតែដំណើរការនៃការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ដោយផ្ទាល់ និងទូលំទូលាយជាមួយអ្នករស់នៅនៃវប្បធម៌ផ្សេងទៀត - ដូច្នេះកត្តា "បើកចំហធម្មជាតិ" គឺលេចធ្លោជាង។
នៅដើមសតវត្សទី 17 បូជាចារ្យអ៊ីតាលី Cristoforo Borri (1583-1632) នៅក្នុងស្នាដៃរបស់គាត់ "The Land of Dang Trong" បានអត្ថាធិប្បាយថា: ទាក់ទងនឹងចរិតលក្ខណៈរបស់ពួកគេ "ពួកគេមានសុភាពរាបសានិងគួរសមក្នុងការសន្ទនាជាងប្រជាជនភាគខាងកើតដទៃទៀត ... និយាយឱ្យខ្លីពួកគេមានភាពរួសរាយរាក់ទាក់គួរសមនិងរួសរាយរាក់ទាក់ចំពោះយើង ... " និង "ក្បាច់គុន" ។
ប្រជាជន Hoi An ជាមួយនឹង "ភាពស្វាហាប់" និងធម្មជាតិបើកចំហរបស់ប្រជាជន "ទីក្រុងកំពង់ផែ" ដោយសារតែទំនាក់ទំនងដំបូងជាមួយបូព៌ានិងលោកខាងលិចមានមោទនភាពដែលមានសិល្បករជាច្រើនដែលបានត្រួសត្រាយតន្ត្រីសម័យទំនើបដូចជា La Hoi ជាមួយបទចម្រៀង "និទាឃរដូវនិងយុវជន"; បងប្អូននៃក្រុម "ទូលូ វ៉ាន់ដូន" (ដើមកំណើតពីទីក្រុងហូយអាន) ក្នុងអក្សរសិល្ប៍មុនឆ្នាំ ១៩៤៥...
ដំណើរការផ្លាស់ប្តូរវប្បធម៌ដ៏ស្វាហាប់នោះក៏ "លាក់បាំង" ផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានផងដែរ - ដូចដែលអ្នកនិពន្ធ Nguyen Ngoc បាននិយាយ។ ប្រជាជន Hoi An ដឹងខ្លួនពីកម្រិតដើម្បីរក្សាអត្តសញ្ញាណវប្បធម៌ "មធ្យម"/អព្យាក្រឹតរបស់ពួកគេ - ម្យ៉ាងវិញទៀត ពួកគេដោយសារតែកម្រិតមធ្យមពេក នាំឱ្យមានការភ័យខ្លាចចំពោះហានិភ័យ និងគុណវិបត្តិ ដូចជាក្នុងអាជីវកម្មសេដ្ឋកិច្ច ពួកគេខ្លាច "ការរកស៊ីធំ" ធ្វើអាជីវកម្ម "នៅទីវាល" ហើយមិនហ៊ាន "ចេញទៅសមុទ្រ" បន្តិចម្តងៗ ធ្លាក់ចូលទៅក្នុងធម្មជាតិ។
អ្នកស្រាវជ្រាវខ្លះជឿថា ប្រជាជនទីក្រុង Hoi An មានទំនោរប្រព្រឹត្តតាមរបៀប "មនោសញ្ចេតនា" ដែល "ហេតុផលមួយរយមិនសមនឹងអារម្មណ៍តិចតួច" ។ ដោយសារតែការរស់នៅក្នុងអាកប្បកិរិយាមនោសញ្ចេតនារបស់សហគមន៍ដែលមានប្រវត្តិនៃការរួមរស់ជាមួយគ្នាយូរមកហើយ វាបង្កើតឱ្យមាននិចលភាពក្នុងការលើកកម្ពស់ និងអភិវឌ្ឍតម្លៃវប្បធម៌ប្រពៃណី។
ប្រឈមមុខនឹងការផ្លាស់ប្ដូរឥរិយាបទប្រពៃណី ប្រជាជន Hoi An នៅតែទទួលមរតកនូវភាពស្វាហាប់ បើកចំហរ រួសរាយរាក់ទាក់ ហ៊ានគិត ហ៊ាននិយាយ ហ៊ានធ្វើអាកប្បកិរិយារបស់ប្រជាជន Quang Nam។ ប៉ុន្តែផ្នែកម្ខាងទៀតនៃ "អារម្មណ៍នៃសមាមាត្រ" ផ្តល់ឱ្យពួកគេនូវអារម្មណ៍ថ្មី - អារម្មណ៍នៃ "ការប្រែប្រួលសមស្រប" ។ នោះប្រហែលជាហេតុផលដែលទីក្រុង Hoi An រក្សា និងអភិវឌ្ឍផលិតផលទេសចរណ៍ពីសិប្បកម្ម និងសិល្បៈប្រជាប្រិយ ហើយក្នុងពេលតែមួយក្លាយជាទីក្រុងច្នៃប្រឌិតរបស់ពិភពលោក។
ប្រភព៖ https://baoquangnam.vn/vai-cam-nhan-ve-van-hoa-hoi-an-3139045.html
Kommentar (0)