Collector Loan de Fonbrune ក្នុងពិធីបើកការតាំងពិព័រណ៍ Le Pho, Mai Trung Thu, Vu Cao Dam, សារមន្ទីរ Cernuschi, ខែវិច្ឆិកា 2024 ។ រូបថត៖ KIM POURNIN
Loan de Fontbrune ជាជនជាតិបារាំង-វៀតណាម ដែលជាអ្នកប្រមូលសិល្បៈអាស៊ីដ៏ល្បីល្បាញ និងល្បីល្បាញ និយាយអំពីដំណើរនោះ នៅពេលដែលនាងត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញនៅចុងឆ្នាំ 2024។
តើអ្នកចាប់ផ្តើមដំណើរនៃការប្រមូល និងស្រាវជ្រាវសិល្បៈដោយរបៀបណា?
តាំងពីខ្ញុំនៅក្មេងមក ខ្ញុំស្រឡាញ់សិល្បៈសិល្បៈបុរាណ និងអានសៀវភៅអំពីវប្បធម៌នៃប្រទេសនានាដូចជាប្រទេសចិន។ គ្រួសាររបស់ខ្ញុំរស់នៅ Cho Lon នៅពេលនោះ ពួកគេជាជនជាតិបារាំងចុងក្រោយដែលចាកចេញពីប្រទេសវៀតណាម ហើយត្រូវបានចាកចេញដោយបង្ខំនៅឆ្នាំ 1979 ។ ឪពុករបស់ខ្ញុំគឺជាគ្រូពេទ្យវះកាត់ដ៏ល្បីម្នាក់នៅពេលនោះ ម្តាយរបស់ខ្ញុំគឺជាគិលានុបដ្ឋាយិកាជំនាញផ្នែកថ្នាំស្ពឹក។
នៅពេលដែលខ្ញុំចាកចេញពីប្រទេសវៀតណាម ខ្ញុំមានអាយុប្រហែល 20 ឆ្នាំ ដោយបង្រៀនភាសាបារាំងដល់ប្រជាជនដែលត្រៀមត្រឡប់ទៅប្រទេសបារាំង ហើយអាចទិញគំនូរចំនួនពីរសម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ដោយវិចិត្រករ Tu Duyen និង 5 ឬ 6 ផ្ទាំងគំនូរតូចៗផ្សេងទៀតនៅលើភ្លុកដោយ Doi Ngoan Quan ។ Dai Ngoan Quan ធ្លាប់បង្រៀននៅសាលាវិចិត្រសិល្បៈ Saigon ហើយមានភាពល្បីល្បាញដោយសារបច្ចេកទេសរបស់គាត់ក្នុងការប្រើទឹកថ្នាំចិនដើម្បីគូរគំនូរពណ៌ទឹកលើភ្លុកតូចៗ ជាពិសេសការឆ្លាក់កំណាព្យចិនទាំងមូលដោយមានហត្ថលេខា និងត្រានៅលើគ្រាប់ស្រូវ។
នៅប្រទេសបារាំង ខ្ញុំបានសិក្សាភាសាចិន ជប៉ុន វៀតណាម ហើយបានលាតត្រដាងពីវប្បធម៌ប្រវត្តិសាស្ត្រ កាន់តែស្រលាញ់វាកាន់តែចង់សិក្សាវាឱ្យកាន់តែស៊ីជម្រៅ។ នៅឆ្នាំ 1991 ខ្ញុំបានរៀបការជាមួយអ្នកប្រមូលទិញ Yves Sicre de Fontbrune ដែលជាម្ចាស់វិចិត្រសាលមួយនៅកណ្តាលទីក្រុងប៉ារីស និងទស្សនាវដ្តីសិល្បៈ Cahiers d'Art ។ គាត់គឺជាវិចិត្រករដ៏ល្បីល្បាញម្នាក់ ដែលមានជំនាញក្នុងការដោះស្រាយស្នាដៃរបស់វិចិត្រករល្បីៗ រួមទាំង Picasso ផងដែរ។
ខ្ញុំបានរៀនច្រើនពីគាត់ ដោយធ្វើដំណើរជាមួយស្វាមីខ្ញុំជុំវិញពិភពលោក ទៅកាន់សារមន្ទីរ ផ្ទះដេញថ្លៃ វិចិត្រសាល និងការប្រមូលឯកជន... ខ្ញុំបានស្វែងយល់ពីការស្រាវជ្រាវសិល្បៈវិចិត្រសិល្បៈវៀតណាម ខណៈពេលដែលបន្តទទួលបានសញ្ញាបត្រពីសាលានានាដូចជា បណ្ឌិត្យសភាវិចិត្រសិល្បៈ និងបុរាណវិទ្យា (នៅសកលវិទ្យាល័យ Sorbonne) សាលា Louvre (នៅសារមន្ទីរ Louvre) និងវិទ្យាស្ថានបញ្ចប់ការសិក្សា។
ក្រោយមកខ្ញុំបានក្លាយជាអ្នកប្រវត្តិសាស្រ្តសិល្បៈ និងវប្បធម៌អាស៊ី។
រើសបន្លែដោយវិចិត្រករល្បីឈ្មោះ ឡឺ ផូ។
នៅពេលដែលខ្ញុំទទួលបានការចាប់អារម្មណ៍ និងស្វែងយល់កាន់តែច្រើន ខ្ញុំចាប់ផ្តើមយកចិត្តទុកដាក់លើផលិតផលវៀតណាមកាន់តែច្រើន។ ខ្ញុំឃើញអ្នករាល់គ្នានិយាយពីផលិតផលចិន ជប៉ុន កូរ៉េ ប៉ុន្តែគ្មាននរណានិយាយពីផលិតផលវៀតណាមទេ។ ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ក៏ចង់ដឹងពីរបៀបបែងចែករវាងវត្ថុវៀតណាម និងវត្ថុបុរាណ និងវត្ថុបុរាណពីប្រទេសអាស៊ីផ្សេងទៀត។
រាល់ពេលដែលខ្ញុំទៅដើរលេង ចូលមើលវិចិត្រសាល មើលផ្សារចែចង់... ហើយបានជួបរបស់របរវៀតណាម ខ្ញុំមានអារម្មណ៍សប្បាយចិត្តខ្លាំងណាស់ ដូចជាបានជួបមិត្តចាស់។ ខ្ញុំទិញវាព្រោះតម្លៃថោក អ្នកលក់មិនសូវដឹងពីតម្លៃខ្លួន។ ទឹកតែ ប្រអប់ ឬគ្រឿងស្មូនមួយ ចាត់ទុកវាជាការចងចាំរបស់អ្នក។ ខ្ញុំបានស្រាវជ្រាវ និងសិក្សាដោយខ្លួនឯង ដើម្បីយល់ និងបែងចែកមុខម្ហូបវៀតណាម។
សំណាងណាស់ ប្តីខ្ញុំមានជីវភាពធូរធារណាស់នៅពេលនោះ ដោយដឹងពីចំណង់ចំណូលចិត្តរបស់ខ្ញុំ គាត់បានឧបត្ថម្ភខ្ញុំ និងបានសិក្សាផងដែរ។ បន្តិចម្ដងៗ គាត់បានពូកែខាងសិល្បៈវៀតណាម ជាពិសេសការគូរ។ នៅពេលនោះមានវត្ថុបុរាណច្រើនជាងគំនូរ។ បន្ទាប់មក ខ្ញុំបានឃើញគំនូររបស់វិចិត្រករវៀតណាម ហើយបានទិញរូបដែលមើលទៅស្អាត ព្រោះតម្លៃថោកណាស់ ទោះបីខ្ញុំមិនស្គាល់ឈ្មោះវិចិត្រករដូចគំនូររបស់ ឌិញមិញ ក៏ដោយ។ ស្នាដៃរបស់ខ្ញុំភាគច្រើនត្រូវបានទិញនៅប្រទេសបារាំង។
ខ្ញុំចាប់ផ្តើមប្រមូលនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ 1990 នៅពេលដែលស្ទើរតែគ្មានស្នាដៃសិល្បៈវៀតណាមត្រូវបានប្រមូលមានតែខ្ញុំប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះអ្នកណាមានអ្វីក៏យកមកលក់ឲ្យខ្ញុំ។ ខ្ញុំទិញដោយក្តីស្រឡាញ់ពីការស្រឡាញ់ចំពោះអ្វីដែលនៅជិតស្រុកកំណើតរបស់ខ្ញុំ។ ជាឧទាហរណ៍ រូបគំនូរប្រេងរបស់ Le Pho ត្រូវបានដេញថ្លៃនៅចុងសប្តាហ៍ក្នុងតម្លៃប្រហែល 3,000 ហ្វ្រង់។
ខ្ញុំចាំបានថានៅពេលនោះប្តីរបស់ខ្ញុំបាននិយាយថាតម្លៃនេះហេតុអ្វីបានជាមិនទិញបោះពុម្ព Picasso? ខ្ញុំបានឆ្លើយថា ខ្ញុំចង់ទិញគំនូររបស់វិចិត្រករវៀតណាម ព្រោះគ្មានអ្នកណាស្គាល់វា ហើយខ្ញុំចូលចិត្តប្រមូលវា។ នៅពេលនោះ មានគំនូររបស់វិចិត្រករវៀតណាមល្បីៗជាច្រើនរូប ដាក់លក់ដេញថ្លៃម្តងម្កាល ប៉ុន្តែគ្មានអ្នកណាចាប់អារម្មណ៍។
បន្ទាប់មកខ្ញុំប្រមូលគំនូរ វត្ថុបុរាណ សៀវភៅ ឯកសារ ខ្ញុំទិញគ្រប់យ៉ាង។ មួយសន្ទុះក្រោយមក ខ្ញុំកាន់តែប្រយ័ត្នប្រយែងក្នុងការជ្រើសរើសរបស់ខ្ញុំ គឺទិញតែរបស់ដែលស្អាត និងពេញលេញ។ ខ្ញុំមានសារមន្ទីរតូចមួយនៅផ្ទះខ្ញុំដែលដាក់តាំងបង្ហាញរបស់វៀតណាមទាំងអស់ដូចជាសៀវភៅ រូបភាព វត្ថុបុរាណ...។
មានស្នាដៃជាច្រើនដែលឡូយណាស់ ព្រោះខ្ញុំមិនបានស្វែងរកពួកគេ ហើយសូម្បីតែមើលក៏ខ្ញុំរកមិនឃើញដែរ ប៉ុន្តែពេលខ្លះពួកគេមករកខ្ញុំ។ ឧទាហរណ៍ គំនូរ Len Dong ដោយ ង្វៀន ផានចាញ់។ មិត្តភក្តិរបស់ប្តីខ្ញុំបានអញ្ជើញគាត់ទៅផ្ទះអ្នកដែលចង់លក់សៀវភៅចាស់ចូលទៅក្នុងផ្ទះល្វែង ប្តីខ្ញុំបានឃើញគំនូរ Len Dong ។ ម្ចាស់ផ្ទះបាននិយាយថា ប្តីរបស់នាងបានទិញរូបគំនូរនេះពីពិព័រណ៍អាណានិគមឆ្នាំ 1931 ខ្ញុំចូលចិត្តគំនូរនេះណាស់ ព្រោះរូបភាពនេះស៊ាំណាស់ វាត្រូវបានបោះពុម្ពនៅក្នុងទស្សនាវដ្តី L'Illustration ក្នុងឆ្នាំ 1932 ។
ឱកាសមួយទៀតគឺគំនូរ លោកគ្រូ និងសិស្ស ដោយ ផាម ហួរ ធ្វើពីសូត្រ កម្របានទិញនៅពេលដែលមិត្តខ្ញុំឃើញគំនូរព្យួរនៅក្នុងផ្ទះស្ត្រីចំណាស់ម្នាក់។ ខ្ញុំស្គាល់តែវិចិត្រករ Pham Hau តាមរយៈម្រ័ក្សណ៍ខ្មុក ដូច្នេះហើយនេះជាគំនូរពិសេសណាស់។
ខ្ញុំចាំបានថា ធ្លាប់ឃើញគំនូរសូត្រពីរយ៉ាង របស់ តូ ង៉ុក វ៉ាន់ ត្រូវបានដាក់លក់ដេញថ្លៃ។ ខ្ញុំបានប្រាប់ប្តីខ្ញុំថា គំនូរពីរផ្ទាំងនោះស្អាត និងកម្រណាស់ ព្រោះតូ ង៉ុក វ៉ាន់ តែងលាបពណ៌ប្រេង។ ប្តីរបស់ខ្ញុំបានឱ្យខ្ញុំ 200,000 ហ្វ្រង់ ដែលជាចំនួនច្រើននៅពេលនោះ។
ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនអាចទិញបានទេ ព្រោះតម្លៃឡើងខ្ពស់ពេក។ ស្ដាយណាស់ ប៉ុន្តែចុងក្រោយ ខ្ញុំបានទិញគំនូរសូត្រ Picking Vegetables by Le Pho ក្នុងតម្លៃ 200,000 ហ្វ្រង់ (សើច)។ ខ្ញុំសោកស្តាយណាស់ព្រោះខ្ញុំមិនអាចទិញរូបគំនូររបស់តូ ង៉ុកវ៉ាន់ដែលប៉ាក់ក្មេងស្រី។ សំណាងណាស់ ប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយមក វិចិត្រសាលដែលទិញគំនូរនោះបានយល់ព្រមលក់វាឱ្យប្តីខ្ញុំជាកាដូខួបកំណើតសម្រាប់ប្រពន្ធរបស់គាត់។ ដូច្នេះ គំនូរនោះបានត្រឡប់មកខ្ញុំវិញបន្ទាប់ពីច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ខ្ញុំចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងណាស់។
ខ្ញុំជាអ្នកប្រមូលមិនមែនជាអ្នកលក់ទេ ព្រោះខ្ញុំមិនធ្វើជំនួញ។ រាល់ពេលដែលខ្ញុំលក់គឺដោយសារតែរឿងបន្ទាន់ ដូចជាក្រោយពេលប្តីខ្ញុំលាចាកលោក ខ្ញុំត្រូវការលុយដើម្បីមើលការខុសត្រូវក្នុងគ្រួសារ។ ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនលក់អ្វីដែលខ្ញុំស្រលាញ់នោះទេ។
ខ្ញុំគិតថានោះជាមធ្យោបាយការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌វៀតណាម។ ពេលខ្ញុំរកឃើញរបស់ដែលទាក់ទងនឹងវៀតណាមនៅបរទេស ខ្ញុំមានទំនាក់ទំនង។ ជាឧទាហរណ៍ នៅប្រទេសបារាំងខ្ញុំបានទិញច្រើន ខ្ញុំក៏មានឱកាសទិញផ្ទាំងគំនូររបស់ Vu Cao Dam នៅឯ Christie's London គ្រឿងស្មូនបុរាណ Hoi An ដាក់ដេញថ្លៃនៅអាមេរិក ហើយនៅប្រទេសជប៉ុន ខ្ញុំបានរកឃើញវត្ថុសេរ៉ាមិច Chu Dau បុរាណមួយ។ សម្រាប់ខ្ញុំវាជាវិធីថែរក្សាបេតិកភណ្ឌ។
តើអ្នកចាប់ផ្ដើមគិតពីការអភិរក្សបេតិកភណ្ឌនោះនៅពេលណា?
នៅពេលដែលខ្ញុំចាប់ផ្តើមប្រមូល វាដូចជាខ្ញុំបានជួបអ្នកស្គាល់គ្នានៅតាមផ្លូវ។ ប៉ុន្តែចាប់តាំងពីខ្ញុំចាប់ផ្តើមស្រាវជ្រាវមក ខ្ញុំបានដឹងថាទាំងនេះគឺជាវត្ថុបុរាណសំខាន់ៗជាច្រើនសតវត្សមកហើយដែលបានចូលក្នុងដៃរបស់ខ្ញុំ។ តួយ៉ាងគ្រឿងសេរ៉ាមិចមានលក្ខណៈផុយស្រួយណាស់ ប៉ុន្តែមានវត្ថុខ្លះពីរាជវង្សលីដែលបានរួចជីវិតមកដល់សម័យយើងនេះ កាតព្វកិច្ចរបស់យើងគឺថែរក្សាទុកបន្តដើម្បីឱ្យកូនចៅ និងយុវជនយើងបន្តថែរក្សា ។
ខ្ញុំគ្រាន់តែជាអ្នកថែរក្សាបច្ចុប្បន្ន ដើម្បីកូនចៅជំនាន់ក្រោយ។ អាស្រ័យហេតុនេះ ខ្ញុំមានឆន្ទៈចង់ចែករំលែកដល់យុវជនដែលចង់មករៀន។
តើការប្រមូលរបស់អ្នកមានទំហំប៉ុនណា?
ខ្ញុំមិនដែលរាប់ចំនួនការងារទេ។ ខ្ញុំក៏មិនបានរាប់វត្ថុបុរាណដែរ ប៉ុន្តែគេបានឆ្លងកាត់ការផ្លាស់ប្តូរផ្ទះជាច្រើនកន្លែង ហើយការប្រមូលមិនទាន់មានឯកសារ។ ម្តងម្កាល ខ្ញុំទៅឃ្លាំងមើល តែមិនបានឃើញទាំងអស់។ ស្នាដៃជាច្រើនមានភាពសប្បាយរីករាយក្នុងការបើក ដូចជាចម្លាក់ភ្លុកដំរីដែលខ្ញុំបានទិញនៅឆ្នាំ ១៩៧៩ ហើយបោះចោល ប៉ុន្តែនៅពេលដែលខ្ញុំបើកវានៅពេលក្រោយ ខ្ញុំរីករាយណាស់ដែលបានឃើញវា។
មានរបស់កម្រពិសេសជាច្រើននៅក្នុងបណ្តុំរបស់ខ្ញុំ ព្រោះខ្ញុំដឹងថាអ្វីដែលខ្ញុំទិញ។ ខ្ញុំជំនាញផ្នែកគ្រឿងស្មូនបុរាណ និងជាសមាជិកនៃសមាគមស្រាវជ្រាវគ្រឿងស្មូនបុរាណរបស់សារមន្ទីរ។ បន្ទាប់មក ខ្ញុំស្រឡាញ់គំនូរ និងសៀវភៅឥណ្ឌូចិន។
ខ្ញុំមានថាសធ្វើពីឈើប្រណិតដែលខ្ញុំមិនធ្លាប់ឃើញពីមុនមក ខ្ញុំប្រហែលជាមានតែម្នាក់គត់ដែលមានវាដែលផលិតក្នុងសម័យ Trinh Lord ព្រោះជាធម្មតាយើងមានរបស់របរពីរាជវង្សង្វៀន។ ទាំងនោះគឺជារឿងចម្លែកនិងទាក់ទាញខ្លាំងណាស់ដែលមករកខ្ញុំ។ ដូច្នេះហើយខ្ញុំចង់បង្កើតសារមន្ទីរមួយដើម្បីឱ្យមនុស្សបានដឹងពីវត្ថុមានតម្លៃ។
ខ្ញុំកំពុងរក្សាការប្រមូលរបស់ខ្ញុំទាំងស្រុងនៅប្រទេសបារាំង។ ហេតុផលមួយគឺដោយសារអាកាសធាតុរបស់វៀតណាមមិនល្អសម្រាប់ការអភិរក្ស។ ខ្ញុំសោកស្តាយណាស់ដែលឃើញរបៀបសិល្បៈត្រូវបានរក្សាទុកនៅវៀតណាម។ ខ្ញុំបានជួបសិល្បករជំនាន់ក្រោយៗដែលចង់លក់បណ្តុំរបស់ពួកគេទាំងមូលឱ្យខ្ញុំ ប៉ុន្តែពេលខ្ញុំទៅមើលពួកគេ ខ្ញុំមិនអាចទិញបានទេ ព្រោះខូចទាំងអស់។
មនុស្សជាច្រើនទិញផ្ទាំងគំនូរដែលមានតម្លៃថ្លៃណាស់ពីបរទេស ប៉ុន្តែនៅពេលដែលពួកគេយកវាត្រឡប់ទៅប្រទេសវៀតណាមវិញ ពួកគេមិនដឹងពីរបៀបថែរក្សាវានោះទេ។ ឬអ្នកខ្លះទិញផ្ទាំងគំនូរចាស់ ប៉ុន្តែចង់ជួសជុលវា ហើយបន្ថែមពណ៌ងងឹត។ មាននរណាម្នាក់បានទិញគំនូរសូត្រដោយ ឡឺ ផូ ហើយបានប្រាប់ខ្ញុំថាគាត់នឹងលាបវាឡើងវិញដើម្បីធ្វើឱ្យពណ៌កាន់តែងងឹត។ ខ្ញុំភ័យខ្លាចខ្លាំងណាស់ដែលខ្ញុំត្រូវឃាត់គាត់មិនឲ្យប៉ះវា។
ជាមួយនឹងការប្រមូលរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំចង់បង្កើតសារមន្ទីឯកជនមួយ ទាំងដាក់តាំងវត្ថុបុរាណ និងមានឃ្លាំងសៀវភៅសម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវ និងសិស្សានុសិស្សមកពិគ្រោះ។ ខ្ញុំមិនមានការងារធ្វើឥឡូវនេះទេ។
គំនូរ "Len Dong" របស់វិចិត្រករល្បីឈ្មោះ Nguyen Phan Chanh
តើការស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកមានតួនាទីអ្វីនៅក្នុងដំណើរការប្រមូលរបស់អ្នក?
ការស្រាវជ្រាវមានសារៈសំខាន់ណាស់។ យើងត្រូវសិក្សា មិនត្រឹមតែផ្តោតលើការស្វែងយល់អំពីវៀតណាមប៉ុណ្ណោះទេ ថែមទាំងពង្រីកលើវប្បធម៌ និងសិល្បៈពិភពលោកទៀតផង។ ពេលវិចិត្រករវៀតណាមមកប្រទេសបារាំងបានទៅសារមន្ទីរគ្រប់ទីកន្លែង។ ពួកគេបានជួបសិល្បករ ដើម្បីទទួលបានទស្សនៈទូលំទូលាយ។
បញ្ហាជាមួយជនជាតិវៀតណាមពេលសិក្សាសិល្បៈ គឺពួកគេកម្រយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះបរិបទនៅក្រៅប្រទេសវៀតណាមណាស់។ វាមានសារៈសំខាន់ណាស់ក្នុងការមានទស្សនៈទូលំទូលាយ និងដឹងអំពីវប្បធម៌ និងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃប្រទេសផ្សេងៗ។
នៅក្រៅប្រទេស ពួកគេឧស្សាហ៍ស្រាវជ្រាវ និងសិក្សាអំពីប្រទេសផ្សេងៗ។ ការតាំងពិព័រណ៌តែងតែមានមនុស្សច្រើនកុះករ ដោយមានមនុស្សជាច្រើនមកពីទីក្រុង ឬខេត្តនានាមកទស្សនា។ ការផ្លាស់ប្តូរគំនិតមានសារៈសំខាន់ណាស់។
តើអ្នកធ្វើការច្រើនជាមួយអ្នកប្រមូលវៀតណាមទេ?
នៅសម័យបុរាណ អ្នកប្រមូលសិល្បៈវៀតណាមកម្រមានណាស់។ នៅពេលដែលខ្ញុំរស់នៅច្រើននៅប្រទេសវៀតណាមពីឆ្នាំ 2000 ដល់ឆ្នាំ 2014 ខ្ញុំបានជួបអ្នកប្រមូលទិញចាស់ៗមួយចំនួន។ ខ្ញុំត្រលប់មកទីនេះវិញ ហើយបានទិញផ្ទាំងគំនូររបស់វិចិត្រករមកពីសាលាវិចិត្រសិល្បៈ Gia Dinh នៅពេលនោះ គ្មាននរណាម្នាក់ក្នុងប្រទេសវៀតណាមយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះពួកគេ។
សារមន្ទីរវៀតណាមក៏មិនមានវិចិត្រករមុនឆ្នាំ 1975 មកពីសាលាវិចិត្រសិល្បៈ Saigon ដែរ ដូច្នេះខ្ញុំបានទិញផ្ទាំងគំនូរជាច្រើនមកបំពេញបន្ទប់ទាំងមូល ដោយជ្រើសរើសស្នាដៃដ៏ស្រស់ស្អាត និងថោក។
ឬក្នុងឱកាសនានាដូចជាទិញគំនូរដើម្បីជួយដល់សកម្មភាពសប្បុរសធម៌ក្នុងអំឡុងពេលបុណ្យ Tet ដូចវិចិត្រករ Nguyen Trung និង Le Trieu Dien ខ្ញុំទៅទិញទំនិញជាមួយស្វាមីខ្ញុំ។ ពេលនោះខ្ញុំមិនស្គាល់ Le Trieu Dien ឬ Nguyen Trung ទេ ប៉ុន្តែខ្ញុំទិញព្រោះវាស្អាត។
តើធ្វើដូចម្តេចដើម្បីកសាងការប្រមូលផ្តុំដ៏សំខាន់?
ខ្ញុំមិនលាក់បាំងអ្វីដែលខ្ញុំដឹងទេ ព្រោះខ្ញុំចូលចិត្តចែករំលែក។ ជិត 20 ឆ្នាំមុន ខ្ញុំនឹកឃើញអ្នកប្រមូលទិញនៅវៀតណាមម្នាក់ដែលខ្ញុំបានជួបដោយចៃដន្យនៅលើយន្តហោះ គាត់បានសួរខ្ញុំអំពីការប្រមូលសិល្បៈរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំបាននិយាយថាខ្ញុំបានទិញគំនូរដោយវិចិត្រករឥណ្ឌូចិនព្រោះតម្លៃថោកណាស់ ហើយគ្មាននរណាម្នាក់ចាប់អារម្មណ៍នឹងពួកគេទេ។
ការប្រមូលអាស្រ័យទៅលើសមត្ថភាពហិរញ្ញវត្ថុរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ ប៉ុន្តែជាដំបូងត្រូវទិញរបស់ណាដែលអ្នកឃើញថាស្អាត និងចូលចិត្ត រួមជាមួយនឹងអ្វីដែលអ្នកត្រូវសិក្សា និងស្រាវជ្រាវដោយខ្លួនឯង មិនគួរទិញតាមទីផ្សារ ឬតាមអ្នកដទៃឡើយ។ ចាប់ផ្តើមយឺត ៗ ។ បើទិញរបស់ថ្លៃៗត្រូវមើលឲ្យបានច្បាស់ ព្រោះសព្វថ្ងៃមានគំនូរក្លែងក្លាយច្រើន។ ខ្ញុំគិតថាអ្វីៗត្រូវតែរៀនដោយខ្លួនឯងជាមុនសិន។
ខ្ញុំមិនជួបអ្នកប្រមូលទិញវៀតណាមញឹកញាប់ទេ ប៉ុន្តែខណៈពេលដែលទីផ្សារគឺថ្មីដូចនៅវៀតណាម អ្នកត្រូវតែរៀនដោយខ្លួនឯង ព្រោះការប្រមូលមិនមែនជាការងារងាយស្រួលនោះទេ។ ដំបូងឡើយ ខ្ញុំក៏ទិញវត្ថុបុរាណខុស។ ប៉ុន្តែបើខ្ញុំមិនទិញខុសទេ ខ្ញុំមិនអាចកែលម្អ ឬទទួលបានបទពិសោធទេ។
ត្រូវតែចាប់ផ្តើម និងចំណាយសម្រាប់កំហុសជានិច្ច។ ខ្ញុំសង្កេតឃើញថា អ្នកប្រមូលទិញនៅវៀតណាម ខ្ជះខ្ជាយលុយ ទិញរបស់ថ្លៃៗ ក្លែងក្លាយ។ ប្រហែលជាដោយសារតែពេលខ្លះពួកគេមិនបានឃើញគំនូរពិត ទើបពួកគេស៊ាំនឹងការឃើញគំនូរក្លែងក្លាយ ដូច្នេះពេលខ្លះនៅពេលដែលពួកគេឃើញគំនូរពិត ពួកគេនិយាយថាក្លែងក្លាយ។
ជាទូទៅអ្នកត្រូវតែរៀនសម្រាប់ជីវិត។ អ្នកណាដែលផ្តល់ដំបូន្មានដល់ខ្ញុំគឺដឹងគុណខ្លាំងណាស់។ ខ្ញុំជាអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ អ្វីៗត្រូវតែមានភស្តុតាង មើលឯកសារដើម។
ចុះប្រិយមិត្តយល់យ៉ាងណាដែរចំពោះស្ថានភាពស្នាដៃសិល្បៈវៀតណាមជាច្រើនត្រូវបានគេក្លែងបន្លំ?
ខ្ញុំមិនដឹងពីរបៀប។ ខ្ញុំគ្រាន់តែគិតថាអ្នកទិញគួរតែមើលផងដែរ។ អ្វីក៏ដោយដែលអ្នកចង់ទិញ អ្នកត្រូវតែស្រាវជ្រាវ និងរៀនដោយខ្លួនឯង។
ស្នាដៃក្លែងក្លាយមិនល្អសម្រាប់កេរ្តិ៍ឈ្មោះ សិល្បៈវិចិត្រករវៀតណាម ដូចករណីវិចិត្រករ Bui Xuan Phai គួរឲ្យសោកស្ដាយណាស់ ព្រោះស្នាដៃរបស់គាត់គួរតែមានតម្លៃខ្ពស់ដូចសម័យរបស់គាត់ ប៉ុន្តែដោយសារក្លែងក្លាយច្រើនពេក ទើបមិនអាចលក់បាន។
ខ្ញុំស្គាល់គ្រួសាររបស់វិចិត្រករដូចជា Mai Trung Thu, Vu Cao Dam ឬ Le Pho នៅប្រទេសបារាំង ពួកគេមានតម្លៃសមរម្យ និងគោរពឪពុកនិងកេរដំណែលរបស់ឪពុកពួកគេណាស់។ ពួកគេនឹងមិនសម្រាកទេប្រសិនបើពួកគេរកឃើញគំនូរក្លែងក្លាយរបស់ឪពុករបស់ពួកគេ។ ទង្វើមិនគោរពចំពោះអ្នកជំនាន់មុន នឹងធ្វើឲ្យខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះសិល្បករយ៉ាងខ្លាំង។
ដំណោះស្រាយតែមួយគត់គឺសម្រាប់អ្នកទិញត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នជៀសវាងការទិញគំនូរក្លែងក្លាយ។ ដើម្បីដឹងថាវាក្លែងក្លាយ អ្នកត្រូវតែមើលរបស់ពិត។ វាមិនអាចទៅរួចទេដែលគំនូររបស់វិចិត្រករដែលមានទេពកោសល្យមានហត្ថលេខាដូចកុមារសាលា។ គំនូរពិតមានព្រលឹង វាធ្វើចលនាខ្ញុំ គំនូរក្លែងក្លាយហាក់ដូចជាសំប៉ែត។ បន្ទាប់អ្នកត្រូវសិក្សាពណ៌ ហត្ថលេខា អក្សរនៅលើផ្ទាំងគំនូរ បន្ទាប់មកស៊ុមខាងមុខ និងខាងក្រោយ។ នោះមានន័យថា ប្រសិនបើអ្នកយកចិត្តទុកដាក់ ឱកាសទិញរបស់ខុសគឺទាបណាស់។
ចំណុចវិជ្ជមានអំពីបរិយាកាសប្រមូលទិញបច្ចុប្បន្នគឺមានអ្នកប្រមូលក្មេងៗជាច្រើនចាប់ផ្តើមចូលរួម។ ពួកគេជាអ្នកប្រមូលពិតប្រាកដ។ ពួកគេមានលុយតិចតួច ប៉ុន្តែពួកគេចូលចិត្ត ដូច្នេះពួកគេស្រាវជ្រាវ និងធ្វើវាដោយខ្លួនឯង។
តើអ្នកមានទស្សនៈយ៉ាងណាចំពោះតួនាទីសិល្បៈក្នុងសង្គម?
សម្រាប់ខ្ញុំ សិល្បៈដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់។ យើងត្រូវតែមានចំណង់ចំណូលចិត្ត សិល្បៈជួយធ្វើឱ្យជីវិតកាន់តែស្រស់ស្អាត និងនាំមនុស្សមកជាមួយគ្នាបានល្អ។ សិល្បៈគឺជាភាសាសកល។ សិល្បៈគ្មានព្រំដែនទេ។ សិល្បៈធ្វើឱ្យយើងឈានទៅរកភាពស្រស់ស្អាត មិនមែនធ្វើការពេញមួយថ្ងៃក៏រកលុយបាននោះទេ។
នៅឆ្នាំ 1991 Loan de Fontbrune ត្រូវបានតែងតាំងជាអ្នកថែរក្សាវត្ថុបុរាណអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដោយសារមន្ទីរជាតិ Guimet ដែលជាសារមន្ទីរសិល្បៈអាស៊ីដ៏ធំបំផុតមួយរបស់ពិភពលោក។ ដំណើរការនោះជួយបំពេញប្រវត្តិសាស្រ្តនៃវត្ថុបុរាណដ៏មានតម្លៃ និងសំខាន់ជាច្រើនរបស់វិចិត្រសិល្បៈវៀតណាមនៅក្នុងសារមន្ទីរនេះ ដូចជាប៉សឺឡែន Blues de Hue វាយនភណ្ឌ ឈើ ថ្ម វត្ថុលោហៈ រូបចម្លាក់ និងវត្ថុសាសនា...។
នាងគឺជាទីប្រឹក្សាសារមន្ទីរជាច្រើននៅប្រទេសបារាំង និងអឺរ៉ុប ដូចជាសារមន្ទីរប្រវត្តិសាស្ត្រធម្មជាតិទីក្រុងប៉ារីស សារមន្ទីរជាតិសេរ៉ាមិច Sèvres សារមន្ទីរ Limoges សារមន្ទីរ Royal Museum of Art and History of Belgium... នាងដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយសិល្បៈ និងវិចិត្រសិល្បៈវៀតណាមឱ្យកាន់តែទូលំទូលាយនៅអឺរ៉ុប ហើយជាអ្នកនិពន្ធឯកសារដ៏មានតម្លៃជាច្រើន និងការងារស្រាវជ្រាវអំពីវិចិត្រសិល្បៈវៀតណាម។
ក្នុងឆ្នាំ 2002 ការតាំងពិពណ៌ដែលនាងបានណែនាំមានចំណងជើងថា "វៀតណាម៖ សិល្បៈនិងវប្បធម៌ពីអតីតកាលដល់បច្ចុប្បន្ន (Le Vietnam: art et culture, du passé au présent)" - ការតាំងពិពណ៌សិល្បៈវិចិត្រសិល្បៈវៀតណាមលើកដំបូងនៅប្រទេសបែលហ្ស៊ិក ដោយបង្ហាញវត្ថុបុរាណចំនួន 450 ពីវៀតណាម និងទូទាំងទ្វីបអឺរ៉ុប។ ការតាំងពិព័រណ៍នេះបានរួមចំណែកដល់ការអនុម័តច្បាប់បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌នៅវៀតណាម ដោយសារតែពិព័រណ៍នេះបានខ្ចីវត្ថុបុរាណមានតម្លៃរាប់រយពីសារមន្ទីរចំនួន ១៣ នៅវៀតណាម។
+ ក្នុងឆ្នាំ 2012 នាងគឺជាអ្នកថែរក្សាភ្ញៀវសម្រាប់ការតាំងពិពណ៌ "ពីទន្លេក្រហមដល់ទន្លេមេគង្គ - ចក្ខុវិស័យនៃប្រទេសវៀតណាម (Du Fleuve Rouge au Mékong - Visions du Vietnam)" នៅសារមន្ទីរ Cernuschi ដែលជាការតាំងពិពណ៌ទ្រង់ទ្រាយធំដំបូងគេដែលបង្ហាញយ៉ាងទូលំទូលាយអំពីប្រវត្តិសាស្ត្រនៃការអភិវឌ្ឍន៍សិល្បៈវិចិត្រសិល្បៈឥណ្ឌូចិន។
+ ក្នុងឆ្នាំ 2014 នាងត្រូវបានតែងតាំងដោយ French Overseas Academy ជាអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានក្នុងនាយកដ្ឋានអប់រំ អក្សរសាស្ត្រ បុរាណវិទ្យា និងវិចិត្រសិល្បៈ។ ពីមុនឈ្មោះផ្សេងទៀតរួមមានស្តេច Khai Dinh ឥស្សរជនវប្បធម៌ Pham Quynh និង Nguyen Tien Lang។
ប្រភព៖ https://cuoituan.tuoitre.vn/loan-de-fontbrune-nguoi-gin-giu-di-san-viet-nam-o-phap-20250123104010235.htm
Kommentar (0)