Chỉ tiêu vào các ngành Sư phạm của nhiều trường giảm so dự kiến, có ngành không được tuyển sinh, dù cả nước thiếu hàng chục nghìn giáo viên.
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2 (Vĩnh Phúc) hồi đầu tháng 4 công bố tổng chỉ tiêu tuyển sinh các ngành đào tạo giáo viên là hơn 2.670. Thế nhưng cuối tháng 5, trường nhận được công văn giao chỉ tiêu khối ngành này từ Bộ Giáo dục và Đào tạo với gần 920 người, giảm hơn 1.750 so với dự kiến.
Ngành bị giảm mạnh nhất là Hóa học. Trường muốn tuyển 563 sinh viên nhưng chỉ được giao 20 – bằng mức tối thiểu để duy trì ngành. Giáo dục Quốc phòng – An ninh, Sư phạm Vật lý, Sinh học, Lịch sử hay Toán học đều bị giảm hơn một nửa.
Trường Sư phạm Hà Nội 2 được duyệt mở hai ngành là Sư phạm Khoa học tự nhiên và Sư phạm Lịch sử – Địa lý nhằm đào tạo giáo viên dạy tích hợp hai môn này theo chương trình giáo dục phổ thông mới, nhưng chỉ được tuyển khoảng một phần tư so với dự kiến.
Không chỉ trường Sư phạm Hà Nội 2, nhiều đại học khác cũng được giao tuyển số lượng sinh viên thấp hơn hẳn so với dự kiến.
Trường Đại học Sư phạm Hà Nội dự định tuyển hơn 3.000 sinh viên khối ngành đào tạo giáo viên song được giao khoảng 2.400. Tương tự Đại học Sư phạm TP HCM được Bộ Giáo dục và Đào tạo giao tuyển hơn 1.700 sinh viên, thấp hơn khoảng 300 so với công bố trước đó của trường. Chỉ tiêu Đại học Hồng Đức (Thanh Hóa) cũng thấp hơn gần 300.
Trong đề án ngày 10/5, trường Đại học An Giang (Đại học Quốc gia TP HCM) công bố tuyển gần 600 sinh viên nhưng sau khi Bộ phê duyệt, số này còn 510. Đáng chú ý, ngành Sư phạm Vật lý, Sư phạm Hóa học và Giáo dục Chính trị phải dừng tuyển sinh. Hai ngành dự kiến mở mới là Sư phạm Khoa học tự nhiên và Sư phạm Lịch sử – Địa lý không được duyệt.
Việc bị cắt giảm lượng lớn chỉ tiêu khiến nhiều trường hụt hẫng.
“Chúng tôi đã phản ánh lên Đại học Quốc gia TP HCM để có ý kiến lên Bộ Giáo dục và Đào tạo”, TS Tô Văn Thắng, Hiệu trưởng trường Đại học An Giang, nói.
Với ba ngành đột ngột bị dừng tuyển sinh, ông Thắng cho rằng các khoa sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Ông cũng không lý giải được việc hai ngành mới là Sư phạm Khoa học tự nhiên và Sư phạm Lịch sử – Địa lý dự kiến mở để đáp ứng nhu cầu giáo viên dạy tích hợp của chương trình giáo dục phổ thông 2018 nhưng cũng không được duyệt.
“Việc này ảnh hưởng đến công tác đào tạo của nhà trường và nguồn giáo viên phục vụ cho chương trình”, ông Thắng nhận định.
Giáo viên trường tiểu học Đinh Tiên Hoàng (TP HCM) hướng dẫn học sinh lớp 1 trong ngày đầu đến trường hôm 22/8/2022. Ảnh: Quỳnh Trần
PGS.TS Nguyễn Văn Thụ, Trưởng phòng Đào tạo, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội 2, cho biết khi xây dựng đề án, trường đưa ra chỉ tiêu dựa vào năng lực đào tạo, trong đó có ngành có thể tuyển hơn 500 sinh viên.
“Năng lực đào tạo của nhà trường đáp ứng lượng sinh viên lớn hơn số được giao rất nhiều và thực tế số giáo viên thiếu cũng nhiều. Việc được giao lượng chỉ tiêu hạn chế khiến chúng tôi hụt hẫng”, ông Thụ nói.
Tuy nhiên, ông Thụ cho hay trường không thể ý kiến lên Bộ Giáo dục và Đào tạo bởi cơ sở để Bộ giao chỉ tiêu dựa trên việc đặt hàng đào tạo giáo viên của các địa phương, sau đó phân bổ về các trường. Trong công văn gửi các trường, Bộ cũng nêu rõ điều này.
Ông Thụ cho rằng các địa phương ít đặt hàng đào tạo dù thiếu giáo viên do những vướng mắc ở nghị định 116 năm 2020. Theo đó, sinh viên sư phạm do địa phương đặt hàng đào tạo sẽ được hỗ trợ tiền đóng học phí, chi phí sinh hoạt (3,63 triệu đồng một tháng).
Nghị định này quy định sinh viên sau khi tốt nghiệp phải công tác trong ngành giáo dục, nếu không phải bồi hoàn kinh phí. Tuy nhiên, không có cơ chế ràng buộc nào giữa các thí sinh này với địa phương chi tiền hỗ trợ.
Lãnh đạo một trường sư phạm phía Bắc cho biết điều này đồng nghĩa địa phương bỏ tiền ra cho đi học nhưng sinh viên có thể không quay về mà dồn đến các thành phố lớn làm việc. Như vậy, một số địa phương không cần đặt hàng vẫn được hưởng lợi. Ngược lại, một số tỉnh, đặc biệt khu vực miền núi, vùng khó khăn bỏ kinh phí đặt hàng lại không có nguồn tuyển.
Ngoài ra, kể cả quay về các sinh viên này vẫn phải thi tuyển viên chức theo các quy định của Bộ Nội vụ và chưa chắc trúng tuyển.
“Nghịch lý này khiến các địa phương dè dặt đặt hàng”, vị này nói.
Thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo cho thấy đến tháng 11/2022, gần 40 địa phương không đặt hàng đào tạo giáo viên. 11 trong 16 trường cao đẳng sư phạm không được giao chỉ tiêu năm tới cũng vì lý do này. Trong khi đó, giai đoạn 2022-2026, ngành giáo dục được Bộ Chính trị giao bổ sung 65.980 biên chế giáo viên. Riêng năm học vừa qua, các địa phương được tuyển bổ sung 27.850 giáo viên mầm non, phổ thông công lập.
Tại cuộc họp của Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội hôm 27/5, một số đại biểu Quốc hội cũng nêu bất cập khi thực hiện nghị định 116. Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết đang gấp rút xây dựng nghị định sửa đổi để đáp ứng yêu cầu về đào tạo giáo viên và khắc phục những hạn chế trong đặt hàng đào tạo.
Ngoài lý do này, đại diện một số trường cho rằng việc giảm chỉ tiêu đào tạo giáo viên còn liên quan đến việc thay đổi chương trình giáo dục phổ thông. Như tại Đại học Sư phạm Hà Nội, TP HCM, các ngành được giao ít chỉ tiêu chủ yếu là Sư phạm Hóa học, Vật lý, Sinh học, Lịch sử, Địa lý – những ngành mà ở bậc THCS, giáo viên phải dạy liên môn theo chương trình mới, thay vì đơn môn như trước.
Hiện, sư phạm là khối ngành duy nhất mà chỉ tiêu tuyển sinh do Bộ Giáo dục và Đào tạo phê duyệt. Với các nhóm ngành đào tạo khác, trường đại học tự chủ và tự chịu trách nhiệm về xác định chỉ tiêu tuyển sinh, nhưng phải công khai với xã hội.
Dương Tâm – Lệ Nguyễn
