Bộ Tư pháp đề xuất thí điểm Phòng Tư pháp thuộc UBND cấp huyện tại Hà Nội, TP HCM và Nghệ An được cấp phiếu lý lịch tư pháp.
Bộ Tư pháp vừa công bố hồ sơ đề nghị xây dựng Nghị quyết của Quốc hội thí điểm phân cấp việc cấp phiếu lý lịch tư pháp. Luật Lý lịch tư pháp năm 2009 quy định cơ quan có thẩm quyền cấp phiếu lý lịch tư pháp bao gồm Trung tâm Lý lịch tư pháp quốc gia thuộc Bộ Tư pháp và Sở Tư pháp cấp tỉnh.
Theo Bộ Tư pháp, việc phân cấp này phù hợp mục tiêu đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường phân cấp, phân quyền, khắc phục tình trạng chậm thời hạn cấp phiếu lý lịch tư pháp trong thời gian qua. “Tuy nhiên, đây là nội dung mới nên Bộ Tư pháp đề xuất thực hiện thí điểm tại một số đơn vị cấp huyện của một số tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương”, dự thảo tờ trình nêu.
Sau khi kết thúc thí điểm, Bộ Tư pháp sẽ tổng kết, đánh giá việc thực hiện và báo cáo Chính phủ, Quốc hội. Kết quả thực hiện thí điểm là cơ sở để nghiên cứu sửa Luật Lý lịch tư pháp.
Người dân xếp hàng từ 4h sáng tại Sở Tư pháp Hà Nội để chờ xác minh lý lịch tư pháp, tháng 4/2023. Ảnh: Ngọc Thành
Bên cạnh đó, Bộ Tư pháp cũng nhận định nguồn lực, cơ sở vật chất phục vụ cấp lý lịch tư pháp còn hạn chế; xây dựng, quản lý, sử dụng và khai thác Cơ sở dữ liệu lý lịch tư pháp còn tồn đọng thông tin chưa được xử lý, cập nhật.
Theo thống kê, Hà Nội, TP HCM và Nghệ An là ba địa phương có số lượng yêu cầu cấp phiếu lý lịch tư pháp lớn nhất cả nước. Từ năm 2021 đến 2023, trung bình mỗi năm Hà Nội cấp hơn 51.000, TP HCM cấp khoảng 96.000 và Nghệ An cấp 57.000 phiếu.
Trong bối cảnh đó, việc tiếp nhận số lượng lớn hồ sơ đã gây tình trạng quá tải. “Có thời điểm người dân phải xếp hàng từ rất sớm để nộp hồ sơ yêu cầu cấp phiếu, gây bức xúc trong dư luận”, Bộ Tư pháp nêu.
Tổng số đơn vị hành chính cấp huyện tại ba địa phương này là 73, tương đương với việc người dân tại đây sẽ có thêm 73 địa điểm để đăng ký nhận phiếu lý lịch tư pháp. Vì vậy, Bộ Tư pháp nhận định việc thí điểm phân cấp cho đơn vị hành chính cấp huyện tại ba địa phương này là “hết sức cần thiết trong giai đoạn hiện nay, góp phần giảm áp lực, cũng như tạo thuận lợi hơn cho người dân”. Thời gian thực hiện thí điểm đối với chính sách này là hai năm.
Phiếu lý lịch tư pháp là giấy tờ chứng minh cá nhân có hay không có án tích. Người dân có thể đến Sở Tư pháp đề nghị cấp giấy xác nhận hoặc thực hiện trực tuyến. Tuy nhiên, sau khi đăng ký trên Cổng dịch vụ công quốc gia hoặc của địa phương, người dân vẫn phải gửi hồ sơ giấy qua bưu điện hoặc trực tiếp đến cơ quan có thẩm quyền nộp.
Nhiều doanh nghiệp, tổ chức thời gian qua lạm dụng yêu cầu lý lịch tư pháp khi tuyển dụng, quản lý, sử dụng lao động. Một số tỉnh, thành chưa giải quyết kịp thời nhu cầu cấp xác nhận khiến người dân bức xúc.
Nguyên nhân là các bộ ngành chưa cắt giảm quy định yêu cầu nộp giấy lý lịch tư pháp và chưa ứng dụng công nghệ thông tin để cấp trực tuyến cho người dân.
