Ngày nay, việc dạy con tự lập sớm được phụ huynh quan tâm. Khi được dạy tính tự lập từ sớm, trẻ có thể biết tự chăm sóc bản thân dù không có bố mẹ bên cạnh hoặc khi gặp những tình huống khó. Chính vì vậy, cha mẹ cần học cách “buông tay” con, dạy con những kỹ năng tự lập để con có cơ hội trưởng thành.
Chị Vũ Thị Mai (phường Cốc Lếu, thành phố Lào Cai) có 2 con còn nhỏ. Chị Mai tâm sự: Làm giáo viên tiểu học, nên công việc rất bận rộn, nhiều hôm trời tối tôi mới đi làm về đến nhà. Thật may mắn là con trai và con gái của tôi đều thành thạo việc nhà. Hằng ngày khi đi làm về, nhà cửa đã sạch sẽ, gọn gàng, các cháu còn biết nấu cơm giúp mẹ.
Để con có thể tự lập sớm, ngay từ khi con chưa vào lớp 1, chị Mai thường xuyên khuyến khích con làm mọi việc trong khả năng và luôn theo dõi, đồng hành khi con bắt đầu tập làm mọi việc như tự vệ sinh cá nhân, dọn đồ chơi, gấp quần áo, quét nhà… Đến nay, con chị có thể làm được nhiều việc mà không cần tới sự giúp đỡ của người lớn.
Làm kinh doanh nên vợ chồng chị Nguyễn Thị Tâm, ở thị xã Sa Pa luôn bận rộn từ sáng sớm tới tối muộn. Từ vài năm trước, chị Tâm đã hướng dẫn các con làm việc nhà. Vào ngày nghỉ, chị cùng con làm đồ ăn, thức uống như chả nem, bánh bông lan, sữa chua. Đến nay, con trai của chị Tâm học lớp 9, hằng ngày có thể đi chợ mua thức ăn và chuẩn bị bữa cơm giúp bố mẹ. Qua việc hướng dẫn con chia sẻ công việc gia đình, chị Tâm mong sau này khi con đi học xa nhà có thể tự phục vụ bản thân.
Hiện nay, nhiều gia đình đã quan tâm hơn đến việc dạy và rèn cho con tính tự lập. Minh chứng là ngày càng có nhiều phụ huynh cho con đi học các lớp rèn kỹ năng sống, tham gia “Học kỳ quân đội”… Cùng với gia đình, các trường mầm non và tiểu học cũng thường tổ chức các tiết học kỹ năng sống hoặc các buổi trải nghiệm ngoài trời nhằm tạo điều kiện cho trẻ khám phá thế giới xung quanh để phát triển tính tự lập. Việc được tự học và tự trải nghiệm không chỉ tạo niềm say mê, hứng thú mà còn giúp trẻ dễ hòa nhập với cuộc sống.
Chúng tôi dạy trẻ nhiều hoạt động trải nghiệm để trẻ có sự tự lập và dạy trẻ tùy theo từng lứa tuổi. Chúng tôi cũng hy vọng phụ huynh có thể áp dụng những bài học cô giáo đã hướng dẫn ở trường, dạy trẻ hình thành được tính tự lập khi ở nhà.
Theo các chuyên gia, việc tạo thói quen tốt cho trẻ là điều rất quan trọng. Ngay từ khi 1,5 tuổi đến 2 tuổi, trẻ đã có nhận thức về mọi thứ xung quanh và muốn bản thân tự làm tất cả mọi việc. Theo bản năng, trẻ càng lớn thì tính tự lập càng cao, sự giáo dục của gia đình là yếu tố quan trọng để hình thành thói quen cho trẻ. Vì vậy, cần có kế hoạch hợp lý, phù hợp để trẻ tự lập một cách vui vẻ nhất.
Tiến sỹ Tâm lý học Vũ Thanh Châu, cố vấn chuyên môn tại Trung tâm Giáo dục kỹ năng sống NewLife (thành phố Lào Cai) cho biết: Để có thể trưởng thành, tự lập thì trẻ phải có tính tự giác. Tính tự giác đó bắt đầu từ việc nhỏ nhất như ăn, ngủ, dọn chỗ ở của mình. Làm việc nhà không chỉ cần thiết đối với nữ giới mà cả nam giới nhằm trang bị kỹ năng thiết yếu trong cuộc sống. Nếu thiếu kỹ năng, khi các con ra xã hội sẽ khó hòa nhập, hạn chế, lúng túng trong việc chăm sóc chính bản thân và gia đình.
Mỗi trẻ có một tính cách khác nhau. Tùy điều kiện, hoàn cảnh gia đình và tính cách từng trẻ mà phụ huynh có phương pháp nuôi dạy trẻ hợp lý. Hơn hết, dạy trẻ tự lập là quá trình dài, đòi hỏi phụ huynh kiên nhẫn đồng hành, giúp trẻ rèn luyện thói quen tự lập từ những điều đơn giản. Trẻ có ý thức tự lập càng sớm thì càng dễ thích nghi và nhanh trưởng thành hơn.
