Hai đại học hàng đầu Trung Quốc lần lượt xếp thứ 12 và 14 trong bảng xếp hạng đại học thế giới 2024, đe dọa vị thế áp đảo của các trường Anh, Mỹ.
Times Higher Education (THE), tạp chí uy tín về giáo dục đại học, hôm 27/9 công bố Bảng xếp hạng đại học thế giới năm 2024. Danh sách 10 đại học hàng đầu không có nhiều thay đổi, đều là những cái tên quen thuộc như Đại học Oxford (Anh), Đại học Standford, Đại học Havard (Mỹ)…
Điểm đáng chú ý trong bảng xếp hạng năm nay là các đại diện đến từ Trung Quốc đang tiến gần hơn vào top 10 đại học tốt nhất thế giới. Đại học Thanh Hoa xếp thứ 12, tăng 4 bậc so với năm ngoái. Trong khi đó, Đại học Bắc Kinh cũng tăng 3 bậc để lên vị trí thứ 14.
Hiện, Trung Quốc có 13 cơ sở giáo dục thuộc nhóm 200 đại học tốt nhất thế giới, nhiều hơn 7 đại diện so với cách đây bốn năm. Mỗi trường trong số đó đều tăng thứ hạng đáng kể so với bảng xếp hạng năm trước. Nếu tính đến top 400, Trung Quốc có 30 đại diện, tăng gấp đôi so với năm 2021.
Denis Simon, chuyên gia nghiên cứu về Trung Quốc, đánh giá tích cực về khả năng các trường đại học Trung Quốc lọt vào top 10. Theo ông, sự phát triển của Trung Quốc là điểm nhấn của thế kỷ 21, nên không có gì ngạc nhiên khi hệ thống giáo dục đại học nước này tiếp tục được cải thiện.
“Sự tiến bộ của đại học ở Trung Quốc được xây dựng trên nền tảng các cam kết quốc tế về hợp tác giáo dục đại học”, Denis nói.
Sinh viên Đại học Bắc Kinh, Trung Quốc, trong lễ tốt nghiệp, tháng 7/2023. Ảnh: Peking University Fanpage
Theo Ming Cheng, giáo sư ở Viện Giáo dục Sheffield, Đại học Sheffield Hallam, tuy Anh và Mỹ vẫn dẫn đầu bảng xếp hạng đại học thế giới, nhưng sức mạnh đang suy yếu.
“Các trường đại học ở hai quốc gia này có thể cân nhắc học hỏi những kinh nghiệm tốt từ Trung Quốc và trân trọng những khác biệt văn hóa, tư tưởng hơn một chút”, bà cho hay.
Giáo sư Cheng nói thêm rằng xu hướng này dự báo sức mạnh của kinh tế tri thức đang dần dịch chuyển từ Tây sang Đông. Điều này có thể khuyến khích nhiều sinh viên quốc tế đến học tập ở Trung Quốc hơn trong tương lai.
Sự cải thiện về thứ hạng của các trường đại học Trung Quốc được cho là do các trường ngày càng quan tâm đến dữ liệu xếp hạng, nguồn tài trợ hào phóng của chính phủ, cùng sự cam kết về quốc tế hóa, cải cách giáo dục và đổi mới nghiên cứu.
Các trường đại học Trung Quốc đã tăng điểm số trung bình về chất lượng giảng dạy và nghiên cứu. Riêng về nghiên cứu khoa học – tiêu chí có trọng số cao trong các bảng xếp hạng, điểm trung bình của các đại học Trung Quốc đã tăng 12 điểm phần trăm so với năm ngoái.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng cảnh báo những khó khăn mà giáo dục đại học Trung Quốc có thể gặp phải.
Giáo sư Cheng cho rằng nguồn lực tài chính và địa chính trị có thể cản trở sự phát triển. Còn Denis Simon cảnh báo dù các trường đại học Trung Quốc đang rất mạnh, nhưng các trường nằm ngoài top 25 trong nước có chất lượng giảm sút rõ rệt, không như Mỹ – nơi sinh viên được thụ hưởng chất lượng giáo dục đẳng cấp thế giới ở khoảng 100 trường.
“Trung Quốc phải rất thận trọng để không tạo ra hệ thống giáo dục phân nhánh, trong đó chỉ có một vài trường đại học ưu tú và phần lớn còn lại là các trường tầm trung”, Denis bày tỏ. Ông cũng cho rằng nước này nên đầu tư vào các ngành học, cơ sở hạ tầng và thư viện trên diện rộng để thu hẹp những chênh lệch như hiện tại.
Một tòa nhà trong khuôn viên Đại học Thanh Hoa. Ảnh: Tsinghua University Fanpage
Trung Quốc hiện có khoảng 2.700 đại học. Nước này đã bắt tay xây dựng đại học đẳng cấp thế giới từ gần 30 năm trước. Năm 1995, Trung Quốc ra mắt chương trình 211, đầu tư xây dựng khoảng 100 trường đại học trọng điểm quốc gia.
Ba năm sau, chính phủ nước này triển khai dự án 985 với mục tiêu xây dựng các đại học Trung Quốc đạt đẳng cấp thế giới. Thanh Hoa và Bắc Kinh là hai trường đầu tiên tham gia dự án trong 3 năm liên tiếp, được đầu tư hơn 1,8 tỷ nhân dân tệ một năm (hơn 6.100 tỷ đồng). Đến nay, gần 40 trường được chọn tham gia dự án này.
Đến năm 2017, Bộ Giáo dục Trung Quốc công bố chương trình quốc gia World Class 2.0 với hai mục tiêu: phát triển cơ sở giáo dục đại học đẳng cấp quốc tế và đào tạo hàng đầu thế giới.
Phương Anh (Theo Times Higher Education)
