Cuộc đua ‘đốt tiền’ của các ứng viên tổng thống Mỹ

Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump vẫn là một nhà gây quỹ mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Nhưng ông phải đang đổ tiền vào các chi phí pháp lý.

Tổng thống Joe Biden sẽ có rất nhiều khoản phải chi cho chiến dịch tranh cử, nhưng hồ sơ tài chính chiến dịch mới cho thấy ông đang xây dựng một cỗ máy kiếm tiền đáng gờm.

Theo báo cáo tài chính chiến dịch tranh cử nộp hôm 31/1 cho Ủy ban Bầu cử Liên bang, cả hai người đều đã huy động được hàng chục triệu USD trong quý cuối cùng của năm 2023. Nhưng họ đang tiêu số tiền đó theo những cách rất khác.

Trong năm 2023, Tổng thống Biden dần dần xúc tiến hoạt động tranh cử của mình trước khi tăng tốc đáng kể vào cuối năm. Thông qua các ủy ban hành động chính trị (PAC) và nhiều phương thức gây quỹ khác nhau, ông bước sang năm 2024 với hơn 117 triệu USD tiền mặt, song chi tiêu trong ba tháng cuối năm 2023 nhiều hơn so với 9 tháng trước đó cộng lại.

Các báo cáo cũng làm sáng tỏ nhiều phần trong chiến dịch tranh cử của cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley với tư cách đối thủ cuối cùng của ông Trump trên đường đua đảng Cộng hòa.

Haley và siêu PAC của bà đã trở thành “con cưng” trong mắt hàng loạt nhà tài trợ lớn thuộc đảng Cộng hòa vào cuối năm ngoái, mặc dù không rõ điều này có đủ giúp bà vượt qua cuộc bầu cử sơ bộ ngày 24/2 ở Nam Carolina hay không. Haley đã phải chịu thất bại đáng thất vọng trước ông Trump trong hai cuộc bầu cử sơ bộ tại Iowa và New Hampshire, điều làm giảm đáng kể động lực tranh cử.

Với cựu tổng thống Trump, mạng lưới các PAC của ông đã huy động được khoảng 200 triệu USD trong năm 2023.

Ủy ban gây quỹ chung, phương tiện gây quỹ chính cho chiến dịch tranh cử của Trump, đã mang về số tiền khổng lồ 75 triệu USD trong nửa cuối năm 2023. Cựu tổng thống tiếp tục nhận được ủng hộ mạnh mẽ từ những nhà tài trợ nhỏ, chiếm 1/3 tổng số tiền quyên góp.

Nhưng hồ sơ của cựu tổng thống Trump cho thấy trong lúc cố gắng giành vé đề cử từ đảng Cộng hòa, ông còn phải chỉ một lượng lớn tiền cho các vụ kiện tụng và truy tố. Chiến dịch tranh cử của Trump và các nhóm liên kết đang đốt tiền với tốc độ thậm chí còn nhanh hơn mức ông có thể gây quỹ, với tổng chi xấp xỉ 210 triệu USD trong năm 2023.

Họ vẫn bước sang năm 2024 với vốn dương do nguồn tiền huy động mạnh từ các năm trước, nhưng chi tiêu ở mức cao hơn thu vẫn là dấu hiệu cảnh báo nguy hiểm cho năm tổng tuyển cử.

Những khoản chi tiêu phần lớn bắt nguồn từ các rắc rối pháp lý của cựu tổng thống. Hai trong số các ủy ban chính trị của ông phải bỏ ra tổng cộng 50 triệu USD chi phí pháp lý vào năm ngoái, trở thành hạng mục chi tiêu lớn nhất. Chi phí pháp lý thậm chí còn nhiều hơn cả tiền chạy quảng cáo, tiền lương nhân viên hay các khoản chi tiêu cho chiến dịch tranh cử điển hình khác.

MAGA Inc., siêu PAC hỗ trợ chiến dịch tranh cử của Trump, cũng đã phải cấp cho ủy ban lãnh đạo hàng chục triệu USD giúp trang trải các chi phí pháp lý, lưu ý rằng số tiền trên lẽ ra có thể được sử dụng để thúc đẩy ông Trump trở thành ứng viên tổng thống.

Trump vẫn còn nhiều tiền mặt trong ngân hàng và có khả năng huy động thêm. Nhưng các khoản chi được ghi nhận đã nêu bật một thách thức thực sự đối với cựu tổng thống khi bước vào năm bầu cử. Ông đang chuyển hướng ngày càng nhiều nguồn lực của mình khỏi chiến dịch tranh cử để giải quyết các vấn đề pháp lý và chúng sẽ ngày càng trở nên tốn kém hơn.

Về phần Tổng thống Biden, ông đã tăng tốc chi tiêu trong ba tháng cuối năm 2023 song con số vẫn nhỏ hơn nhiều so với số tiền Trump bỏ ra. Chiến dịch tranh cử của ông chi 19,3 triệu USD trong quý 4 năm ngoái, nhiều hơn cả ba quý đầu năm cộng lại, với chỉ hơn 14 triệu USD.

Trong số này, khoảng 12 triệu USD dành cho quảng cáo. Từ tháng 8 năm ngoái, chiến dịch của Tổng thống Biden đã tham gia vào một chiến dịch quảng bá kéo dài trên 7 bang chiến trường, gồm Arizona, Georgia, Michigan, Nevada, Bắc Carolina, Pennsylvania và Wisconsin. Nhưng trong thời gian đó, các cuộc thăm dò đều cho thấy ông vẫn bị tụt lại phía sau cựu tổng thống Trump.

Biden và các đồng minh vẫn còn lượng tiền dồi dào để tiếp tục nỗ lực quảng bá. Chỉ trong tuần qua, Future Forward, siêu PAC ủng hộ Tổng thống Biden, đã bắt đầu đặt trước một chiến dịch quảng cáo trị giá 250 triệu USD cho mùa thu.

Tháng trước, các thành viên của Future Forward cho biết nhóm đã huy động được 208 triệu USD chỉ riêng trong năm 2023.

Với Haley, quy mô cỗ máy huy động tiền của bà đến nay vẫn khá khiêm tốn. Không ít người cho rằng bà không thể có đủ tiềm lực tài chính để đối đầu cựu tổng thống Trump.

So với một số đối thủ đã rời đường đua, như Thống đốc Florida Ron DeSantis, Haley đã chi tiêu khá thận trọng trong những tháng đầu tranh cử. Chiến dịch của bà huy động được 17,3 triệu USD, chi 14,3 triệu USD trong quý cuối năm ngoái và bà bước vào năm 2024 với 14,5 triệu USD trong ngân hàng.

Số tiền trên là một trong những động lực giúp Haley có thể tiếp tục tham gia cuộc đua cho đến hết cuộc bầu cử sơ bộ ngày 24/2 ở Nam Carolina.

Nhưng cách Haley huy động tiền cũng nói lên rất nhiều điều về chiến dịch tranh cử của bà và lý do bà gặp khó khăn trong việc bắt kịp ông Trump.

Theo phân tích từ Politico, trong toàn bộ ủy ban vận động tranh cử và ủy ban gây quỹ chung của bà, Haley đã huy động được khoảng 10,6 triệu USD từ các nhà tài trợ đóng góp dưới 200 USD. Đay chỉ là một phần nhỏ trong số tiền quyền góp từ những nhà tài trợ nhỏ mà cựu tổng thống Trump nhận được trong cùng kỳ.

“Các nhà quyên góp nhỏ không chỉ là nguồn gây quỹ quan trọng, mà còn có thể là dấu hiệu cho thấy những người ủng hộ nhiệt thành nhất của đảng nằm ở đâu”, bình luận viên Steven Shepard và Jessica Piper từ Politico nhận định. “Sức hút với các nhà tài trợ nhỏ cho thấy ảnh hưởng của ông Trump với toàn bộ cử tri nền tảng của đảng Cộng hòa. Đây là lợi thế đáng kể mà ông vẫn duy trì được trước bà Haley khi vòng bầu cử sơ bộ tiếp theo chuẩn bị diễn ra”.

Vũ Hoàng (Theo Politico, Reuters, AFP)