Cuộc chiến pháp lý Brazil

Thẩm phán Alexandre de Moraes của Tòa án Tối cao Brazil hôm 13.9 quyết định chuyển 18,35 triệu real (hơn 80 tỉ đồng) từ các tài khoản bị đóng băng của mạng xã hội X và công ty internet vệ tinh Starlink, đều thuộc sở hữu của ông Musk, vào ngân khố quốc gia để xử phạt X không tuân thủ mệnh lệnh tòa án.

Mâu thuẫn kéo dài

Theo Đài Al-Jazeera, mâu thuẫn giữa hai bên nhen nhóm từ năm 2023, khi Tòa án Tối cao Brazil ra lệnh X (tên cũ là Twitter) và các nền tảng mạng xã hội khác chặn các tài khoản liên quan tin giả và có phát ngôn gây thù hằn. Ông Musk bày tỏ lo ngại, nhưng sau đó X tuân thủ. Đến tháng 4 năm nay, thẩm phán Moraes tiếp tục yêu cầu X chặn nhiều tài khoản lan truyền thông tin sai lệch về thất bại của cựu Tổng thống Jair Bolsonaro trong cuộc bầu cử năm 2022.

Ông Bolsonaro bị cáo buộc kích động các cuộc bạo loạn tại quốc hội Brazil vào ngày 8.1.2023 nhằm cản trở việc nhậm chức của Tổng thống Luiz Inacio Lula da Silva. Ông Musk là người ủng hộ ông Bolsonaro, một phần vì vị cựu tổng thống là người phê chuẩn cho Starlink hoạt động tại Brazil.

Ông Musk từ chối yêu cầu của ông Moraes và triệu hồi đại diện pháp lý của X tại Brazil để phản đối trong khi theo luật, các công ty nước ngoài tại Brazil buộc phải có đại diện pháp lý. Do X không tuân thủ yêu cầu trước hạn chót 30.8, thẩm phán Moraes đã ra lệnh cho các nhà cung cấp dịch vụ internet, gồm Starlink, chặn truy cập mạng xã hội này tại Brazil và ban hành mức phạt 50.000 real mỗi ngày đối với người nào dùng mạng riêng ảo (VPN) để đăng nhập X. Một ủy ban Tòa án Tối cao sau đó giữ nguyên phán quyết của ông Moraes trong khi tỉ phú Mỹ khẳng định hành động của ông Moraes là trái phép và các mệnh lệnh được ban hành không theo trình tự pháp lý. Thẩm phán còn đóng băng tài sản của X và Starlink như biện pháp buộc các công ty phải trả tiền phạt X, với lý do hai công ty “thuộc cùng tập đoàn kinh tế”. Starlink đã kháng nghị việc phải đóng phạt cho X. Tỉ phú Elon Musk cũng phản đối khi tuyên bố rằng hai công ty là hai thực thể hoàn toàn khác nhau với các cổ đông khác nhau.

X vẫn bị cấm

Hôm 13.9, sau khi rút đủ mức tiền phạt, thẩm phán Moraes dỡ bỏ lệnh đóng băng tài sản của X và Starlink. Tuy nhiên, ông không rút lại lệnh cấm X tại Brazil bởi công ty này vẫn chưa có đại diện pháp lý và chưa gỡ bỏ các nội dung như thẩm phán yêu cầu.

Tỉ phú Elon Musk và các công ty của ông chưa bình luận về các động thái mới nhất của thẩm phán. Việc Starlink tuân thủ lệnh chặn X để tiếp tục hoạt động tại Brazil giúp nhiều người sử dụng thở phào nhẹ nhõm. Công ty gần đây tuyên bố có hơn 250.000 khách hàng tại nước này, tăng mạnh so với chỉ 20.000 khách hàng vào tháng 2.2023.

Trong khi đó, lệnh cấm là đòn giáng mạnh vào hoạt động của X bởi Brazil là thị trường lớn thứ 6 của công ty này. CNBC dẫn báo cáo thị trường cho biết X có 22 triệu người dùng tại Brazil, chỉ bằng 1/6 của Instagram và 1/5 của Facebook, TikTok. Tuy nhiên, nền tảng này là diễn đàn quan trọng cho những thảo luận của giới chính trị gia, báo chí, học giả và người nổi tiếng. Theo AFP, hàng triệu người Brazil đã chuyển sang sử dụng các mạng xã hội khác như Threads hay Bluesky từ khi X bị ngăn chặn.