Trang chủVăn hóa - Xã hộiY tếBệnh dại - VnExpress Sức khỏe

Bệnh dại – VnExpress Sức khỏe


Dại là bệnh do nhiễm virus cấp tính ở hệ thống thần kinh trung ương, lây từ động vật sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt chứa virus dại.

Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi bác sĩ Lê Minh Lan Phương, Trưởng khoa Khám bệnh, Bệnh viện Nhi Đồng 1 (TP HCM).

Tác nhân gây bệnh

Tác nhân gây bệnh là virus dại (Rhabdovirus) thuộc họ Rhabdoviridae, giống Lyssavirus.

Nguồn truyền bệnh

– Ổ chứa virus dại trong thiên nhiên:

+ Động vật có vú máu nóng, nhất là chó hoang dã như chó sói đồng (Coyotes), chó sói (Wolves), chó rừng (Jackals) và chó nhà (Candae).

+ Ngoài ra, mèo, chồn, cầy và những động vật có vú khác cũng có thể chứa virus dại.

– Nguồn truyền bệnh dại:

+ Động vật có vú hoang dã.

+ Động vật sống gần người, nhiều nhất là chó, sau đó là mèo.

+ Về mặt lý thuyết, sự lây truyền từ người bệnh sang người lành có thể xảy ra khi nước dãi của người bị bệnh có chứa virus dại. Thực tế, chưa có tài liệu nào ghi nhận nguồn lây như vậy, trừ trường hợp cấy ghép giác mạc của người chết vì bệnh dại sang người được ghép.

Phương thức lây truyền

– Qua nước bọt của động vật mắc bệnh bài tiết ra ngoài và theo vết cắn, vết liếm, vết xước trên da bị rách (hoặc qua màng niêm mạc còn nguyên vẹn) vào cơ thể.

– Từ đó, theo dây thần kinh đến các hạch và thần kinh trung ương.

– Khi đến thần kinh trung ương, virus sinh sản rất nhanh rồi lại theo dây thần kinh ra tuyến nước bọt.

– Tại thời điểm này, thần kinh chưa bị tổn thương đáng kể nên nhìn bề ngoài con vật vẫn bình thường nhưng nước bọt đã có virus dại.

– Sau đó, virus dại hủy hoại dần các tế bào thần kinh, làm xuất hiện triệu chứng lâm sàng điển hình của bệnh dại.

– Từ động vật lây sang người bởi chất tiết, thông thường là nước bọt bị nhiễm virus dại.

– Hầu hết trường hợp phơi nhiễm với bệnh dại đều qua vết cắn, vết liếm của động vật mắc bệnh dại, đôi khi có thể bị nhiễm qua đường tiếp xúc như hít phải khí dung.

Diễn tiến bệnh

– Thời kỳ ủ bệnh:

+ Ở người 2-8 tuần, có thể ngắn khoảng 10 ngày hoặc dài trên một năm hoặc hai năm.

+ Thời gian ủ bệnh phụ thuộc vào số lượng virus xâm nhập vào cơ thể, sự nặng nhẹ của vết thương, khoảng cách xa gần từ vết thương đến não bộ.

+ Vết thương nặng, gần thần kinh trung ương thì thời gian ủ bệnh ngắn.

– Giai đoạn tiền triệu chứng:

+ Thường 1-4 ngày.

+ Biểu hiện cảm giác sợ hãi, đau đầu, sốt, mệt mỏi, khó chịu, cảm giác tê và đau tại vết thương nơi virus xâm nhập.

– Giai đoạn viêm não:

+ Biểu hiện mất ngủ, tăng cảm giác kích thích như sợ ánh sáng, tiếng động và gió nhẹ.

+ Ngoài ra, còn có rối loạn hệ thần kinh thực vật như giãn đồng tử, tăng tiết nước bọt, vã mồ hôi, hạ huyết áp.

+ Đôi khi biểu hiện xuất tinh tự nhiên.

– Bệnh kéo dài 2- 6 ngày, đôi khi lâu hơn, bệnh nhân chết do liệt cơ hô hấp.

– Khi đã lên cơn dại, kể cả động vật và người đều dẫn đến tử vong.

Chẩn đoán

– Chẩn đoán bệnh dựa vào các triệu chứng lâm sàng, đặc biệt là chứng sợ nước, sợ gió, sợ ánh sáng với các yếu tố dịch tễ học có liên quan.

Chẩn đoán xác định:

+ Bằng xét nghiệm kháng thể miễn dịch huỳnh quang trực tiếp (IFA) từ mô não hoặc phân lập virus trên chuột hay trên hệ thống nuôi cấy tế bào.

+ Có thể dựa vào kết quả xét nghiệm miễn dịch huỳnh quang của các mảnh cắt da đã làm đông lạnh lấy từ tóc ở gáy bệnh nhân, hoặc chẩn đoán huyết thanh bằng phản ứng trung hòa trên chuột hay trên nuôi cấy tế bào.

+ Có thể phát hiện được ARN của virus dại bằng phản ứng PCR hoặc phản ứng RT-PCR.

Các biện pháp phòng, chống

Những người bị chó, mèo cắn phải thực hiện nghiêm ngặt nội dung sau:

– Xử lý vết thương:

+ Rửa ngay thật kỹ vết thương bằng nước xà phòng đặc.

+ Sau đó rửa bằng nước muối, bôi chất sát trùng như cồn, cồn iốt để làm giảm lượng virus tại vết cắn.

+ Chỉ khâu vết thương trong trường hợp vết cắn đã quá 5 ngày.

+ Tiêm vaccine uốn ván và điều trị chống nhiễm khuẩn nếu cần.

– Bảo vệ bằng miễn dịch đặc hiệu:

+ Tiêm vaccine dại tế bào hoặc dùng cả vaccine và huyết thanh kháng dại (HTKD) để điều trị dự phòng tùy theo tình trạng súc vật, tình trạng vết cắn, tình hình bệnh dại ở súc vật trong vùng.

+ Không được lạm dụng trong sử dụng vaccine và HTKD.

+ Bệnh nhân bị súc vật cắn hoặc tiếp xúc cần khám càng sớm càng tốt để có chỉ định điều trị dự phòng bằng vaccine dại hoặc HTKD.

+ Tiêm vaccine sớm trong 72 giờ đầu sau khi bị động vật cắn.

+ Hiệu quả điều trị dự phòng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại vaccine, kỹ thuật tiêm, bảo quản sinh phẩm, đáp ứng miễn dịch của người bệnh.

Mỹ Ý




Source link

Cùng chủ đề

Xem xét nâng thời gian kê đơn cho bệnh nhân mạn tính

Tin mới y tế ngày 21/10: Xem xét nâng thời gian kê đơn cho bệnh nhân mạn tínhBộ Y tế đang xem xét đề xuất của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, điều chỉnh việc cấp thuốc cho người bệnh mạn tính, như người tiểu đường, huyết áp cao… đã điều trị ổn định, từ 30 ngày lên 90 ngày. Xem xét đề xuất nâng...

Bệnh dại đáng lo ngại, thêm trường hợp tử vong và lời khuyên vắc-xin

Bệnh dại đáng lo ngại, thêm trường hợp tử vong và lời khuyên vắc-xinCác gia đình đang nuôi chó mèo, nên đưa vật nuôi đi tiêm phòng dại. Việc tiêm phòng dại cho chó, mèo sẽ giảm được phần lớn nguy cơ lây truyền cho người. Mới đây ghi nhận thêm 1 ca tử vong do nghi ngờ mắc bệnh dại tại tỉnh Đắk Lắk, nâng tổng...

Chó dại cắn 1 cháu bé 6 tuổi và nhiều chó nhà khác

Ngày 19/9, Trung tâm Y tế huyện Định Quán (Đồng Nai) đã có báo...

Liên tiếp trường hợp tử vong do bệnh dại

Trung tâm Y tế huyện Xuân Lộc (Đồng Nai) vừa xác nhận trên địa bàn huyện vừa ghi nhận một trường hợp tử vong do bị chó dại cắn là bà N.T.N.B (44 tuổi, xã Xuân Hưng). Theo báo cáo của Trung tâm Y tế huyện Xuân Lộc, gia đình bà B. có xin một con chó con về nuôi (không rõ địa chỉ người...

Thay đổi tâm lý đi khám phát hiện cường giáp

Tin mới y tế ngày 23/8: Thay đổi tâm lý đi khám phát hiện cường giápHai tháng nay, chị P. hay cáu gắt, lo lắng, tưởng mắc bệnh tâm lý. Đến khi khám sức khỏe phát hiện mắc bệnh cường giáp. Sự thay đổi nhanh chóng về nồng độ hormone giáp khiến người bệnh bị xáo trộn cảm xúc. Chú ý dấu hiệu của cường...

Nổi bật

Mới nhất

Cùng tác giả

Thứ trưởng Đỗ Hùng Việt đánh giá phiên đối thoại báo cáo UPR của đoàn Việt Nam

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Đỗ Hùng Việt cho biết Việt Nam đã có một phiên đối thoại UPR rất thành công với sự tham gia của đông đảo các nước thành viên Liên hợp quốc. Ngày 10/5 (giờ Thụy Sĩ), Nhóm làm việc về Cơ chế rà soát định kỳ phổ quát (UPR) chu kỳ IV của Hội đồng Nhân quyền Liên hợp quốc đã đồng thuận thông qua Báo cáo quốc gia UPR của Việt Nam. Chia sẻ với...

Khối sỏi san hô chiếm gần hết thận người phụ nữ

TP HCMBà Phương, 59 tuổi, bị sỏi thận nhiều năm, ba tháng nay đau thắt lưng nhiều hơn, bác sĩ phát hiện khối sỏi san hô 7 cm to gần bằng quả thận. Ngày 9/5, thạc sĩ, bác sĩ Nguyễn Tân Cương, Phó khoa Tiết niệu, Trung tâm Tiết niệu - Thận học - Nam khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết khối sỏi san hô nhiều nhánh nằm ở thận phải bệnh nhân, gần...

Venezuela trở thành quốc gia đầu tiên mất tất cả sông băng 

Venezuela từng có 6 sông băng rộng 1.000 km2 vào năm 1910, nhưng chúng nhanh chóng trở thành những vùng băng nhỏ không đủ tiêu chuẩn xếp loại sông băng. Sông băng Humboldt hiện nhỏ đến mức được phân loại là cánh đồng băng. Ảnh: Jorge ferrer Sự biến mất của sông băng cuối cùng, Humboldt, đưa Venezuela về nhất trong cuộc đua trở thành quốc gia đầu tiên trong thời hiện đại chứng kiến toàn bộ sông băng tan...

Cuộc chiến pháp lý dài hơi giữa TikTok với chính phủ Mỹ

TikTok và ByteDance kiện chính phủ Mỹ về đạo luật có thể cấm ứng dụng này, châm ngòi cuộc chiến pháp lý có thể kéo dài đến giữa năm 2025. TikTok và công ty mẹ ByteDance, trụ sở Trung Quốc, ngày 7/5 đệ đơn kiện lên Tòa phúc thẩm liên bang Quận Columbia, sau khi Tổng thống Joe Biden ngày 24/4 ký ban hành Đạo luật Bảo vệ người Mỹ khỏi ứng dụng do đối thủ nước ngoài kiểm...

HLV Văn Sỹ Sơn: ‘V-League cần kiểm tra doping cầu thủ’

Quảng NamSau sự việc năm cầu thủ Hà Tĩnh bị bắt vì sử dụng ma tuý, HLV Văn Sỹ Sơn cho rằng cần tăng cường kiểm tra doping ở V-League. Hôm qua, Công an tỉnh Hà Tĩnh thông cáo về việc bắt giữ 10 người có hành vi tổ chức, sử dụng trái phép chất ma túy diễn ra vào ngày 4/5 tại một khách sạn trên địa bàn thành phố Hà Tĩnh. Trong đó có năm cầu thủ...

Bài đọc nhiều

6 nhóm người nên hạn chế ăn thịt vịt

Theo bác sĩ chuyên khoa II Huỳnh Tấn Vũ, Bệnh viện Đại học Y Dược TP.HCM, trong y học cổ truyền, thịt vịt tính hàn, hơi mặn, vị ngọt, nhiều tác dụng như bồi bổ cơ thể, bổ hư, lợi tiểu, ích tạng, giải nhiệt, hỗ trợ điều trị nhiều loại bệnh như bệnh tim mạch, lao phổi hay ung thư.Thịt vịt chứa lượng lớn protein, sắt, canxi, phot pho, vitamin A, vitamin B1, vitamin D. Đây là...

Khó đấu thầu thuốc, Bộ trưởng Y tế thừa nhận do ‘cán bộ sợ sai, không dám làm’

Tại phiên chất vấn chiều 11/11, Kỳ họp 8, Quốc hội khoá XV, nhiều đại biểu nêu tình trạng các nhà thuốc bệnh viện phản ánh gặp khó khăn trong đấu thầu thuốc. Thực tế vẫn còn thời điểm người khám bệnh xong chưa thể mua thuốc, ảnh hưởng đến việc điều trị."Thời gian qua Quốc hội, Chính phủ có nhiều nỗ lực tháo gỡ điểm nghẽn đấu thầu thuốc như Luật Đấu thầu, Luật Khám chữa bệnh......

5 loại thực phẩm không nên ăn cùng chuối

Mặc dù chuối là một loại trái cây giàu dinh dưỡng nhưng theo y học cổ truyền Ấn Độ, sự kết hợp chuối và một số thực phẩm sẽ gây khó chịu cho hệ tiêu hóa đối với một nhóm người. Chuối và sữa đều là những thực phẩm có giá trị dinh dưỡng, nhiều người vẫn kết hợp chuối với sữa thành món sinh tố chuối mà không thấy vấn đề gì. Tuy nhiên, trong quan điểm của y học...

Người bệnh gout có nên ăn cà chua?

Cà chua có thể giảm mức axit uric trong máu, giảm viêm nên có lợi cho người bệnh gout hơn là làm bùng phát bệnh này. Gout là một dạng viêm khớp xảy ra khi nồng độ axit uric trong máu cao, dẫn đến lắng đọng và kết tinh các tinh thể quanh khớp, gây sưng, đau.Chế độ ăn uống góp phần gây bùng phát gout do một số thực phẩm chứa nhiều purine - hợp chất hữu cơ...

Cùng chuyên mục

3 biểu hiện trên da, móng và tóc cảnh báo cơ thể thiếu chất nghiêm trọng

Những chất cơ thể thường bị thiếu là các khoáng chất thiết yếu như vitamin và sắt. Hệ quả của tình trạng này là da, móng và tóc xuất hiện các dấu hiệu bất thường. ...

Lợi ích không ngờ của táo với người trên 50 tuổi

Táo được coi là loại trái cây giàu dinh dưỡng, chứa nhiều hoạt chất bổ dưỡng mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể. ...

Triệu chứng xuất hiện khi đang nằm cảnh báo suy tim

Bệnh suy tim thường âm thầm phát triển qua nhiều năm. Tuy nhiên, khi bệnh đã tiến triển thì chỉ cần một biến cố tim mạch, là có thể đảo lộn cuộc sống người bệnh, thậm chí gây tử vong. ...

Tọa đàm khoa học “Tăng cường nắm bắt, định hướng dư luận xã hội trong triển khai chính sách ngành y tế”

NDO - Sáng 12/11, tại Hà Nội, Viện Dư luận xã hội và Vụ Xã hội, Ban Tuyên giáo Trung ương phối hợp Bộ Y tế đồng tổ chức tọa đàm về “Nâng cao chất lượng công tác nắm bắt, định hướng dư luận xã hội, góp phần triển khai hiệu quả các chính sách của ngành y tế”. Hơn 20 tham luận và các ý kiến phát biểu trực tiếp của Lãnh đạo Viện Dư...

Lý do nên thêm nước cốt chanh và nghệ vào nước ép củ cải đường

Kết hợp nước ép củ cải đường với nghệ sống và nước cốt chanh giúp tăng cường sức khỏe tổng thể bằng cách tăng cường khả năng miễn dịch, cải thiện tiêu hóa, giảm viêm và hỗ trợ giải độc. ...

Mới nhất

Trả sai mũ bảo hiểm, nữ sinh lớp 7 bị đánh hội đồng

TPO - Nguyên nhân bước đầu xuất phát từ việc nữ sinh M. ở Bình Thuận có mượn và làm mất mũ bảo hiểm của em H. Sau đó, em M. có mua mũ bảo hiểm mới đền cho em H. nhưng không đúng màu với mũ cũ nên em H. không nhận, từ đó xảy ra mâu...

Quốc hội ‘chốt mục tiêu thu nhập bình quân đầu người năm 2025 đạt khoảng 4.900 USD

Theo nghị quyết được thông qua, Quốc hội quyết nghị mục tiêu năm 2025, tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước (GDP) khoảng 6,5 - 7% và phấn đấu 7 - 7,5%. ...

3 biểu hiện trên da, móng và tóc cảnh báo cơ thể thiếu chất nghiêm trọng

Những chất cơ thể thường bị thiếu là các khoáng chất thiết yếu như vitamin và sắt. Hệ quả của tình trạng này...

Lợi ích không ngờ của táo với người trên 50 tuổi

Táo được coi là loại trái cây giàu dinh dưỡng, chứa nhiều hoạt chất bổ dưỡng mang lại nhiều lợi ích cho cơ...

Triệu chứng xuất hiện khi đang nằm cảnh báo suy tim

Bệnh suy tim thường âm thầm phát triển qua nhiều năm. Tuy nhiên, khi bệnh đã tiến triển thì chỉ cần một biến...

Mới nhất