Tàu quỹ đạo Hope của UAE chụp ảnh Deimos, một trong hai mặt trăng của sao Hỏa, hé lộ manh mối về vụ va chạm cổ xưa.
Mặt trăng nhỏ Deimos có vẻ hình thành từ cùng loại đá với sao Hỏa. Ảnh: Emirates Mars Mission
Hình ảnh từ chuyến bay qua sát mặt trăng Deimos của tàu Hope hôm 10/3 chỉ ra, mặt trăng này cấu tạo từ những vật liệu giống như sao Hỏa. Điều đó cho thấy Deimos hình thành cùng lúc với sao Hỏa, không phải một tiểu hành tinh bị bắt giữ như một số giả thuyết trước đây. Phát hiện mới được trình bày tại cuộc họp của Liên minh Khoa học Địa chất châu Âu (EGU) diễn ra tại Vienna, Áo, từ ngày 23 – 28/4.
Những quan sát mới thể hiện góc nhìn chưa từng thấy về sao Hỏa và Deimos. Con người đã thám hiểm sao Hỏa suốt nhiều thập kỷ, nhưng các tàu vũ trụ chủ yếu chỉ hoạt động gần bề mặt hành tinh đỏ. Deimos bị khóa thủy triều với sao Hỏa, nghĩa là có một phía cố định luôn đối mặt với hành tinh này. Do đó, các tàu bay gần sao Hỏa cũng chỉ quan sát được một phía của mặt trăng nhỏ.
Hope phóng lên không gian giữa năm 2020 và đến sao Hỏa vào đầu năm 2021. Đây là tàu vũ trụ liên hành tinh đầu tiên của một quốc gia Arab và chủ yếu nghiên cứu những thay đổi trong khí quyển sao Hỏa. Sau khi hoàn thành nhiệm vụ chính, nhóm phụ trách Hope quyết định sử dụng phần nhiên liệu đẩy còn lại để đưa tàu vũ trụ lên quỹ đạo cao hơn phía trên Deimos, giúp giới khoa học lần đầu tiên có được ảnh chụp chi tiết phía xa của mặt trăng này. Trong hình ảnh mới, sao Hỏa ở phía sau và làm nền cho Deimos.
Chuyến bay qua sát Deimos đầu tiên của Hope chụp ảnh mặt trăng rộng 12,4 km này ở nhiều bước sóng, từ cực tím đến hồng ngoại. Deimos trông tương đối nhất quán ở các bước sóng khác nhau, đồng nghĩa mặt trăng này chứa vật liệu giống sao Hỏa thay vì những vật liệu giàu carbon thường thấy ở các tiểu hành tinh.
“Nếu có carbon hoặc chất hữu cơ, chúng ta sẽ thấy biến động ở một số bước sóng cụ thể”, Hessa Al Matroushi, trưởng nhóm nhiệm vụ tại Trung tâm Vũ trụ Mohammed Bin Rashid, giải thích.
Phát hiện mới gây ngạc nhiên vì các nhà khoa học thường cho rằng Deimos là một tiểu hành tinh bị sao Hỏa giữ lại. Tuy nhiên, những quan sát mới cho thấy mặt trăng này dường như là một mảnh của sao Hỏa, có thể vỡ ra trong một vụ va chạm cổ xưa. Mặt Trăng của Trái Đất cũng được cho là hình thành từ một vụ va chạm tương tự cách đây hàng tỷ năm.
Thu Thảo (Theo Space)
