Mỗi khi mùa xuân về, biển cả lại rì rào những khúc ca của sự sống, báo hiệu mùa lễ hội Cầu Ngư của ngư dân sắp bắt đầu. Trên các làng chài ven biển, không khí trở nên rộn ràng và háo hức. Người dân háo hức chuẩn bị cho một lễ hội trang trọng, nơi những lời cầu nguyện về một năm mới bình an, may mắn và bội thu được gửi gắm qua từng nghi thức thiêng liêng.
“Sóng biển rì rào hát khúc ca
Ngư dân vui hội, cúng thuyền xa
Cầu mong biển lặng, trời yên ả
Bốn mùa no ấm, cá tôm đầy.”
Lễ hội Cầu Ngư là một trong những nét văn hóa đặc trưng của ngư dân Việt Nam, được tổ chức hàng năm tại các vùng ven biển từ Bắc vào Nam. Với mục đích tôn vinh thần biển cả và cầu mong một mùa đánh bắt bội thu, lễ hội Cầu Ngư không chỉ thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của ngư dân mà còn là dịp để cộng đồng gắn kết, chia sẻ và bảo tồn những giá trị văn hóa lâu đời.
Mỗi khi mùa lễ hội đến, các làng chài ven biển lại ngập tràn không khí rộn ràng, náo nhiệt. Từ những chiếc thuyền gỗ được trang hoàng lộng lẫy đến những nghi thức cúng tế thiêng liêng, tất cả đều phản ánh một cách sống động đời sống tâm linh và sự gắn bó chặt chẽ với biển cả của ngư dân. Những chiếc thuyền, biểu tượng của sự sinh tồn và phát triển, được coi là hiện thân của thần Nam Hải Đại Tướng Quân, vị thần bảo hộ cho những chuyến ra khơi đầy hiểm nguy. Lễ hội bắt đầu với nghi thức rước thuyền, nơi mọi người tụ hội, dâng lễ vật và cùng nhau cầu nguyện cho một năm bình an và may mắn.
Tiếp nối nghi thức trang trọng, lễ hội chuyển sang phần sôi động với các hoạt động văn hóa và thể thao trên sông nước. Cuộc đua thuyền truyền thống là một trong những điểm nhấn của lễ hội, thu hút sự tham gia và cổ vũ nồng nhiệt của cả cộng đồng. Những chiếc thuyền đua lao vun vút trên mặt nước xanh thẳm, trong tiếng reo hò cổ vũ của người dân hai bên bờ. Không chỉ là cuộc thi tài về tốc độ, những cuộc đua thuyền còn là biểu tượng cho sự đoàn kết, sức mạnh cộng đồng và niềm tự hào của ngư dân.
Không khí lễ hội còn trở nên náo nhiệt hơn với hàng loạt các hoạt động văn hóa dân gian như múa lân, múa rồng và các trò chơi truyền thống. Trẻ em và người lớn cùng nhau tham gia vào các trò chơi dân gian như kéo co, nhảy bao bố, tạo nên một không gian vui tươi, đầy màu sắc. Những màn biểu diễn văn nghệ, ca múa nhạc dân gian do các nghệ sĩ địa phương thể hiện càng làm phong phú thêm không khí lễ hội, đồng thời giúp du khách hiểu thêm về phong tục, tập quán và văn hóa của ngư dân vùng biển.
Ẩm thực cũng là một phần không thể thiếu trong lễ hội Cầu Ngư. Những món ăn đặc sản từ biển như cá nướng, mực hấp, và bánh xèo hải sản được chế biến tinh tế, mang đậm hương vị của biển cả. Du khách có dịp thưởng thức không chỉ những món ăn ngon mà còn cảm nhận được sự khéo léo, tài hoa của người dân chài lưới. Qua ẩm thực, lễ hội Cầu Ngư còn là dịp để quảng bá văn hóa ẩm thực địa phương, giới thiệu những giá trị độc đáo của văn hóa biển.
Kết thúc lễ hội là nghi thức thả đèn hoa đăng trên biển, một trong những phần lễ mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Những ngọn đèn lung linh trên mặt nước đêm như những lời nguyện cầu bình an, may mắn của ngư dân gửi đến biển cả. Hình ảnh đèn hoa đăng trôi nhẹ theo dòng nước, mang theo những ước nguyện của người dân, tạo nên một cảnh tượng đầy cảm xúc, khép lại một mùa lễ hội đậm đà bản sắc dân tộc.
Lễ hội Cầu Ngư của ngư dân Việt Nam không chỉ là một hoạt động tín ngưỡng, mà còn là một dịp để cộng đồng gắn kết, cùng nhau bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Qua từng nghi thức tế lễ, những hoạt động văn hóa và ẩm thực đặc sắc, lễ hội Cầu Ngư đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của ngư dân, mang lại niềm tự hào và tình yêu quê hương, đất nước.
