Nhìn lại những nỗ lực của Bộ Y tế trong hành trình cấm thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam

Những sản phẩm này ngày càng được ưa chuộng, đặc biệt là trong giới trẻ, khiến vấn đề này trở thành một thách thức lớn đối với các cơ quan chức năng và chính sách y tế. 

Bà Đinh Thị Thu Thủy phát biểu tại Hội thảo.

Cách đây gần một thập kỷ, khi thuốc lá điện tử và các sản phẩm thay thế thuốc lá trở nên phổ biến tại Việt Nam, Bộ Y tế đã bắt đầu cảnh báo về mối nguy hại tiềm ẩn của các sản phẩm này.

Phát biểu tại Hội thảo thông tin báo chí về kế hoạch triển khai Nghị quyết cấm thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam do Bộ Y tế tổ chức sáng ngày 25/12, bà Đinh Thị Thu Thủy, Phó vụ trưởng Vụ Pháp chế cho rằng việc thông qua lệnh cấm này là một thành công lớn trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân.

Nhìn lại chặng đường đã qua để đi đến kết quả ngày hôm nay theo bà Thủy, Bộ Y tế đã có những nỗ lực không ngừng nghỉ. Theo đó, thông qua các báo cáo và nghiên cứu quốc tế, Bộ Y tế đã chỉ ra rằng thuốc lá điện tử không chỉ gây nghiện mà còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ đối với sức khỏe như tổn thương phổi, các bệnh tim mạch và ung thư.

Bộ Y tế cũng nhấn mạnh rằng những sản phẩm này không phải là giải pháp an toàn thay thế cho thuốc lá truyền thống, dù nhiều người tiêu dùng vẫn nghĩ chúng ít độc hại hơn.

Trong giai đoạn từ 2018 đến 2020, Bộ Y tế đã thực hiện những hành động quyết liệt hơn nhằm ngăn chặn sự phát triển của thị trường thuốc lá thế hệ mới.

Cụ thể, Bộ đã gửi các công văn và khuyến nghị lên Chính phủ, đề xuất cấm nhập khẩu và tiêu thụ thuốc lá điện tử tại Việt Nam. Theo Bộ Y tế, sự gia tăng sử dụng thuốc lá điện tử, đặc biệt là trong giới trẻ, có thể dẫn đến một cuộc khủng hoảng sức khỏe lâu dài.

Bên cạnh đó, Bộ đã tổ chức các hội nghị chuyên đề, mời các chuyên gia quốc tế về phòng chống tác hại thuốc lá để chia sẻ các bài học kinh nghiệm trong việc kiểm soát thuốc lá thế hệ mới. Điều này nhằm tạo sức ép đối với các cơ quan chức năng và xây dựng các chính sách pháp lý mạnh mẽ để kiểm soát thị trường thuốc lá điện tử.

Một trong những bước tiến quan trọng trong nỗ lực của Bộ Y tế là việc đưa thuốc lá điện tử và các sản phẩm thay thế thuốc lá vào diện kiểm soát và quản lý chặt chẽ hơn.

Vào năm 2021, Bộ Y tế đã phối hợp với Bộ Công Thương, Bộ Tài Chính và các cơ quan liên quan để xây dựng dự thảo các quy định pháp lý nhằm ngừng nhập khẩu và tiêu thụ các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới.

Bộ Y tế tiếp tục khẳng định quan điểm rằng việc kiểm soát các sản phẩm này là rất cần thiết để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là đối với thanh thiếu niên, đối tượng có nguy cơ cao tiếp xúc với thuốc lá điện tử.

Vào cuối năm 2022, Bộ Y tế đã đưa ra báo cáo chi tiết về tình hình thuốc lá thế hệ mới tại Việt Nam, đồng thời tiếp tục đề xuất các biện pháp mạnh mẽ hơn để cấm hoàn toàn việc lưu hành các sản phẩm thuốc lá điện tử.

Bộ Y tế kêu gọi Quốc hội xem xét việc đưa thuốc lá thế hệ mới vào danh mục hàng hóa cấm, nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng trước mối nguy từ những sản phẩm này.

Trong các cuộc họp của Chính phủ và Quốc hội, Bộ Y tế đã nhấn mạnh rằng mặc dù thuốc lá thế hệ mới được quảng bá như một lựa chọn thay thế “an toàn hơn” cho thuốc lá truyền thống, nhưng thực tế các sản phẩm này vẫn tiềm ẩn nhiều tác hại nghiêm trọng đối với sức khỏe. Bộ Y tế cũng yêu cầu cần cấm nhập khẩu, tiêu thụ và quảng cáo thuốc lá điện tử, vape, nhằm ngăn chặn sự lan rộng của các sản phẩm này.

Từ năm 2023 đến nay, Bộ Y tế cũng đã tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục cộng đồng về nguy cơ của thuốc lá thế hệ mới. Các chiến dịch truyền thông đã được triển khai mạnh mẽ qua các phương tiện truyền thông đại chúng, mạng xã hội, và các chương trình giáo dục tại trường học.

Những chiến dịch này không chỉ giúp nâng cao nhận thức về tác hại của thuốc lá điện tử mà còn kêu gọi sự đồng hành của các bậc phụ huynh, nhà trường, và cộng đồng trong việc ngăn chặn sự phổ biến của thuốc lá thế hệ mới, đặc biệt là đối với giới trẻ.

Để thực thi các chính sách và đề xuất đã được thông qua, Bộ Y tế đã chỉ đạo các cơ quan chức năng tăng cường kiểm tra và xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến thuốc lá thế hệ mới.

Những sản phẩm này thường xuyên được bày bán trên các nền tảng thương mại điện tử và qua các kênh không chính thức. Do đó, việc kiểm soát và xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm là rất cần thiết để giảm thiểu tác hại của thuốc lá thế hệ mới đối với sức khỏe cộng đồng.

Nhìn lại những dấu mốc quan trọng trong hành trình của Bộ Y tế Việt Nam trong việc cấm thuốc lá thế hệ mới, có thể thấy rằng sự quyết tâm và kiên trì của Bộ Y tế là rất lớn.

Mặc dù còn nhiều thử thách phía trước, nhưng với những nỗ lực không ngừng nghỉ, Bộ Y tế đã góp phần quan trọng trong việc bảo vệ sức khỏe người dân và xây dựng một môi trường sống lành mạnh. Hành trình này không chỉ là trách nhiệm của Bộ Y tế mà còn là sự vào cuộc của toàn xã hội trong việc xây dựng một tương lai không có thuốc lá.