Có thể khẳng định, thắng lợi hào hùng đó là kết quả tổng hòa của nhiều nhân tố: Sự thống nhất giữa bản lĩnh và trí tuệ; sự vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh Việt Nam; sự vận động, phát triển chín muồi điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan cùng tiền đề các phong trào cách mạng của quần chúng nhân dân trong các thời kỳ 1930 – 1931, 1936 – 1939, 1939 – 1945; đặc biệt là vai trò lãnh đạo, quy tụ, tập hợp và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh với tinh thần “đem sức ta mà giải phóng cho ta”… tất cả đã hội tụ và bùng lên mạnh mẽ trong những ngày tháng Tám.
Với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, lần đầu tiên trong lịch sử cách mạng thế giới, một Đảng Cộng sản mới 15 tuổi đã lãnh đạo nhân dân “vượt qua mọi khó khăn, thách thức”, thực hiện thành công cuộc cách mạng “long trời, lở đất”, đập tan xiềng xích và ách áp bức, bóc lột của chế độ thực dân – phong kiến tồn tại gần trăm năm, “cắt bỏ nỗi đau, sự ô nhục của người dân mất nước”, đưa người dân Việt Nam từ thân phận nô lệ trở thành chủ nhân, làm chủ cuộc sống của mình, kiến tạo, xây dựng chế độ xã hội mới, xã hội xã hội chủ nghĩa.
Từ đây, thành công tiếp nối thành công, thắng lợi nối tiếp thắng lợi, quân và dân ta đã “chung sức đồng lòng” dũng cảm chiến đấu, đánh thắng hai đế quốc đầu sỏ là Pháp và Mỹ, xây dựng cuộc sống mới, phát triển kinh tế – xã hội, từng bước tiến hành công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
78 năm qua, thiên anh hùng ca bất tử năm 1945 tiếp tục được viết nên bằng xương máu, mồ hôi và nước mắt của dân tộc. Chúng ta đã đi từ thắng lợi này đến thắng lợi khác, giành được nhiều thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử; đời sống của nhân dân ngày càng được cải thiện; uy tín, vị thế của Việt Nam ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế. Điều này hoàn toàn đúng với sự khẳng định của đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng: “Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”.
Hiện thực rực rỡ này không chỉ khẳng định tầm vóc, giá trị và ý nghĩa to lớn của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 mà còn khẳng định đường lối độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội do Đảng, Bác Hồ và nhân dân ta đã lựa chọn từ những năm đầu thế kỷ XX là hoàn toàn đúng đắn.
Tuy nhiên, trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hôm nay, bên cạnh những thuận lợi rất cơ bản vẫn còn không ít khó khăn, thách thức, nhất là sự tác động tiêu cực từ mặt trái của cơ chế thị trường, của toàn cầu hóa, hội nhập quốc tế, cách mạng công nghiệp 4.0;… Cùng với đó, các thế lực thù địch đang đẩy mạnh chống phá công cuộc đổi mới của ta bằng âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ, “phi chính trị hóa” quân đội và sự suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống; tham nhũng, tiêu cực của một bộ phận cán bộ, đảng viên…
Tình hình trên đòi hỏi chúng ta càng phải thấm nhuần sâu sắc và phát huy hơn nữa giá trị, ý nghĩa quý báu của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vào thời kỳ mới mà một trong những nhiệm vụ tối quan trọng là công tác tuyên truyền, giáo dục các tầng lớp nhân dân, nhất là thế hệ trẻ về nền hòa bình, độc lập mà các thế hệ cha anh đã xây đắp bằng mồ hôi, máu xương, trao truyền cho chúng ta.
Chiến tranh càng lùi xa thì nhiệm vụ giáo dục thế hệ trẻ – chủ nhân của đất nước càng quan trọng hơn bao giờ hết. Phải làm sao để những thế hệ sinh ra trong hòa bình biết trân trọng quá khứ và sự hy sinh của cha anh để trau rèn đạo đức “vừa hồng, vừa chuyên”, luôn có ý thức tự hào, tự tôn dân tộc, ra sức học tập, phát huy bản chất, truyền thống, tinh thần yêu nước, thương dân của thế hệ cha anh vào xây dựng, củng cố vững chắc khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo chuyển biến tích cực về nhận thức, trách nhiệm đối với thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội vì một nước Việt Nam giàu đẹp, văn minh; sánh vai các cường quốc năm châu.
Càng trong khó khăn, chúng ta càng cần phát huy tinh thần quyết chiến quyết thắng, vận dụng sáng tạo bài học kinh nghiệm quý báu của Cách mạng Tháng Tám về tận dụng thời cơ, vận hội để biến “nguy thành cơ”, vững vàng ý chí vượt qua mọi khó khăn, thách thức, kiên quyết, kiên trì phấn đấu thực hiện thắng lợi “7 dám” mà Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đặt ra. Đây là biện pháp có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để tiếp lửa truyền thống, thắp sáng niềm tin, bởi “quên lịch sử”, “phủ nhận quá khứ”, “mất gốc” là mất tất cả. Vì lẽ đó, quán triệt sâu sắc và thực hiện thắng lợi hai nhiệm vụ chiến lược: xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới là nhiệm vụ cần thiết và cấp bách, là mệnh lệnh của cuộc sống và tiếng gọi của trái tim.
Cách mạng Tháng Tám 1945 đã mang ruộng đất trao vào tay nhân dân. Nhiệm vụ của thế hệ hôm nay là phải làm cho ruộng đất và thành quả của những cuộc cách mạng kế tiếp phát triển bằng việc khắc phục nghèo nàn, lạc hậu, đẩy mạnh phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, gắn phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội với quốc phòng, an ninh, đối ngoại để xây dựng quốc gia hùng cường, thịnh vượng. Không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và sự cường tráng về thể chất cho cán bộ, chiến sĩ và nhân dân, thực hiện tốt công tác chính sách “đền ơn đáp nghĩa” đối với thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, chính sách đối với bộ đội, hậu phương quân đội và những người có công với cách mạng; thực hiện tốt đạo lý “ăn quả nhớ người trồng cây”.
78 năm qua, tinh thần của Cách mạng Tháng Tám vẫn mãi mãi là ngọn đuốc soi đường cho cách mạng Việt Nam; soi tỏ cả những góc tối tăm của các thế lực thù địch để phơi bày những âm mưu đen tối; giúp cho thế hệ hôm nay nhận diện sự thật; tích cực đấu tranh làm thất bại âm mưu, thủ đoạn, hoạt động “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ và “phi chính trị hóa” quân đội; khắc phục tình trạng suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống; tiếp tục xây dựng Nhà nước ta ngày càng giàu mạnh, xây dựng nền hòa bình, độc lập ngày càng vững chắc, làm cho cuộc sống của nhân dân ngày càng hạnh phúc, ấm no.
Thời gian dần lùi xa nhưng nét son Tháng Tám vẫn mãi mãi chói lọi, tầm vóc, ý nghĩa lịch sử và hiện thực của Cách mạng Tháng Tám năm 1945 vẫn nguyên giá trị với những bài học quý báu, trong đó bài học lớn nhất là giữ vững niềm tin vào Đảng, cách mạng, phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kết dân tộc và giữ vững tính độc lập, tự chủ, sáng tạo về tư duy lý luận, nhất là vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh để kiên định đường lối đổi mới, không rập khuôn máy móc, chống giáo điều; phấn đấu xây dựng Việt Nam là quốc gia hùng cường, thịnh vượng; phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
