Trên dải đất Hà Đông, La Khê từ lâu đã nổi danh là một làng nghề truyền thống với những sản phẩm thêu tinh xảo và sắc nét, ghi dấu một nét đẹp văn hóa trong dòng chảy lịch sử. Những người nghệ nhân nơi đây không chỉ bảo tồn tinh hoa của nghề mà còn từng bước gắn kết giá trị truyền thống với sự sáng tạo đương đại, đem lại sức sống mới cho làng nghề này.
La Khê là một trong những làng cổ lâu đời, hình thành từ thế kỷ thứ 5. Nghề dệt và thêu tại đây được ghi nhận từ đầu thế kỷ 17, khi những gia đình người Hoa di cư mang theo các kỹ thuật tinh vi và truyền lại cho người dân bản địa. Từ những sản phẩm dệt đơn sơ, nghề thêu đã phát triển vượt bậc nhờ áp dụng các kỹ thuật đặc biệt, tạo ra những sản phẩm độc đáo phục vụ tầng lớp quý tộc và triều đình. Theo thời gian, các hoa văn thêu của La Khê vừa thể hiện giá trị thẩm mỹ vừa phản ánh sự phát triển văn hóa xã hội qua từng giai đoạn lịch sử.
Những năm đầu thế kỷ 19, làng La Khê được triều đình nhà Nguyễn giao trọng trách cung cấp sản phẩm thêu, dệt cho kinh thành Huế. Nhiều nghệ nhân được triều đình phong tặng các danh hiệu, ghi nhận tài năng và đóng góp cho ngành thủ công mỹ nghệ nước nhà. Tuy nhiên, cùng với những biến động của lịch sử, làng nghề từng rơi vào tình trạng mai một. Đến giữa thế kỷ 20, các hoạt động thêu tại đây giảm sút đáng kể do sự thay đổi trong nhu cầu thị trường và các khó khăn về kinh tế.
Những tưởng nghề thêu truyền thống sẽ dần biến mất, nhưng nhờ sự nỗ lực của các nghệ nhân và chính quyền địa phương, làng nghề đã từng bước được hồi sinh. Từ năm 2002, nhiều gia đình tại La Khê đã mạnh dạn khôi phục lại nghề truyền thống, dù đối mặt với không ít thách thức. Nghệ nhân Lê Đăng Toản, một trong những người tiên phong, chia sẻ rằng việc giữ nghề không chỉ đòi hỏi kỹ thuật cao mà còn cần sự đam mê và kiên trì lớn lao. Với đôi bàn tay tài hoa, ông đã phục dựng thành công nhiều mẫu hoa văn cổ và sáng tạo thêm những thiết kế hiện đại, phù hợp với nhu cầu thị trường ngày nay.
Một trong những yếu tố làm nên sự đặc sắc của nghề thêu tại La Khê là sự tỉ mỉ và tinh tế trong từng đường kim, mũi chỉ. Những mẫu hoa văn thêu vừa mang nét đẹp hình thức vừa ẩn chứa ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Mỗi sản phẩm thêu kể một câu chuyện thông qua nghệ thuật, trở thành cầu nối gắn kết giữa quá khứ và hiện tại. Nghệ nhân Nguyễn Thị Yên, người đã gắn bó với nghề từ thuở nhỏ, chia sẻ rằng mỗi bức thêu là cả một quá trình gửi gắm tâm huyết và niềm tự hào của người làm nghề.
Không chỉ dừng lại ở việc khôi phục, làng nghề La Khê còn tìm cách hòa mình vào dòng chảy của xã hội hiện đại. Các sản phẩm thêu của làng đã được giới thiệu trong nhiều sự kiện văn hóa, triển lãm nghệ thuật và thời trang. Những bộ áo dài thêu tay, với hoa văn mang đậm nét truyền thống, đã chinh phục không ít người yêu nghệ thuật trong và ngoài nước. Đây cũng là minh chứng cho thấy sự gắn kết hài hòa giữa nghệ thuật truyền thống và xu hướng đương đại.
Việc bảo tồn và phát triển nghề thêu tại La Khê cần sự đồng lòng từ cả cộng đồng và chính quyền. Các chương trình hỗ trợ như đào tạo nghề, quảng bá sản phẩm và tạo điều kiện tiếp cận thị trường đã đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì làng nghề. Bên cạnh đó, nhiều nghệ nhân đã tận tâm truyền nghề cho thế hệ trẻ, vừa bảo tồn di sản quý giá vừa khơi dậy niềm yêu thích và đam mê với nghệ thuật thêu tay.
Làng La Khê ngày nay trở thành điểm đến thu hút những người yêu mến văn hóa truyền thống, đồng thời là biểu tượng của sự kiên trì và sáng tạo. Trải qua bao thăng trầm, nghề thêu tại đây vẫn giữ được những giá trị cốt lõi của quá khứ và mở ra cơ hội phát triển mới cho tương lai. Đây là minh chứng rõ nét cho sự kết hợp hài hòa giữa nghệ thuật và đời sống, giữa di sản và đổi mới, tạo nên sức hấp dẫn sâu sắc trong lòng người dân và du khách.
Hoàng Anh
