រៀងរាល់រដូវផ្ការីក ក្រៅពីពិធីបុណ្យ ច្រៀងលួន... ជនជាតិតាយ និងនុង មិនអាចខ្វះនំប្រពៃណី និងនំអង្ករបៃតងបានទេ។
រៀងរាល់រដូវផ្ការីក ក្រៅពីពិធីបុណ្យ ច្រៀងលួន... ជនជាតិតាយ និងនុង មិនអាចខ្វះនំប្រពៃណី និងនំអង្ករបៃតងបានទេ។
នេះជានំប្រពៃណីពីរដែលមានរសជាតិប្លែកដែលមិនអាចខ្វះបាននៅលើអាសនៈដូនតារបស់ជនជាតិ Tay និង Nung ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី។
នំអង្ករបៃតង
ថ្ងៃមួយនៅចុងឆ្នាំ ពួកយើងបានទៅជួបគ្រួសារលោក Dam Xuan Luu នៅឃុំ Tan Phuoc ស្រុក Dong Phu ដើម្បីឃើញគាត់មមាញឹកជាមួយចង្ក្រានបាយប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ Tay ក្នុងឱកាសបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី។
ខណៈកំពុងដុតពោតលីងដែលហុយកាលពីយប់មិញដើម្បីដាក់ជាផ្សិតដើម្បីចែកជូនអតិថិជន លោក លូ បានចែករំលែកថា៖ «ចង្ក្រានបាយរបស់គ្រួសារខ្ញុំមានជិត ៣០ ឆ្នាំហើយ។ នៅថ្ងៃធម្មតា ឡត្រូវបានប្រើសម្រាប់ចាក់ពោតលីងសម្រាប់ឈ្មួញ។ អង្ករដំណើបត្រូវបានធ្វើឡើងសម្រាប់ប្រជាជនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ចាប់ពីពាក់កណ្តាលខែធ្នូ។ រោងសិប្បកម្មនេះមានសភាពអ៊ូអរចាប់ពីថ្ងៃទី១០ ធ្នូ មកបណ្តើរៗរហូតដល់ថ្ងៃទី២៥ ២៦ និង២៧ នៃតេត ។ ថ្ងៃនេះជាពេលវេលាកំពូលនៃឆ្នាំ ប្រជាជនមកទីនេះដើម្បីបេះស្រូវពណ៌បៃតងយ៉ាងច្រើន។ សមាជិកគ្រួសាររបស់ខ្ញុំត្រូវធ្វើការពេញមួយថ្ងៃ សូម្បីតែជួលអ្នកជំនួយពីរបីនាក់ទៀត ដើម្បីផលិតផលិតផលគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ចែកចាយដល់ប្រជាជន។
ឡដុតពោតលីងរបស់ លោក Dam Xuan Luu ។
ឡដុតអង្កររបស់ លោក លូ ទាំងធ្វើការបញ្ជាទិញ និងកែច្នៃ មានន័យថា ប្រជាជនអាចយកគ្រឿងផ្សំទាំងអស់ដោយខ្លួនឯង ចាប់ពីអង្ករដំណើប ស្ករ ទឹកក... ដល់ឡដុត ដើម្បីឲ្យលោកលូយកថ្លៃពលកម្ម និងគិតថ្លៃគ្រឿងផ្សំបន្ថែម។ អ្នកដែលមកកែច្នៃក៏អាចចូលរួមជាមួយម្ចាស់ឡដុតក្នុងការធ្វើដូចជាការវេចខ្ចប់ជាដើម។
អ្នកស្រី Be Thi Le នៅឃុំ Dak Nhau ស្រុក Bu Dang បាននិយាយថា គាត់និងប្អូនស្រីរបស់គាត់បានធ្វើដំណើរជាង ៨០ គីឡូម៉ែត្រមកទីនេះ ដើម្បីជ្រលក់អង្ករ ៣ គីឡូក្រាម និងពោត ២ គីឡូក្រាមសម្រាប់គ្រួសារនីមួយៗ។ “រាល់តេតខ្ញុំមកទីនេះធ្វើអង្ករបៃតង ព្រោះក្មេងៗពិតជាចូលចិត្តញ៉ាំម្ហូបនេះ ជំនួសស្ករគ្រាប់ពីហាង។ អង្ករដំណើប៣គីឡូក្រាម បើស្រូវផុសល្អ ហើយផលិតបានច្រើន អង្ករបៃតងអាចធ្វើជា៤ដុំ បើមិនដូច្នេះទេអាចធ្វើជា៣ដុំ ខ្ញុំក៏ធ្វើពោត២គីឡូក្រាមឱ្យកូនហូបក្នុងពេលបុណ្យតេត ។
លោក លូ បន្តថា នំស្រូវពណ៌បៃតងធ្វើពីគ្រាប់ធញ្ញជាតិពីរប្រភេទ គឺពោត ឬអង្ករដំណើប។ ដើម្បីបញ្ចប់នំអង្ករបៃតងមួយដុំ ត្រូវឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលជាច្រើន។ ជាដំបូង អង្ករដំណើប ឬពោតត្រូវដាក់ក្នុងបំពង់ដែក ហើយដាក់កំដៅលើភ្លើងប្រហែល 20 នាទី នៅពេលអ្នកឮសំឡេងឡូយៗ វាមានន័យថាខឺណែលខាងក្នុងឆ្អិនហើយហុយ។
ខណៈពេលដែលពោតលីងកំពុងពុះ ខ្ទះដែកមួយទៀតប្រើសម្រាប់ចម្អិនល្បាយនៃស្ករ ម្សៅ និងខ្ញី រហូតទាល់តែវារលាយទៅជាសារធាតុក្រាស់ និងមានក្លិនក្រអូប បន្ទាប់មកអង្ករបៃតងត្រូវចាក់ចូល ហើយលាយចូលគ្នាឱ្យសព្វល្អ។ នៅពេលដែលម្សៅអង្ករបាន "ស្ករគ្រាប់" ចាក់វាចូលទៅក្នុងផ្សិត សង្កត់វាឱ្យតឹងជាបំណែករាងចតុកោណ ហើយទុកវាឱ្យត្រជាក់ និងស្ងួត។ នំអង្ករពណ៌បៃតងរបស់ជនជាតិ Tay និង Nung មានរសជាតិខ្លាញ់នៃអង្ករដំណើប រសជាតិផ្អែមរបស់ម្សៅមី និងក្លិនខ្ញី។ រីករាយជាមួយតែបៃតងក្តៅមួយពែង។
នំអង្ករបៃតងប្រពៃណីរបស់ជនជាតិ Tay និង Nung ធ្វើដោយដៃទាំងស្រុង។
នំស្លី
ក្រៅពីនំអង្ករបៃតង ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីរបស់ជនជាតិ Tay ក៏ល្បីល្បាញផងដែរចំពោះនំ Khao (khau sli) ដែលផលិតចេញពីគ្រឿងផ្សំសំខាន់នៃអង្ករដំណើប។ នេះជាប្រភេទនំខេកដែលគ្រប់គ្រួសារតៃត្រូវតែមាននៅលើអាសនៈគ្រួសារក្នុងឱកាសបុណ្យតេត ដោយមានជំនឿថាជូនពរឱ្យជួបតែសំណាងល្អ និងរឿងល្អៗក្នុងឆ្នាំថ្មី។
អ្នកស្រី Noi Thi Uyen អាយុ 60 ឆ្នាំជនជាតិ Tay កើតនៅ Cao Bang តាំងទីលំនៅឃុំ Tan Phuoc ស្រុក Dong Phu ខេត្ត Binh Phuoc ក្នុងឆ្នាំ 1986 គឺជាមនុស្សម្នាក់ដែលរក្សាបាននូវលក្ខណៈវប្បធម៌ជាច្រើនរបស់ជនជាតិរបស់គាត់ ដូចជានៅពេលនោះ ច្រៀង ចម្រៀង luon រូបមន្តធ្វើនំខេក និងម្ហូបប្រពៃណី។
«ដើម្បីធ្វើនំឆ្ងាញ់ អ្នកត្រូវជ្រើសរើសអង្ករដំណើបដែលឆ្ងាញ់ មានក្លិនក្រអូប។ អង្ករត្រូវបានអាំងរហូតដល់ក្រៀម និងកិនម៉ត់។ បន្ទាប់ពីកិនរួច ត្រូវយកម្សៅមកដាក់ក្នុងថាស ឬកន្ត្រកដែលរៀបដោយក្រដាសដើម្បីដាក់ជាតិម្សៅ ឬបកទៅនឹងទឹកសន្សើម ដើម្បីងាយស្រួលក្នុងការចង ជំហាននេះក៏ហៅថា «បញ្ចុះដី»។ ស្ករដែលប្រើសម្រាប់ធ្វើនំគឺស្ករត្នោតហាន់ល្អិតដើម្បីបង្កើតភាពស្អិត។ ដើម្បីធ្វើឱ្យនំបញ្ចុកមានរសជាតិឆ្ងាញ់ និងក្រអូប ការបំពេញក៏ត្រូវមានរសជាតិគ្រប់គ្រាន់ និងត្រូវបានរៀបចំយ៉ាងប្រុងប្រយ័ត្ន។ ការបំពេញរួមមាន សណ្ដែកដី ល្ងបំពង ខ្លាញ់ជ្រូកស្ងោរ ហាន់ជាដុំៗ និងប្រឡាក់ជាមួយស្ករ។
នំខៅស្លី (នំខៅ) ជានំប្រពៃណីដែលមិនអាចខ្វះបានក្នុងឱកាសបុណ្យតេតរបស់ជនជាតិតាយ និងណឹង។
ផ្សិតនំក៏អាស្រ័យលើប្រភេទដែរ។ ការបង្ហាប់នំចូលទៅក្នុងផ្សិតគឺជាជំហានមួយដែលទាមទារជំនាញអ្នកដុតនំ។ បន្ទាប់ពីនំរួចរាល់ហើយ វាត្រូវបានកាត់ជាកញ្ចប់តូចៗ ហើយរុំដោយប្រុងប្រយ័ត្នជាមួយនឹងស្រទាប់ក្រដាសដែលមានពណ៌ផ្សេងៗគ្នាដូចជា បៃតង ក្រហម ស្វាយ លឿង... ពេលញ៉ាំនំអ្នកអាចភ្លក់រសជាតិម្សៅអង្ករដំណើប រសជាតិសម្បូរបែបនៃល្ង និងសណ្តែកដីលីង រសជាតិសម្បូរបែបនៃខ្លាញ់ជ្រូក និងរសជាតិផ្អែមរបស់ស្ករ»។
នំ ខូ អុក ម៉ូ នំខ្នងខ្នង និងនំផេះ
នៅក្នុងភាសា Tay, coóc mo មានន័យថាស្នែងគោ (coóc: horn, mơ: cow)។ ដោយសារតែនំនោះមានចុងវែងចង្អុល វាមើលទៅដូចស្នែងគោ។ នំធ្វើពីអង្ករដំណើបរុំដោយស្លឹកចេក ឬស្លឹកដុង មិនមានការបំពេញ។ នំខេកម៉ូត្រូវបានផលិតចេញពីអង្ករដំណើបល្អបំផុតដែលប្រជាជននៅតំបន់ខ្ពង់រាបដាំនៅលើវាលស្រែ ដូច្នេះរសជាតិនៃនំគឺឆ្ងាញ់ណាស់ ក្រអូប ផ្អែម ស្អិត ហើយអាចញ៉ាំបានរហូតដល់ឆ្អែតដោយមិនធុញទ្រាន់។
ប្រជាជន Tay នៅឃុំ Tan Phuoc ស្រុក Dong Phu រុំនំខេក ដើម្បីរៀបចំពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី។
ការធ្វើនំដ៏ស្រស់ស្អាត និងឆ្ងាញ់ក៏ទាមទារជំនាញ និងភាពល្អិតល្អន់ពីអ្នកដុតនំផងដែរ។ អង្ករដំណើបត្រូវលាងទឹកជាច្រើនដងរហូតដល់ទឹកអង្ករថ្លា។ បន្តត្រាំអង្ករដំណើបពីរបីម៉ោងរហូតដល់ទន់។ ហែកស្លឹកចេកជាបួនជ្រុង រមៀលវាចេញជារាងចីវលោ បន្ទាប់មកចាក់អង្ករដំណើបនៅខាងក្នុង បិតខាងក្រៅថ្នមៗ ដើម្បីរឹតបន្តឹងអង្ករដំណើប បត់គែមស្លឹក ហើយប្រើខ្សែទន់សម្រាប់ចងនំ។ ជំហាននៃការចងខ្សែនេះហាក់ដូចជាសាមញ្ញនៅ glance ដំបូងប៉ុន្តែជាជំហានសំខាន់បំផុតដែលកំណត់គុណភាពនៃនំ។ ប្រសិនបើខ្សែត្រូវបានចងរលុងពេក នោះនំនឹងមានក្លិនឈ្ងុយ ហើយមិនឆ្ងាញ់ពេលចម្អិន។ បើខ្សែចងតឹងពេក អង្ករដំណើបនឹងមិនរីក នំនឹងគ្រើម មិនទំពារ និងមិនក្រអូប។
នំខូចម៉ូត្រូវចងជាគូ ឬជាបាច់តូចៗ ដាក់ក្នុងឆ្នាំងហើយស្ងោរប្រហែលពីរម៉ោងរហូតដល់ឆ្អិន។ នំខេកម៉ូមានពណ៌បៃតងខ្ចីនៃស្លឹកចេក រសជាតិឈ្ងុយ ក្លិនឈ្ងុយ។ ថ្វីត្បិតតែនំនេះមិនមានការបំពេញក៏ដោយ ក៏អ្នកកាន់តែទំពារកាន់តែច្រើន អ្នកនឹងមានអារម្មណ៍ក្លិនឈ្ងុយ ខ្លាញ់ និងស្អិតដែលលាក់នៅក្នុងគ្រាប់អង្ករនីមួយៗ។ ធ្មេញផ្អែមអាចរីករាយជាមួយខូឃីជាមួយទឹកឃ្មុំឬស្ករ។
Banh chung, banh cooc mo, banh lung gu of the Tay.
យោងតាមអ្នកស្រី Nong Thi Thao នៅឃុំ Tan Phuoc ស្រុក Dong Phu បានឲ្យដឹងថា នំអន្សមរបស់ជនជាតិ Tay និង Nung គឺសំខាន់ដូចគ្នាទៅនឹងនំបញ្ចុករបស់ជនជាតិ Kinh ដែរ ពីព្រោះគ្រឿងផ្សំ និងវិធីរុំគឺដូចគ្នា មានតែរូបរាងខុសគ្នា ដោយមានប៉ោងធំ កណ្តាល និងចុង ទើបគេហៅថានំ humpback។ អ្នកស្រី ថាវ បានមានប្រសាសន៍ថា “នេះក៏ជានំប្រពៃណីមួយក្នុងចំនោមនំប្រពៃណីដែលមានអាយុកាលយូរយារណាស់មកហើយរបស់ជនជាតិ Tay និង Nung”។
បើតាមអ្នកស្រី ថាវ នំមួយប្រភេទមានអត្ថន័យរៀងខ្លួនសម្រាប់មនុស្សជំនាន់ផ្សេងគ្នាក្នុងគ្រួសារ។ នំខេកជាប្រភេទនំសម្រាប់ក្មេងៗ វិធីរុំនំគឺស្រដៀងនឹងវិធីរុំបិណ្ឌយូ ប៉ុន្តែចុងចង្អុលធ្វើឱ្យវែងដូចស្នែងគោ។ គោលបំណងគឺដើម្បីធ្វើឱ្យកុមារងាយស្រួលកាន់និងមិនទម្លាក់។ នំនេះក៏តូចដែរ មួយសម្រាប់កូនម្នាក់ៗគឺគ្រប់គ្រាន់ហើយ។ នំផេះក៏មិនមានចាក់ចូលដែរ អង្ករដំណើបត្រាំនឹងធ្យូងឬស្សីទុកឲ្យមនុស្សចាស់ញ៉ាំឲ្យត្រជាក់។
«សម្រាប់ជនជាតិតៃ នៅថ្ងៃបុណ្យតេត បុណ្យកឋិនទាន និងបិណ្ឌបាត ជារឿងមិនអាចខ្វះបាន។ ភ្ញៀវត្រូវបានផ្តល់នំនេះជាមុនដើម្បីបង្ហាញការបដិសណ្ឋារកិច្ច។ កាលពីមុន ជនជាតិតៃធ្វើតែនំខូវស្លីក្នុងអំឡុងពេលបុណ្យតេតប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែក្រោយមក នំនេះក៏ត្រូវបានមនុស្សជាច្រើនស្គាល់ និងក្លាយជាមុខម្ហូបពិសេសរបស់ Cao Bang ដូច្នេះក្រោយមក នំនេះត្រូវបានធ្វើពេញមួយថ្ងៃ ដើម្បីលក់ជាកាដូសម្រាប់ភ្ញៀវទេសចរ និងជាកាដូ”។
ប្រភព៖ https://nongsanviet.nongnghiep.vn/huong-vi-tet-cua-dong-bao-tay-nung-o-binh-phuoc-d419405.html
Kommentar (0)