មរតកតន្ត្រីពិសេសរបស់ជនជាតិ Ba Na

រស់នៅលើកម្រាលឈើ ប្រមូលផ្តុំគ្នាជុំវិញភ្លើងដែលឆេះសន្ធោសន្ធៅ ពេលដែលភ្លេងពិណពាទ្យ និងការច្រៀងដ៏ពិរោះរបស់ជនជាតិ Ba Na បានបន្លឺឡើង ពោរពេញដោយភាពទាក់ទាញ និងជក់ចិត្ត...

សិល្បករសម្តែងជាមួយនឹងឧបករណ៍បុរាណបាណា។

នាពេលថ្មីៗនេះ ទីធ្លា Thai Hoc នៃកន្លែងផ្ទុកវត្ថុបុរាណជាតិពិសេស Van Mieu - Quoc Tu Giam បានទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនមករីករាយជាមួយតន្ត្រី Ba Na ដែលជាសកម្មភាពដ៏មានអត្ថន័យរៀបចំដោយក្រុមប្រឹក្សាអង់គ្លេស សហការជាមួយវិទ្យាស្ថានវប្បធម៌ និងសិល្បៈជាតិវៀតណាម។

នៅក្នុងកន្លែងតន្ត្រីរបស់ជនជាតិ Ba Na សិល្បករធម្មតាបំផុតនៃភូមិ Mo Hra ឃុំ Kong Long Khong ស្រុក Kbang ខេត្ត Gia Lai បាននាំយករឿងស្នេហា ឈុតឆាកនៃជីវិតការងារដ៏លំបាក ប៉ុន្តែគួរឱ្យរំភើប ជាមួយនឹងក្តីសង្ឃឹមដ៏ភ្លឺស្វាងសម្រាប់ជីវិតដ៏ចម្រុងចម្រើន និងពោរពេញដោយសុភមង្គល។

ភ្លេងក្នុងក្បាល រាំក្នុងខ្លួន

ក្នុងជីវភាពរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ កម្រាលឈើ ចើងរកានកមដោ និងកន្លែងដាក់ស្រា គឺជាវត្ថុដែលមិនអាចខ្វះបានសម្រាប់ជនជាតិ Ba Na។ ពេលស្រវឹងក៏ចាប់ផ្តើមលេង K'ni ច្រៀង និងរំកិលភ្លេង ហើយពេលគ្មានអ្នកណាផឹកជាមួយ ពួកគេដេកនៅទីនោះពេញមួយយប់ សម្លេងបន្លឺឡើងរហូត។

តន្ត្រី Ba Na តែងតែបង្ហាញពីក្តីស្រលាញ់របស់គូស្នេហ៍ ហើយស្នេហាមួយយប់នៅជាមួយគ្នាខ្លីពេក ដូច្នេះហើយ បទចម្រៀង "មេឃភ្លឺពេកហើយ" បានកើតមកជាមួយតន្ត្រី Ting Ning (ឬភាសាសាមញ្ញថា Goong) ដែលសំដែងដោយសិល្បករ Dinh Van Minh ។

ជនជាតិ Ba Na ដើរតាមប្រព័ន្ធមេត្រីភាព ដូច្នេះហើយ បទចម្រៀងស្នេហាក្នុងបទចម្រៀងច្រើនតែបង្ហាញយ៉ាងសកម្មដោយក្មេងស្រី Ba Na ទៅកាន់ក្មេងប្រុសនៅក្នុងភូមិ។

ផ្តើមចេញពីជីវិតការងារ បទចម្រៀង “ខៃ ធៀន មួងរ៉ៃ” និយាយពីភាពលំបាកក្នុងរដូវកាលទី១ ចំណងស្នេហ៍នៅពេលនេះ ជំរុញឲ្យតារាស្រីរូបនេះបង្ហាញអារម្មណ៍ថា៖ «ពេលនេះបងទៅធ្វើស្រែចម្ការ កាប់ដើមឈើធ្វើខ្ទម អាណិតអូនណាស់”។

ហើយពេលស្រលាញ់គាត់ខ្លាំង តារាស្រីរូបនេះបានច្រៀង ចម្រៀងមួយបទបង្ហាញពី បំណងចង់រៀបការជាមួយគាត់ថា៖ "ចូលចិត្តបងណាស់ អូនល្អណាស់ សុំរួមរស់ជាមួយគ្នា ស្រលាញ់គ្នាមើលថែកូនទៅថ្ងៃមុខ ទើបគ្រួសារបានពេញលេញ"។

បន្ទាប់មកនៅពេលដែលក្មេងប្រុសទទួលយកសេចក្តីស្រឡាញ់របស់គាត់ ក្មេងស្រីនោះបន្តច្រៀងដោយស្នាមញញឹមនៅលើបបូរមាត់របស់នាង។

ក្នុងបទភ្លេងមនោសញ្ចេតនាផ្អែមល្ហែមនោះ ជនជាតិ Ba Na រាំចង្វាក់ជើងទៅនឹងរបាំ Tay Nguyen Xoang ដែលប្លែកពីគេ។ មួយជំហានទៅមុខ ពីរជំហានថយក្រោយ ពេលដែលភ្លើងឆេះឡើង ហើយដៃកាន់ដៃគ្នាបង្កើតជារង្វង់ធំ ជនជាតិបាណាបានបញ្ចូលគ្នាដោយមិនគិតពីអាយុ ភេទ។

គេមិនដឹងច្បាស់ថាវាចាប់ផ្តើមនៅទីណា និងពេលណានោះទេ ប៉ុន្តែតន្ត្រី និងរបាំបានចាក់បញ្ចូលឈាមក្មេងប្រុសស្រី Ba Na។

គ្រាន់តែដឹងថា ជនជាតិបាណា ឆ្លងរឿងជីតារៀបការ "ប្តីអាយុ ៤៥ឆ្នាំ (អាយុ ៤៥ឆ្នាំ) ប្រពន្ធអាយុ ៣២ឆ្នាំ (អាយុ ៣២ឆ្នាំ) មានកូន៧ឆ្នាំ តែងបទនោះ បុរសម្នាក់នេះបានឆ្លងទៅស្ត្រីនោះ ស្ត្រីនោះបានប្រគល់ឱ្យជីដូនជីតា ម្តាយជីដូន ឪពុក កូនប្រុស ប្អូនប្រុស ចៅប្រុស ពេលនោះ ប្អូនប្រុសក៏ទន់ខ្សោយ... មានបទចម្រៀងដែលមានអាយុរហូតដល់១០០ឆ្នាំ ដែលបានបន្សល់ទុកពីមួយជំនាន់ទៅមួយជំនាន់។

ក្នុងអំឡុងពេលសម្តែងនៅទីក្រុងហាណូយ វិចិត្រករ Dinh Van Minh បានចែករំលែកថា រាល់ពេលដែលគាត់ត្រូវបានព្រឹទ្ធាចារ្យភូមិអញ្ជើញមកអង្គុយជុំគ្នា គាត់នឹងលេងភ្លេង ពួកគេនឹងច្រៀង បន្ទាប់មកគាត់នឹងលេងជាមួយ៖ "ខ្ញុំតែងតែទុកវានៅក្នុងក្បាលរបស់ខ្ញុំ បន្ទាប់មកអនុវត្តបទចម្រៀងម្តងទៀត។ នៅពេលដែលខ្ញុំមានឱកាសខ្ញុំនឹងយកវាចេញ" ។

មិនថាការសម្តែងក្នុងឬក្រៅភូមិទេ បទភ្លេងទាំងនេះនៅតែដក់ជាប់ក្នុងចិត្តរបស់លោក៖ «ភ្លេងនៅក្នុងក្បាលខ្ញុំ របាំគឺនៅក្នុងខ្លួនខ្ញុំ មិនថាទីតាំងក៏មិនខុសគ្នាដែរ»។

វិចិត្រករ Dinh Thi Menh និងវិចិត្រករ Dinh Van Minh សំដែងបទចម្រៀង "កេងប្រវ័ញ្ច Muong Ray"។

"ដើម្បីរក្សាវា អ្នកត្រូវតែទុកវាឱ្យនៅរស់"

បទភ្លេងនីមួយៗ ទំនុកច្រៀងជាមួយឧបករណ៍ប្រពៃណីដូចជា K'ni, Ting Ning, បំពង់ឬស្សី... ត្រូវបានជនជាតិ Ba Na ថែរក្សាពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយតាមរបៀបពិសេស។

គេមិនបានកត់ត្រាក្នុងកំណត់ត្រាតន្ត្រីលើក្រដាសទេ ប៉ុន្តែតាមរយៈការប្រាស្រ័យទាក់ទងគ្នាប្រចាំថ្ងៃ និងសកម្មភាពរស់នៅរបស់ភូមិដូចជា ពិធីថ្វាយបង្គំ ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី ...។

កុមារបានធំឡើងជុំវិញដោយសំឡេងដ៏ពិរោះនៃរបាំ ចម្រៀង ឧបករណ៍ភ្លេង និងគង ហើយចាប់ផ្តើមត្រាប់តាម រាំ និងច្រៀងតាម។ តន្ត្រី និងការរាំបណ្តើរចូលទៅក្នុងខ្លួនរបស់ពួកគេ ហើយនៅពេលដែលពួកគេឈានដល់វ័យពេញវ័យ ពួកគេដឹងពីរបៀបសម្តែង។

ជនជាតិ Ba Na រស់នៅក្នុងទីតាំងលាក់កំបាំងនៅក្នុងស្រុក និងរស់នៅក្នុងសហគមន៍ភូមិ ដោយមិនមានទំនាក់ទំនងតិចតួចជាមួយសង្គមខាងក្រៅ។ ដូច្នេះហើយ តម្លៃវប្បធម៌ និងទំនៀមទម្លាប់នៅតែរក្សាបានស្ទើរតែដដែល ដោយមិនប៉ះពាល់ដល់វប្បធម៌បរទេស និងការវិវត្តនៃបច្ចេកវិទ្យាព័ត៌មាននាពេលបច្ចុប្បន្ន។

ពិសេសជាងនេះទៅទៀត ជនជាតិ Ba Na ស្រឡាញ់ និងយកចិត្តទុកដាក់ថែរក្សាតម្លៃប្រពៃណីរបស់ពួកគេ។

មិនត្រឹមតែអភិរក្សប៉ុណ្ណោះទេ ជនជាតិ Ba Na ក៏តែងតែលើកតម្កើងតម្លៃវប្បធម៌ទាំងនោះ ដោយការនិពន្ធបទចម្រៀងថ្មីៗ លើកទឹកចិត្តមនុស្សទៅសាលារៀន រួចត្រឡប់មកចែកជូនកូនចៅ ចៅៗ បង្កើន និងពង្រីកសម្បត្តិវប្បធម៌សម្រាប់សហគមន៍ និងសង្គមជាតិ។ ជាឧទាហរណ៍ ចម្រៀងអំពីប្រូខេដ ត្រូវបានច្រៀងក្នុងសកម្មភាពត្បាញអាវផាយប្រចាំថ្ងៃរបស់នារីបាណា។ បទចម្រៀងចរាចរណ៍ លើកទឹកចិត្តឲ្យប្រជាពលរដ្ឋគោរពច្បាប់ចរាចរណ៍។

ប្អូនស្រី កូនៗ ចៅៗ ផ្ញើជូនគ្នាទៅវិញទៅមក នូវបទចម្រៀង "អរគុណបក្ស និងរដ្ឋ" "អបអរសាទរ រំដោះជាតិ" "អបអរសាទរបក្ស និងអបអរនិទាឃរដូវ" និងចម្រៀងជាច្រើនទៀត ដើម្បីអបអរសាទរពិធីបុណ្យធំៗរបស់ប្រទេស។

ឧបករណ៍តន្ត្រីក៏ត្រូវបានកែលម្អផងដែរ ដើម្បីបង្ហាញពីប្រភេទតន្ត្រី និងបទចម្រៀងផ្សេងៗ។ យោងតាមលោក Minh ថា Ting Ning ធ្លាប់មានខ្សែតែមួយ ប៉ុន្តែឥឡូវនេះវាអាចមានដល់ទៅ 13 ឬ 18 ខ្សែ។

រដ្ឋាភិបាលមូលដ្ឋាននៅស្រុក Kbang បច្ចុប្បន្នមានសកម្មភាពជាច្រើនក្នុងការជួយប្រជាជនក្នុងការអភិរក្ស និងអភិវឌ្ឍន៍តម្លៃវប្បធម៌បច្ចុប្បន្ន។

លោក Dinh Dinh Chi ប្រធានមន្ទីរវប្បធម៌ និងព័ត៌មានស្រុក Kbang ខេត្ត Gia Lai បានចែករំលែកថា៖ “ពេលរៀបចំកម្មវិធី និងព្រឹត្តិការណ៍នានា អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានតែងតែរួមបញ្ចូលសកម្មភាពច្រៀង និងរាំរបស់ជនជាតិ Ba Na។ ៣០ នាទីដំបូងនៃកម្មវិធីសិល្បៈក្នុងស្រុកត្រូវបានផ្តល់អាទិភាពសម្រាប់ប្រជាជន Ba Na ក្នុងការសម្តែង។

យើងក៏រួមបញ្ចូលតន្ត្រី Ba Na ទៅក្នុងសកម្មភាពក្រៅកម្មវិធីសិក្សានៅក្នុងសាលាផងដែរ។ បច្ចុប្បន្ននេះ ស្ទើរតែគ្រប់គ្នានៅក្នុងភូមិចេះលេងគងគង។ មានសិប្បករចំនួន 24 នាក់ដែលត្រូវបានទទួលស្គាល់នៅក្នុងភូមិ។

ចែករំលែកបន្ថែមអំពីផែនការអភិវឌ្ឍន៍ភូមិរបស់ជនជាតិ Ba Na លោក Chi បានមានប្រសាសន៍ថា ទេសចរណ៍សហគមន៍បច្ចុប្បន្នជាប្រធានបទដ៏ក្តៅគគុកនៅក្នុងតំបន់។ ជាមួយនឹងធនធានដែលមាន និងលក្ខខណ្ឌកេងប្រវ័ញ្ចទេសចរណ៍អំណោយផល ភូមិ Mo Hra មានសក្ដានុពលខ្លាំងសម្រាប់ការពង្រីកការអភិវឌ្ឍន៍ទេសចរណ៍នាពេលអនាគត។

រឿងអភិរក្សបេតិកភណ្ឌនិងការយកមរតកមកសម្តែងពិតជាមានកង្វល់យ៉ាងខ្លាំងចំពោះព្រឹទ្ធាចារ្យភូមិ និងសិប្បករ។ ពួកគេបានអង្គុយជាមួយគ្នាដើម្បីជ្រើសរើសការសម្តែងសមរម្យ។

លោក ជី បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «អ្វីដែលសំខាន់បំផុត ដើម្បីថែរក្សាចម្រៀងប្រជាប្រិយ Ba Na ឱ្យមានឥទ្ធិពលជាតិខ្លាំង គឺបរិយាកាសសម្តែង ដើម្បីរក្សាវា យើងត្រូវទុកវាឱ្យនៅរស់ ធ្វើឱ្យមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធជាមួយជីវិត តាំងពីជីវិតខាងវិញ្ញាណ រហូតដល់សកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ការហូបចុក និងការរស់នៅ... យើងត្រូវបង្កើតបទចម្រៀងឱ្យជិតស្និទ្ធនឹងជីវិត ពិធីសាសនា និងពិធីបុណ្យ ដើម្បីឲ្យយុវជនជំនាន់ក្រោយអាចទទួលមរតក រស់នៅក្នុងបរិយាកាសនោះ ហើយឱ្យតន្ត្រីបាណាជ្រាបចូលទៅក្នុងខ្លួន។

Odessa មកពីប្រទេសអ៊ុយក្រែនមិនអាចលាក់ភាពរីករាយរបស់គាត់ក្នុងការក្លាយជាមនុស្សម្នាក់ក្នុងចំណោមប្រជាជនដែលជួបប្រទះវប្បធម៌នេះ៖ "នេះគឺជាបទពិសោធន៍ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយ ហើយជាលើកទីពីរដែលខ្ញុំត្រូវបានសញ្ជ័យដោយបទភ្លេងប្រពៃណីនេះ។ ខ្ញុំបានដឹងថាតន្ត្រី Bana ត្រូវបានសំដែងនៅក្នុងប្រាសាទភូមិ។ កន្លែងដែលពួកគេរស់នៅ និងការផ្សារភ្ជាប់គ្នារវាងវិញ្ញាណ និងធម្មជាតិនៃតន្ត្រីប្រពៃណីនេះគឺគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ណាស់។"

ក្នុងអំឡុងពេលបទចម្រៀងចុងក្រោយ ទស្សនិកជននៅប្រាសាទអក្សរសាស្ត្រត្រូវបានអញ្ជើញឱ្យឡើងមកលើឆាកដើម្បីចូលរួមយកបទពិសោធន៍។ ពួកគេបានកាន់ដៃគ្នារាំរបាំ Tay Nguyen Xoang តាមចង្វាក់ភ្លេងដោយមិនបែងចែកអាយុ ពណ៌សម្បុរ ឬជនជាតិឡើយ។ ទាំងអស់លាយបញ្ចូលគ្នាទៅនឹងបទភ្លេងដ៏ពីរោះរបស់ Tinh Ning និង K'ni lutes...

ប្រភព