MỹCác nhà nghiên cứu phát hiện khu vườn chứa hàng chục nghìn con bạch tuộc tập trung quanh mạch thủy nhiệt ở ngoài khơi California.
Khu vườn bạch tuộc tập trung quanh mạch thủy nhiệt. Video: MBARI
Phát hiện hàng nghìn con bạch tuộc ở độ sâu khoảng 3,2 km bên dưới mặt biển vào năm 2018 khiến các nhà khoa học hải dương hào hứng và bối rối không kém, theo IFL Science. Đàn bạch tuộc túm tụm quanh mạch thủy nhiệt, khe hở ở đáy biển, nơi nước ấm giàu khoáng chất phun ra tại vùng nửa đêm chìm trong bóng tối hoàn toàn. Vườn bạch tuộc nằm ở ngọn đồi nhỏ gần chân núi Davidson, núi lửa dưới nước đã ngừng hoạt động cách Monterey, California 128,7 km về phía tây nam, chứa đầy loài Muusoctopus robustus hay còn gọi là bạch tuộc ngọc trai bởi chúng thường nằm cuộn tròn lộn ngược để bảo vệ trứng.
Đây là đàn bạch tuộc lớn nhất hành tinh. Các nhà nghiên cứu đếm được hơn 6.000 con bạch tuộc chỉ ở một khu vực. “Chúng tôi nghĩ có thể có tới 20.000 con bạch tuộc ở đó. Câu hỏi là tại sao chúng lại ở đó và tụ tập với nhau? Có vẻ nước ấm phun ra từ mạch nước là chìa khóa để lý giải câu hỏi”, Jim Barry, nhà khoa học ở Viện nghiên cứu thủy cung vịnh Monterey, cho biết.
Nhóm nghiên cứu cho rằng bạch tuộc di cư tới mạch nước nóng với số lượng lớn như vậy để ghép đôi và làm tổ, theo nghiên cứu công bố trên tạp chí Science Advances. Sau khi đẻ trứng, những con bạch tuộc sắp làm mẹ ôm bọc trứng và bảo vệ con khỏi động vật ăn thịt. Nhiệt độ ấm áp hơn thúc đẩy tốc độ phát triển của phôi thai. Barry giải thích thời kỳ ấp trứng rất dài làm tăng khả năng trứng không thể sống sót. Thông qua làm tổ cạnh suối địa nhiệt, bạch tuộc mẹ có thể hỗ trợ con của nó.
Nhiệt độ nước trong môi trường xung quanh tại độ sâu 3.200 m là 1,6 độ C. Tuy nhiên, nhiệt độ nước ở khe nứt tại vườn bạch tuộc lên tới 11 độ C. Nhóm chuyên gia ở Viện nghiên cứu thủy cung vịnh Monterey và đồng nghiệp ở nhiều viện khác sử dụng công nghệ tiên tiến dưới nước để tìm hiểu vườn bạch tuộc.
Phương tiện điều khiển từ xa Don Ricketts của viện lặn nhiều chuyến trong thời gian 14 ngày giữa năm 2019 và 2022, quay video độ nét cao về những con bạch tuộc và lập bản đồ khu vườn với độ phân giải cỡ mét. Tàu ngầm cũng để lại một camera time-lapse và cảm biến để đo nhiệt độ và lượng oxy giúp quan sát hành vi của bạch tuộc dài hạn. Camera chụp ảnh mỗi lần cách nhau 20 phút và thu được khoảng 12.200 bức ảnh từ tháng 3/2022 đến tháng 8/2022.
Với thông tin này, các nhà khoa học suy ra lý do bạch tuộc bị thu hút tới khu vực này. Vết sẹo và nhiều điểm đặc trưng cho phép nhóm nghiên cứu theo dõi cá thể bạch tuộc và quá trình phát triển của đàn con. Sự hiện diện của bạch tuộc đực và cái trưởng thành, trứng đang phát triển và bạch tuộc non vừa nở hé lộ khu vực này chuyên được dùng làm nơi ấp trứng và chăm con non.
Kết quả nghiên cứu cho thấy trứng nở trong chưa đầy hai năm, nhanh hơn nhiều so với dự đoán. Một loại bạch tuộc biển sâu khác ấp trứng trong 4,5 năm. Ở khu vực xa mạch thủy nhiệt, trong nhiệt độ gần như lạnh cóng của biển sâu, thời gian ấp trứng thường kéo dài vài năm. Các nhà nghiên cứu nhận định mạch thủy nhiệt làm tăng tốc độ trao đổi chất ở bạch tuộc cái và trứng, giảm thời gian cần thiết để ấp và trứng ít khả năng bị động vật săn mồi ăn hơn. Tuy nhiên, nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục khảo sát núi Davidson để tìm nơi có địa chất tương tự, phù hợp với vườn bạch tuộc.
Sau khi đẻ trứng, bạch tuộc thường nhịn ăn để trông con và thường chết vào thời gian trứng nở. Xác bạch tuộc mẹ và con non mới nở cung cấp thức ăn cho động vật không xương sống như sao biển và hải quỳ sống cạnh đó. Giới nghiên cứu đã ghi hình tổng cộng 4 vườn bạch tuộc tính đến nay, hai ở ngoài khơi Central California trên núi Davidson và hai ở ngoài khơi Costa Rica.
An Khang (Theo IFL Science/CNN)
