Một số đồ vật từ xác tàu San Jose, xác tàu trị giá khoảng 20 tỷ USD ở ngoài khơi Colombia, sẽ được trục vớt bằng robot từ tháng 4.
Một phần xác tàu San Jose ở ngoài khơi Colombia được ghi hình vào tháng 6/2022. Ảnh: AFP/Colombian Presidency
Chính phủ Colombia hôm 23/2 thông báo về chuyến thám hiểm nhằm trục vớt những vật giá trị lớn từ xác tàu San Jose nổi tiếng bị chìm vào năm 1708, khi đang chở đầy vàng, bạc và ngọc lục bảo. Bộ trưởng Văn hóa Colombia Juan David Correa cho biết, sau khoảng 8 năm phát hiện xác tàu ở ngoài khơi bờ biển Colombia, một robot dưới nước sẽ được đưa đến để thu hồi một phần châu báu.
Trong thời gian từ tháng 4 đến tháng 5, robot sẽ trục vớt các đồ vật từ bên ngoài tàu để xem chúng sẽ như thế nào khi được đưa lên khỏi nước và cân nhắc biện pháp thu hồi phần còn lại của kho báu. Hoạt động này dự kiến tốn hơn 4,5 triệu USD. Robot sẽ hoạt động ở độ sâu 600 m để trục vớt những thứ như đồ gốm sứ, đồ gỗ, mà không làm thay đổi hay làm hư hại xác tàu, theo Correa.
Sau khoảng 3 thế kỷ chìm dưới nước, đa số đồ vật trên tàu đã trải qua những thay đổi vật lý, hóa học và có thể phân rã khi bị kéo lên khỏi mặt nước, theo nhà nghiên cứu hải quân Alexandra Chadid. Địa điểm của chuyến thám hiểm đang được giữ bí mật để bảo vệ xác tàu – vốn được coi là một trong những phát hiện khảo cổ vĩ đại nhất lịch sử – khỏi những kẻ săn kho báu.
Tàu San Jose, thuộc sở hữu của hoàng gia Tây Ban Nha, bị hải quân Anh đánh chìm gần Cartagena năm 1708. Chỉ một số ít trong thủy thủ đoàn 600 người sống sót. Con tàu khi đó đang từ Tân Thế Giới trở về Tây Ban Nha, chất đầy châu báu như các rương ngọc lục bảo và khoảng 200 tấn tiền xu vàng.
Các nhà thám hiểm đã săn lùng xác tàu từ lâu trước khi Colombia công bố phát hiện vào năm 2015. Phát hiện này dẫn đến một cuộc tranh chấp về chủ nhân kho báu. Tây Ban Nha khẳng định kho báu thuộc về nước này vì chúng nằm trên một con tàu của Tây Ban Nha, trong khi cộng đồng Qhara Qhara tại Bolivia cho rằng họ nên nhận được kho báu vì trước đây, người Tây Ban Nha đã buộc tổ tiên của họ khai thác chúng.
Kế hoạch trục vớt được công bố trong bối cảnh một vụ kiện đang diễn ra tại Tòa án Trọng tài Thường trực của Liên Hợp Quốc giữa Colombia và công ty trục vớt Sea Search Armada của Mỹ. Công ty này khẳng định họ đã tìm thấy xác tàu từ trước, cách đây hơn 40 năm. Sea Search Armada yêu cầu được nhận 10 tỷ USD, bằng 1/2 giá trị ước tính của xác tàu hiện nay.
Thu Thảo (Theo AFP)
