Pavel Prigozhin, con trai cố tài phiệt Nga Yevgeny Prigozhin và nổi lên là thủ lĩnh mới của tổ chức quân sự Wagner, kín tiếng không kém bố mình.
Khi các chiến binh cùng những người ủng hộ Wagner hôm 1/10 tổ chức lễ tưởng niệm 40 ngày mất của ông trùm Yevgeny Prigozhin, cột mốc theo nghi lễ Chính thống Giáo là thời điểm linh hồn người đã khuất bắt đầu hành trình cuối cùng về cõi vĩnh hằng, có hai thành viên gia đình cố tài phiệt Nga đã mang hoa đến viếng mộ phần của ông ở St. Petersburg.
Đầu tiên là Violetta, người mẹ 84 tuổi của Yevgeny Prigozhin, từng tuyên bố cắt mọi quan hệ tài chính với con trai để thoát lệnh trừng phạt phương Tây. Gương mặt còn lại là Pavel Yevgenyevich Prigozhin, “độc đinh” của gia đình và đang là tâm điểm đồn đoán thừa kế toàn bộ cơ nghiệp của ông trùm, trong đó có tổ chức quân sự Wagner.
“Toàn bộ tài sản hiện tại lẫn những tài sản sẽ thuộc về tôi trong tương lai, tôi sẽ để lại cho Pavel Yevgenyevich Prigozhin”, Yevgeny Prigozhin viết trong di chúc có thể đã soạn vào tháng 3, được các tài khoản Telegram thân Wagner lan truyền hình ảnh tuần qua.
Bản di chúc xuất hiện không lâu sau khi Điện Kremlin công bố hình ảnh cuộc họp giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Andrey Troshev, cựu đại tá cảnh sát Nga kiêm thành viên sáng lập Wagner mang biệt danh “Tóc bạc”.
Bức ảnh chụp Pavel Prigozhin tại St.Petersburg vào thời điểm không được xác định, do tổ chức thông tin tình báo nguồn mở Molfar thu thập. Ảnh: Molfar
Viện Nghiên cứu Chiến tranh (ISW), trụ sở tại thủ đô Washington của Mỹ, cùng cơ quan tình báo quân đội Anh ngày 29/9 đánh giá Troshev đã hoàn tất thâu tóm bộ máy lãnh đạo nhóm vũ trang mà Prigozhin để lại. Tuy nhiên, báo cáo vào ngày 1/10 cũng từ ISW ghi nhận nội bộ Wagner không thống nhất ủng hộ Troshev. Thay vào đó, một số thành viên đầu não muốn đưa con trai Prigozhin lên làm tân thủ lĩnh.
Năng lực lãnh đạo lẫn cá tính của Pavel Prigozhin là bí ẩn lớn vì con trai cố tài phiệt Nga giữ kín về đời tư và không gây chú ý quá nhiều trước truyền thông. Thông tin về Pavel Prigozhin chủ yếu xuất hiện trong các hồ sơ trừng phạt mà chính phủ phương Tây tung ra hoặc điều tra của báo chí nhắm đến đế chế kinh doanh của ông trùm.
Pavel Prigozhin khoảng 25-27 tuổi, do có hai nguồn tin ghi nhận năm sinh của Pavel là 1996 hoặc 1998. Con trai ông Prigozhin đã vướng lệnh trừng phạt từ ít nhất 9 quốc gia và tổ chức, gồm Mỹ, Anh, Liên minh châu Âu (EU), Canada, Thụy Sĩ, Nhật Bản, New Zealand, Australia và Ukraine. Pavel, cùng mẹ là Lyubov và chị gái Polina, “đóng nhiều vai trò trong đế chế kinh doanh” của Prigozhin và hưởng lợi từ “danh tiếng ông trùm trong giới thượng lưu Nga”, theo điều tra của Financial Times vào năm 2022.
Bộ Tài chính Mỹ vào tháng 3 ghi nhận Pavel đang kiểm soát trực tiếp và gián tiếp nhiều công ty và bất động sản ở St.Petersburg. Nổi bật trong số đó là Lakhta Plaza, Lakhta Park và Lakhta Park Premium. Ba công ty này được cho là có liên hệ với Tổ chức Nghiên cứu Internet (IRA) do Prigozhin hậu thuẫn, có nhiệm vụ chủ lực là thực hiện các chiến dịch truyền thông trên mạng xã hội theo định hướng đảm bảo lợi ích địa chính trị cho nước Nga.
Lakhta Plaza cũng nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ vào tháng 3, có cùng số điện thoại và đơn vị kiểm toán với nhiều công ty và tổ chức bị xem là bình phong cho Wagner.
Theo báo địa phương Bumaga, Pavel sở hữu một trung tâm kinh doanh tại khu bờ sông Sinopskaya, trong quận trung tâm thành phố St.Petersburg. Anh làm chủ một số bất động sản trong khu 49 biệt thự cao cấp gần hồ Lakhta, do công ty Concord của ông Prigozhin xây dựng với tổng diện tích ước tính 17.000 m2.
Tổng giá trị tài sản mà nhà tài phiệt để lại cho con trai vẫn là ẩn số. Theo những hình ảnh được cho là di chúc của Prigozhin được lan truyền tuần qua, Pavel có khả năng sẽ thừa kế thêm căn biệt thự ba tầng tại St. Petersburg, khoảng 9 công ty cùng cổ phần trong tập đoàn Concord của bố.
Các tài khoản thân Wagner cho rằng Pavel sẽ thừa kế số tiền khoảng 120 triệu USD, nhưng điều tra vào năm 2022 của Financial Times ước tính khối tài sản của Prigozhin trị giá hơn 14,6 tỷ ruble (hơn 140 triệu USD).
Quỹ Chống Tham nhũng, tổ chức do chính trị gia đối lập Alexei Navalny sáng lập, từng ước tính đế chế kinh doanh của ông trùm Wagner có tổng giá trị lên đến 2.000 tỷ ruble (khoảng 19 tỷ USD) nếu tính cả những hoạt động ngầm, trong khi trang tin địa phương Agentstvo ước tính tổng tài sản của Prigozhin là 800 triệu USD.
Yevgeny Prigozhin tại sự kiện ở Vladivostok, Nga ngày 31/5. Ảnh: RIA Novosti
Không chỉ liên hệ mật thiết với công việc kinh doanh của bố mình, Pavel Prigozhin còn được cho là có kinh nghiệm thực chiến.
Vào tháng 9/2022, ông Prigozhin trả lời trên bản tin định kỳ của Concord rằng Pavel thực hiện nghĩa vụ quân sự khi bước sang tuổi 18. Một tháng sau khi hoàn thành nghĩa vụ, Pavel tham gia Wagner và lập tức đến chiến trường Syria.
“Con trai tôi đã liên tục có mặt tại nhiều điểm nóng xung đột mà Wagner tham gia và còn được trao huy hiệu Chữ thập Đen”, ông Prigozhin cho biết, đề cập đến danh hiệu nội bộ của công ty quân sự tư nhân này dành cho thành viên chứng tỏ được lòng dũng cảm trên chiến trường.
Những thành viên trung thành với Yevgeny Prigozhin ủng hộ con trai ông kế thừa vị trí chỉ huy cao nhất để hiện thực hóa ý nguyện của ông trùm trước khi chết. Một số tài khoản Telegram thân Wagner cho biết Pavel có thể đã khởi động đàm phán với Viktor Zolotov, lãnh đạo lực lượng Vệ binh Quốc gia Nga (Rosgvardia), để đưa Wagner vào biên chế tổ chức này.
Rosgvardia báo cáo trực tiếp lên Văn phòng Tổng thống Nga thay vì Bộ Quốc phòng. Kịch bản này sẽ giúp Wagner tránh ký hợp đồng quân nhân chuyên nghiệp và tiếp tục hoạt động độc lập với quân đội, đúng với ý định trước khi chết của ông trùm Prigozhin. Wagner dù vậy vẫn sẽ tiếp tục phụ thuộc một phần vào Bộ Quốc phòng Nga về nguồn cung vũ khí hạng nặng và đạn dược.
Mô hình này đã được Chechnya, cộng hòa trực thuộc Liên bang Nga, áp dụng từ lâu. Viện Nghiên cứu Hoàng gia Anh (RUSI) tháng 11/2022 nhận định lực lượng dân quân Chechnya “về kỹ thuật thuộc biên chế Rosgvardia”, nhưng về bản chất là lực lượng quân sự của riêng lãnh đạo Chechny Ramzan Kadyrov với toàn quyền chỉ huy và tổ chức.
Maksim Shugalei, cựu cố vấn chính trị cho Yevgeny Prigozhin, nhận định Pavel có trách nhiệm lẫn tiềm năng để trở thành thủ lĩnh mới cho Wagner. Ông cũng đánh giá rằng Wagner khó có khả năng chịu kiểm soát hoàn toàn bởi chính phủ Nga, dù là kiểm soát trực tiếp bởi Bộ Quốc phòng hoặc gián tiếp qua cá nhân do chính phủ chỉ định.
“Wagner không chỉ là một đế chế của đồng tiền. Nó là tôn giáo”, Shugalei lý giải.
Thanh Danh (Theo Kyiv Post, Telegraph, Finacial Times, News.ru)
