Chuyên gia tài chính chỉ ra 4 biến số năm 2025, rủi ro Mỹ xoay chuyển CSTT

Tỷ giá đến cuối năm 2024 có thể tăng lên 5% và còn tăng tiếp

Ngày 12/12, Báo Đầu tư tổ chức hội thảo với chủ đề “Đầu tư 2025: Giải mã biến số – Nhận diện cơ hội”. Hội thảo là nơi các chuyên gia kinh tế hàng đầu đánh giá về các kênh đầu tư hiện hữu và tiềm năng, đưa ra các khuyến nghị với cộng đồng doanh nhân, các nhà đầu tư về cơ hội và rủi ro.

Chia sẻ tại Hội thảo Đầu tư 2025: Giải mã biến số – Nhận diện cơ hội, TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản toàn cầu, năm 2024 là năm đầy biến động và thách thức với Việt Nam. Và những thách thức này còn tiếp tục năm 2025.

“Cái nhìn của tôi không quá lạc quan trong bối cảnh toàn cầu năm tới, đặc biệt là ngoại thương. Trong những ngày qua, nhiều biến động địa chính trị kinh tế toàn cầu như việc ông Trump thắng cử, xung đột chính trị cùng các cuộc chiến căng thẳng hay ẩn số chính sách của Trump ở nhiệm kỳ thứ hai. Tôi không tin rằng Chính quyền Trump tiếp tục chính sách nới lỏng tiền tệ. Việt Nam đối diện với thách thức về tỷ giá, ngoại thương, căng thẳng địa chính trị, nội tại của nền kinh tế”, chuyên gia kinh tế Nguyễn Trí Hiếu cũng nhấn mạnh.

Do vậy, các điều trên đặt ra yêu cầu phải chuẩn bị kỹ lưỡng, vì năm 2025 có thể sẽ là một năm đầy thử thách cho nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, 4 “biến số” chính đối với nền kinh tế Việt Nam được chỉ ra.

TS Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Thị trường Tài chính và Bất động sản toàn cầu không quá lạc quan trong bối cảnh toàn cầu năm tới

“Đầu tiên là xu hướng tỷ giá biến động mạnh. Tính đến nay, tỷ giá USD/VND đã tăng 4,5% và đến cuối năm có thể tăng lên 5%. Tỷ giá tăng và sang năm sẽ biến động theo chiều hướng đi lên và phụ thuộc nhiều vào chính sách tiền tệ của Mỹ”, ông Hiếu cho hay.

Năm 2025, vị chuyên gia này dự báo Fed xoay chuyển từ nới lỏng sang thắt chặt. Dù gần đây, ông Trump tuyên bố chưa thay đổi ghế Chủ tịch tại Fed nhưng Fed có thể đối diện với lạm phát tăng. Nguyên nhân bởi giá hàng hoá sau khi áp thuế sẽ tăng cao. Cùng đó, thị trường lao động của Mỹ sẽ bị thiếu hụt với chính sách nhập cư mới của Trump. Chính sách giảm thuế cho người giàu của ông Trump sẽ tăng thiếu hụt ngân sách cho Mỹ và có khả năng buộc Chính phủ Mỹ phát hành trái phiếu với lãi suất cao để cân đối ngân sách. Muốn đẩy trái phiếu, lãi suất phải tăng.

“Với các yếu tố trên, tôi dự báo lãi suất của Mỹ sẽ tăng, dẫn đến sự xoay trục chính sách tiền tệ của Fed. Khi đó, giá trị đồng đôla tăng, gây áp lực lên tỷ giá và khiến giá hàng hoá đắt hơn”, ông Hiếu nhấn mạnh.

Cùng đó, biến số ngoại thương cũng cần đặc biệt lưu ý. Xuất và nhập khẩu tại Việt Nam lớn nên chịu ảnh hưởng nhiều. Dưới khẩu hiệu “Nước Mỹ trước tiên” (America First), ông Trump có thể sẽ áp thuế nhập khẩu cao với các quốc gia xuất siêu vào Mỹ, trong đó có Việt Nam (Việt Nam là một trong 10 quốc gia xuất siêu lớn nhất vào Mỹ). Nếu Mỹ tăng thuế lên đến 60% đối với Trung Quốc và mức thấp hơn với các nước khác (ít nhất 25%), xuất khẩu của Việt Nam vào Mỹ sẽ chịu tác động lớn, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế của Việt Nam. Việt Nam phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ – đối tác xuất khẩu số một. Những chính sách bảo hộ mậu dịch của ông Trump nếu thực hiện sẽ rất bất lợi cho Việt Nam.     

Ngoại thương Việt Nam phát triển mạnh trong những năm qua, với kim ngạch xuất nhập khẩu gần gấp đôi GDP. Tuy nhiên, việc phụ thuộc lớn vào thị trường Mỹ cũng là một rủi ro. Các chính sách bảo hộ của ông Trump sẽ tạo ra thách thức lớn, đặc biệt nếu Việt Nam bị đưa vào danh sách thao túng tiền tệ như giai đoạn trước. Theo vị chuyên gia này, một cách để cân bằng là tăng nhập khẩu từ Mỹ, nhằm giảm thặng dư thương mại. Đồng thời, cần đón nhận cơ hội từ các doanh nghiệp Mỹ di dời khỏi Trung Quốc sang Việt Nam, nhất là trong lĩnh vực công nghệ cao và sản xuất bán dẫn.

Cùng đó, tình hình địa chính trị là biến số đáng chú ý. Các điểm nóng tại Ukraine, Trung Đông, và mới đây là bán đảo Triều Tiên, sẽ tạo ra những diễn biến khó lường, ảnh hưởng đến tiền tệ toàn cầu và chính sách kinh tế Việt Nam. Chính phủ mới tại Syria cùng tình hình tại Hàn Quốc sẽ tạo ra biến động toàn cầu, do đó chắc chắn ảnh hưởng đến tình hình Việt Nam.

Về nội tại nền kinh tế, hiện nhiều doanh nghiệp vẫn đang chật vật phục hồi sau COVID-19, nhất là các SME. Theo quan sát thực tế của ông Hiếu, nhiều doanh nghiệp cho biết không vay được, nợ xấu tăng lên. Sự hỗ trợ từ Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước chưa đủ để giúp doanh nghiệp phục hồi hoàn toàn. Năm 2025 có thể chứng kiến số lượng doanh nghiệp phá sản gia tăng nếu không có biện pháp hỗ trợ mạnh mẽ hơn.

Cơ hội nhưng cần cẩn trọng

Dù đối diện nhiều thách thức, Việt Nam có cơ hội đón nhận dòng vốn đầu tư từ các công ty Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực công nghệ cao và bán dẫn. Điều này có thể thúc đẩy quá trình hiện đại hóa công nghiệp. Gần đây công ty công nghệ bán dẫn hàng đầu của Mỹ, Nvidia, đã quyết định chọn Việt Nam làm địa điểm đặt trung tâm R&D đầu tiên của Nvidia tại ASEAN.

Nếu cuộc thương chiến giữa Mỹ và Trung Quốc bùng nổ thì có khả năng một số công ty Mỹ đang hoạt động tại Trung Quốc sẽ lại tìm đường dịch chuyển hoạt động sản xuất kinh doanh sang các nước lân cận, trong đó có Việt Nam.

Hàng hóa Việt Nam có thể hưởng lợi từ mức thuế thấp hơn so với Trung Quốc khi xuất khẩu vào Mỹ. Tuy nhiên, học hỏi từ bài học của những năm trước trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, nếu Việt Nam không cẩn thận và trở thành trạm trung chuyển hàng hóa từ Trung Quốc vào Mỹ vì hàng hóa nhập khẩu trực tiếp vào Mỹ từ Trung Quốc sẽ chịu mức thuế rất cao, thì khả năng Việt Nam bị theo dõi và trừng phạt.

Châu Âu – thị trường xuất khẩu lớn thứ hai của Việt Nam – cũng mang lại cơ hội lớn, dù tình hình chiến sự tại Ukraine có thể ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu hàng hóa tại Châu Âu. Nhưng nhiều hàng hóa tiêu dùng của Việt Nam đáp ứng thị hiếu và nhu cầu của người dân Châu Âu và giá rẻ so với hàng sản xuất nội địa tại Châu Âu và do đó Châu Âu vẫn là thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam sau Hoa Kỳ.

Việt Nam đang trong giai đoạn tái cơ cấu nền kinh tế, tạo nền tảng để cho một giai đoạn phát triển mới. Dẫu vậy, ông Hiếu cũng nhấn mạnh những chuyển động của kinh tế thế giới đòi hỏi Việt Nam phải tiếp tục thích ứng với điều kiện và môi trường toàn cầu luôn biến động để khai thác tối đa lợi ích từ hội nhập quốc tế, đồng thời ứng phó hiệu quả với các rủi ro và rào cản. “Trong cuộc sống có một hằng số, không bao giờ thay đổi, đó là sự thay đổi không ngừng của cuộc sống”, câu nói của Triết gia Heraclitus được vị chuyên gia này nhắc lại tại Hội thảo.