Chờ cú huých trên thị trường IPO

Ông Bùi Văn Trịnh, Phó tổng giám đốc Dịch vụ đảm bảo, Deloitte Việt Nam chia sẻ những kỳ vọng lạc quan và mong đợi sự bứt phá của thị trường Việt Nam nói chung và hoạt động IPO nói riêng.

Ông Bùi Văn Trịnh, Phó tổng giám đốc Dịch vụ đảm bảo, Deloitte Việt Nam

Thị trường IPO Việt Nam đã trải qua một năm 2024 kém sôi động khi chỉ có một thương vụ. Bước sang năm 2025, yếu tố nào để kỳ vọng về sự xuất hiện của những thương vụ IPO tốt cho các nhà đầu tư?

Chúng tôi vẫn lạc quan về sự vững chắc và những bước tăng tốc của thị trường. Nguyên nhân cho sự lạc quan này đến từ tốc độ tăng trưởng GDP, sự phục hồi của thị trường, các thay đổi về chính sách và nguồn vốn đầu tư nước ngoài.

Trước hết, GDP của Việt Nam được dự báo duy trì đà tăng trưởng ổn định và có thể đạt 7% theo dự báo của Ngân hàng HSBC hay 6,5% theo Ngân hàng Thế giới. Với đánh giá chung mới nhất cho các quốc gia Đông Nam Á, Việt Nam cũng được coi là quốc gia dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng trong khu vực, bất kể con số nào trong hai kịch bản trên xảy ra.

Thứ hai, ngành bất động sản, một trong những lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế đang có dấu hiệu phục hồi mạnh mẽ sau một loạt hỗ trợ từ các cơ quan quản lý. Dự kiến trong năm tới, ngành này có thể thúc đẩy nhu cầu huy động vốn qua nhiều kênh, trong đó có thị trường chứng khoán.

Thứ ba, nhiều chính sách của Chính phủ được thông qua trong năm 2024 tập trung vào phát triển kinh tế và cải cách môi trường đầu tư. Những yếu tố đó nhằm tăng đầu tư công, đạt mục tiêu nâng hạng thị trường chứng khoán và mức tăng trưởng GDP từ 7 – 7,5% trong năm 2025 sẽ mở ra cơ hội cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp mới muốn niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Cuối cùng, nguồn vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam dự kiến tiếp tục tăng. Cùng với sự tăng trưởng của nền kinh tế nhờ việc quay lại của nhiều nhà đầu tư nước ngoài để đón đầu làn sóng tăng trưởng lợi nhuận khi thị trường được nâng hạng và nền kinh tế bứt tốc so với một số thị trường đầu tư khác như Trung Quốc.

Thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm được nâng hạng trong năm 2025. Ảnh: Đức Thanh

Theo ông, sẽ có những thương vụ IPO trong lĩnh vực nào đáng để nhà đầu tư chờ đợi trong thời gian tới?

Tăng trưởng kinh tế của Việt Nam trong giai đoạn này và sắp tới không chỉ đến từ một hay hai ngành công nghiệp cụ thể, mà sẽ là nỗ lực chung từ đầu tư công, đầu tư nội địa và đầu tư ngoại. Cơ hội nằm rải rác ở nhiều nơi và cũng phụ thuộc vào một số yếu tố vĩ mô nằm ngoài tầm kiểm soát, nên khó có thể đưa ra nhận định cụ thể những cái tên nào sẽ là ứng viên sáng giá cho nhà đầu tư. Tuy nhiên, nếu nói rộng hơn về ngành, thì chúng tôi tin rằng, có vài lựa chọn mà nhà đầu tư có thể cân nhắc.

Chúng tôi nhận thấy, có sự đa dạng về đánh giá của các doanh nghiệp và nhà đầu tư khi xác định những ngành có tiềm năng tăng trưởng cao trong năm 2025. Theo Báo cáo Đánh giá Việt Nam (Vietnam Report) thực hiện với nhóm 500 doanh nghiệp lớn nhất Việt Nam trong tháng 10/2024, thì công nghệ thông tin – viễn thông, vận tải – logistics và điện – năng lượng được đa số lựa chọn.

Trong khi đó, theo Quỹ đầu tư Vina Capital, 3 nhóm ngành sẽ dẫn đầu về tăng trưởng trong năm 2025 lần lượt là bất động sản, vật liệu xây dựng và tiêu dùng. Nhìn chung, đây đều là những ngành sẽ được quan tâm và hưởng lợi trong bối cảnh Chính phủ chủ trương tăng cường chi tiêu ngân sách và đầu tư công, nhằm thúc đẩy nền kinh tế trong thời gian tới.

Chúng tôi cũng nhận thấy, một số nhóm ngành ngách như sản xuất chip, công nghệ bán dẫn, trí tuệ nhân tạo (AI), năng lượng tái tạo đang nhận được nhiều sự quan tâm, hỗ trợ của Chính phủ và là xu hướng đầu tư ở các quốc gia như Mỹ, Hàn Quốc trong vài năm trở lại đây.

Các ngành này có thể chưa kịp tạo nên sự thay đổi mạnh mẽ trong thời gian ngắn, nhưng dự kiến trong tương lai sẽ có nhiều sự bứt phá, kéo theo sự tăng trưởng của các sản phẩm, dịch vụ phụ trợ. Đồng thời, đây sẽ là bệ phóng cho các doanh nghiệp tận dụng được sự kết hợp của công nghệ hiện đại vào mô hình hoạt động truyền thống như bán lẻ hay thương mại trực tuyến.

Việt Nam cần cải thiện những yếu tố nào để tạo cú huých cho các doanh nghiệp IPO, củng cố niềm tin của nhà đầu tư?

Thị trường Việt Nam được lựa chọn là môi trường đầu tư yêu thích của các nhà đầu tư do nhiều yếu tố. Trong đó, tỷ lệ lạm phát được kiểm soát tốt, nguồn tín dụng tương đối dồi dào và các cải cách chính sách công mạnh mẽ để thu hút đầu tư. Trên nền tảng thuận lợi này, để tạo cú huých cho các doanh nghiệp khi thực hiện IPO và củng cố niềm tin của nhà đầu tư vào thị trường Việt Nam, chúng tôi cho rằng, cần nỗ lực không chỉ từ cơ quan quản lý và còn từ chính các doanh nghiệp.

Những nỗ lực từ cơ quan quản lý trong năm qua đã được các nhà đầu tư và tổ chức nước ngoài ghi nhận ra sao, thưa ông?

Về chính sách kinh tế, những năm gần đây, Chính phủ liên tục thông qua nhiều sáng kiến và thay đổi với quyết tâm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, đồng thời nâng hạng thị trường chứng khoán.

Cụ thể, Nghị định số 60/2015/NĐ-CP bãi bỏ giới hạn về tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài đối với một số ngành nghề; Thông tư số 68/2024/TT-BTC bổ sung quy định cho phép nhà đầu tư nước ngoài là tổ chức thành lập theo pháp luật nước ngoài được phép mua cổ phiếu, mà không yêu cầu phải có đủ tiền ngay lúc đặt lệnh.

Bên cạnh đó, Luật Kế toán sửa đổi đã được thông qua cho phép Bộ Tài chính quy định chuẩn mực kế toán trên cơ sở chuẩn mực quốc tế về kế toán phù hợp với điều kiện cụ thể của Việt Nam và hướng dẫn đối tượng, phạm vi, thể thức, lộ trình và các nội dung khác liên quan đến việc áp dụng chuẩn mực quốc tế về kế toán.

Tại Hội nghị Bloomberg Businessweek Vietnam diễn ra tại TP.HCM trong tháng 12/2014, đại diện FTSE Russell cho biết, sẽ tiến hành đánh giá Việt Nam trong vòng 6 – 9 tháng tới, với trọng tâm là xem xét trải nghiệm thực tế của các nhà đầu tư quốc tế.

Hiện Việt Nam chưa đáp ứng được hai trong số 9 tiêu chí nâng hạng của FTSE Russel liên quan đến ký quỹ trước cho phép công ty chứng khoán nhận lệnh mua từ nhà đầu tư tổ chức nước ngoài dù tài khoản không đủ 100% giá trị lệnh, và xử lý giao dịch thất bại. Tuy nhiên, với nhiều thay đổi về quy trình và quy định, khảo sát nhanh tại hội nghị cho thấy, 68% doanh nghiệp tham gia tin rằng, thị trường chứng khoán Việt Nam sẽ sớm được nâng hạng trong năm 2025.

Như vậy, nếu các cơ quan quản lý tiếp tục có các hành động quyết liệt và kịp thời để giải quyết những vướng mắc của doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư nước ngoài tham gia thị trường; tăng cường chất lượng hoạt động của thị trường chứng khoán, chúng ta hoàn toàn có thể hy vọng vào những con số ấn tượng hơn nhiều về dòng vốn đổ vào Việt Nam.

Để có một thương vụ IPO thành công cho nhà đầu tư và cả doanh nghiệp, theo ông, bước đầu tiên doanh nghiệp cần làm là gì?

Đó là đánh giá tình hình thực tế của mình, tiếp đến là đưa ra một lộ trình hợp lý và phù hợp để doanh nghiệp cũng có thể thu được các lợi ích từ suốt hành trình này về mặt quản trị, con người, quy trình và hệ thống, mà không làm mất đi những giá trị cốt lõi tạo nên doanh nghiệp.

Khi xác định thời điểm IPO, doanh nghiệp phải cân nhắc cả yếu tố vĩ mô của nền kinh tế hay thị trường và khả năng sẵn sàng của mình để có được mức định giá hợp lý và tốt nhất. Việc IPO hay trở thành công ty đại chúng kỳ thực chỉ là bước đi đầu tiên hay cột mốc trên một hành trình dài trước mắt, chứ chưa phải và cũng không nên được xem như là một đích đến.

Chúng tôi quan sát thấy, nếu trước kia chỉ có một nhóm nhỏ doanh nghiệp lớn đầu ngành quan tâm đến xây dựng cơ chế quản trị và kiểm soát nội bộ theo thực hành tốt của quốc tế, đáp ứng kỳ vọng của các nhà đầu tư và đối tác chiến lược nước ngoài, thì hiện nay, số lượng các doanh nghiệp Việt Nam triển khai công việc này đã tăng lên đáng kể.

Bên cạnh yếu tố mô hình kinh doanh mang lại tỷ lệ tăng trưởng tốt hay tỷ suất lợi nhuận cao, thì cơ chế quản trị doanh nghiệp đề cao tính minh bạch, chính sách quản trị rủi ro được thiết lập và áp dụng xuyên suốt cùng với thông tin tài chính đầy đủ, trung thực cũng là những điểm được rất nhiều nhà đầu tư quan tâm trước khi bắt đầu rót vốn hợp tác.

Với những gì đã và đang diễn ra, chúng tôi rất lạc quan và mong đợi sự bứt phá của thị trường Việt Nam nói chung và hoạt động IPO nói riêng trong năm 2025.