Canada đã triển khai Leopard 2 trong nhiệm vụ ở nước ngoài đầu tiên sau hơn một thập kỷ, song tương lai đội xe tăng nước này vẫn chưa chắc chắn.
Hồi cuối năm 2023, Canada đã điều 15 xe tăng Leopard 2 tới Latvia vào giữa tháng 11 trong nỗ lực củng cố hiện diện của NATO tại quốc gia Đông Âu. Trong khi đó, quân đội Canada đang tìm kiếm cách tốt nhất để duy trì và hỗ trợ đội xe tăng cao tuổi trước khi quyết định có thay thế chúng hay không.
Phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Canada Jessica Lamirande ước tính nước này sẽ phải chi khoảng 1,1 tỷ USD cho hợp đồng hỗ trợ dài hạn mới đối với xe tăng Leopard 2. Hợp đồng này bao gồm dịch vụ bảo trì và hỗ trợ Leopard 2 tới khi chúng hết niên hạn, dự kiến vào năm 2035.
Lục quân Canada có 82 xe tăng chủ lực Leopard 2 và đã chuyển 8 chiếc cho Ukraine trước khi điều 15 phương tiện đến Latvia.
Xe tăng Leopard 2A4 Canada diễn tập tại Wainwright, Alberta tháng 5/2017. Ảnh: Reuters
Lục quân Canada hồi tháng 4/2023 đã thông báo với đại diện ngành công nghiệp quốc phòng về kế hoạch hiện đại hóa đội xe tăng Leopard 2. Trung tá Chloeann Summerfield ước tính Canada sẽ phải chi khoảng 620 triệu USD để kéo dài tuổi thọ và cải tiến công nghệ cho Leopard 2 trong biên chế.
Theo trung tá Summerfield, Canada sẽ ưu tiên cải thiện năng lực bảo vệ, giám sát, phát hiện mục tiêu, hỏa lực và tính cơ động của Leopard 2. Tuy nhiên, sĩ quan này cảnh báo một trong những điều cần cân nhắc cho dự án là ngân sách hạn chế.
Các chuyên gia quân sự Canada nhận định rào cản tài chính sẽ tác động đến việc nước này quyết định mua xe tăng mới thay thế cho Leopard 2 hay không. Lục quân Canada tháng 10/2003 tuyên bố sẽ loại biên Leopard 2 và mua thiết giáp Stryker của Mỹ để thay thế.
Tư lệnh lục quân Canada khi đó là trung tướng Rick Hillier giải thích lực lượng này chỉ sử dụng hạn chế xe tăng Leopard 2 trong giao tranh, do đối phương không phải là Nga mà là các nhóm cực đoan trong môi trường khắc nghiệt như ở Afghanistan.
Tuy nhiên, lục quân Canada vài năm sau đảo ngược quyết định và điều xe tăng Leopard 2 tới Afghanistan vào năm 2006. Các chỉ huy Canada tại Afghanistan yêu cầu chuyển xe tăng tới đây do giáp của chúng chống chịu thiết bị nổ tự chế tốt hơn. Sau khi kết thúc hoạt động quân sự tại Afghanistan, xe tăng Leopard 2 của Canada chủ yếu tham gia huấn luyện trong nước.
Xe tăng Leopard 2A4 Canada diễn tập tại Wainwright, Alberta tháng 4/2021. Ảnh: Reuters
Chính phủ Canada thông báo sẽ mua một số xe tăng mới để thay thế 8 chiếc đã chuyển cho Ukraine. Hồi tháng 2/2023, bộ trưởng quốc phòng Canada khi đó là Anita Anand công bố thương vụ, song kế hoạch này tới nay chưa được triển khai.
Martin Shadwick, giáo sư về chính sách quốc phòng và quân đội Canada tại Đại học York, cho biết không kỳ vọng chính phủ nước này sẽ mua xe tăng mới trong tương lai gần. “Lực lượng vũ trang Canada thiếu ngân sách mua sắm vũ khí và xe tăng mới thuộc diện ưu tiên thấp”, ông Shadwick nói.
Alan Williams, cựu quan chức phụ trách mua sắm quốc phòng của Canada, nhận định các thương vụ lớn như tiêm kích F-35 và chiến hạm mới sẽ khiến Ottawa còn ít tiền để mua xe tăng. Canada hàng năm dành 3,65 tỷ USD để mua thiết bị quân sự mới, song gần như tất cả dành cho hạm đội mặt nước. Ước tính Canada sẽ phải chi gần 73 tỷ USD cho chiến hạm mặt nước trong 20 năm tới.
Canada cũng cam kết chi 29 tỷ USD để hiện đại hóa Bộ Chỉ huy Phòng không Bắc Mỹ (NORAD), trong đó có mua tiêm kích F-35, cũng như dành gần 4,4 tỷ USD mua trinh sát cơ P-8 mới.
“Tôi không hiểu làm sao lục quân Canada có thể cân nhắc việc mua xe tăng mới”, ông Williams nhận định. “Rất nhiều dự án thiết bị tiềm năng sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng bởi các chương trình mà chính phủ đã cam kết”.
Nguyễn Tiến (Theo Defense News, CTV News)
