10 tựa sách văn học Việt đáng chú ý trong năm 2024

Sau đây là 10 tác phẩm văn học Việt đáng chú ý (xếp theo thứ tự bảng chữ cái).

Con thiêng của rừng – Trung Trung Đỉnh

Là nhà văn đã quen thuộc với những tác phẩm viết về đời lính và vùng đất Tây nguyên, nhưng Con thiêng của rừng có thể nói là tác phẩm đầu tiên của cây viết này dành cho thiếu nhi. Có dung lượng khiêm tốn, tác phẩm xoay quanh cuộc đời của họa sĩ Y Man – người được mệnh danh là “cánh chim đầu đàn” của mỹ thuật Tây nguyên – từ khi còn nhỏ, sinh sống trong sự đè nén của trưởng làng tham lam cho đến những năm tháng theo cách mạng, được đào tạo chuyên nghiệp của ông.

Không chỉ cho thấy sự áp bức dưới ách thống trị của người dân vùng cao dưới những tên tay sai của thực dân Pháp, yếu tố Tây nguyên cũng được nhà văn mang vào tác phẩm một cách khác biệt. Qua đó, ta hiểu được tầm quan trọng của lửa, của rừng, của các niềm tin đặc biệt… của người dân nơi đây, từ đó tạo ra bối cảnh và không gian vô cùng độc đáo của cuốn sách.

Đến nơi rồi – Cát Thảo Nguyễn

Là cuốn hồi ký vô cùng rúng động của một gia đình gốc Việt, Đến nơi rồi chất chứa rất nhiều cảm xúc, từ đau đớn, chia lìa cho đến hạnh ngộ, xót xa. Bằng những ký ức được kể lại bởi cha, mẹ – thế hệ đi trước, cùng nhiều tư liệu lịch sử, Cát Thảo Nguyễn đã viết nên một cuốn sách rất đáng chú ý cho những ai quan tâm đến giai đoạn này.

Không dừng ở đó, đây cũng là cuốn sách viết về những tháng năm cố gắng hòa nhập với một môi trường sống mới, một cuộc sống mới của một người Việt Nam bị bứng gốc rễ. Ở đó có những khó khăn, có những ám ảnh không thôi bám riết, tạo nên khoảng cách thế hệ, sắc tộc và nỗ lực để vượt qua nó.

Khi trẻ người ta nghĩ khác – Lê Khải Việt

Ngay từ tác phẩm đầu tay mang tên Chuyến bay tháng 3, Lê Khải Việt đã để lại những dấu ấn độc đáo với cách viết mới lạ và đầy hấp dẫn. Từ sườn, cốt là những gì còn lại của một di sản chiến tranh khốc liệt, anh đã hình tượng và nâng cấp nhiều lớp để tạo nên những truyện ngắn hấp dẫn, ấn tượng, không thôi ám ảnh, cho thấy một sự kế thừa cũng như học hỏi từ các nhà văn nổi tiếng cả trong cũng như ngoài nước.

Khi trẻ người ta nghĩ khác mở rộng phạm vi hơn so với Chuyến bay tháng 3 trước đó, khi dần tiến thêm vào sự đứt gãy những mối quan hệ của các cá nhân trong xã hội hiện đại, từ đó tạo nên những truyện ngắn tạo nhiều đồng cảm. Song song đó, chủ đề chiến tranh vẫn luôn hiện diện, cho thấy một nỗi ám ảnh của cây bút này.

Mắt rỗng – Đỗ Phấn

Cũng đã khá lâu nhà văn – họa sĩ Đỗ Phấn mới quay trở lại với địa hạt tiểu thuyết qua cuốn Mắt rỗng. Xoay quanh một chủ đề tương đối quen thuộc của ông là hội họa, cuốn sách đã phản ánh sự rẻ rúng khi giá trị thị trường ngấm sâu vào nghệ thuật, từ đó gây ra vô vàn hệ lụy cho cả nghệ sĩ, nghệ thuật lẫn tâm tính con người.

Cùng chủ đề này, tính chất tản văn làm ông nổi tiếng cũng liên tục hiện diện, qua đó cho thấy những sự thay đổi của thủ đô nghìn năm văn hiến, nơi những giá trị cũ đang mai một dần. Đây có thể nói là cuốn tiểu thuyết về sự thay đổi, tha hóa trong cách viết tương đối cổ điển.

Myanmar: Truyện không phải truyện – Au Min

Phải hơn một thập kỷ, Trần Ngọc Sinh (bút danh Au Min) mới trở lại (kể từ sau tác phẩm Phnom Penh). Myanmar: Truyện không phải truyện là một tác phẩm tương đối “đóng kín”, không chỉ trong bối cảnh Myanmar bị cách ngăn bởi Covid-19, biến động quân sự, mà còn là cõi lòng mục ruỗng của những con người trong tác phẩm này. Đây có thể nói là tác phẩm rất đáng chú ý của năm nay.

Cách viết của Au Min thinh lặng như sự lặng im. Cũng như nhan đề, không có gì trong tác phẩm này được hoàn thiện hay được chế tác đến độ tinh xảo. Mọi thứ đều mục ruỗng và tác giả cho ta thấy đó là điều không thể tránh khỏi của nhân quần này.

Sách Tết Ất Tỵ 2025 – Hồ Anh Thái biên soạn

Tuy xuất hiện vào thời điểm cuối năm nhưng nếu không nhắc đến ấn phẩm này thì đó sẽ là một thiếu sót lớn. Trong ấn phẩm năm nay, muôn mặt chủ đề đã được khai thác, từ những bài viết xoay quanh nhiều điểm mới về tết cho đến những trang văn đong đầy muôn vàn cảm xúc và những cái chạm nhẹ nhàng của những câu thơ.

Trong đó, những truyện ngắn của Nguyễn Thị Thu Hệ, Ma Văn Kháng, Phạm Duy Nghĩa, Trương Anh Quốc… rất đáng chú ý. Trong khi Hồ Anh Thái, Văn Thành Lê lại mang đến nụ cười chua cay, đưa ta đến những cảm xúc riêng biệt.

Sống – Hải Anh và Pauline Guitton, Hồng Minh dịch

Là hiện tượng xuất bản ở Pháp sau khi ra mắt, Sống – cuốn tiểu thuyết đồ họa thực hiện bởi 2 người trẻ – xoay quanh thời gian tham gia chiến khu của một thiếu nữ ở tuổi đôi mươi là một tác phẩm không nên bỏ qua. Được viết dựa trên cuộc đời của nữ đạo diễn Việt Linh tài danh (mẹ của Hải Anh), qua đây ta sẽ được nghe về những kỷ niệm một thời cùng những gian khổ, khó khăn trong những tháng ngày làm đạo diễn của bà.

Bên cạnh đó, Hải Anh cũng khắc họa được khoảng cách thế hệ giữa mẹ và mình – 2 người phụ nữ ở 2 thời đại và 2 độ tuổi khác nhau mà bất cứ ai cũng có thể thấy bản thân mình ở đó. Nỗi đau kéo dài bao lâu không quan trọng, mà quan trọng hơn là nhận ra nó và tiến hành thay đổi.

Trước khi chúng ta nói lời chia tay – Phan

Nói về thành công thương mại lẫn chất lượng, Phan với bộ 2 cuốn sách ra mắt trong năm nay là một cái tên đáng gờm. Những mẩu chuyện nhỏ được dẫn dắt bởi 2 nhân vật chính là những gợi nhắc cho ta về những gì đã mất, những gì còn lại cũng như nỗ lực để níu giữ chúng.

Trong một đời sống điều gì cũng nhanh, con người dễ mất kết nối, Trước khi chúng ta nói lời chia tay là một ấn phẩm rất đáng chú ý để cho ta thấy trong tận cùng đau khổ, vẫn có những khoảnh khắc chói sáng khi con người nhìn thấy ở nhau một niềm hy vọng bừng sáng.

Trên đỉnh giời – Y Ban

Trong văn đàn Việt, Y Ban luôn được mệnh danh là cây bút nữ cá tính và đầy tinh quái. Gồm gần 20 truyện ngắn, Trên đỉnh giời tiếp tục cho thấy tài năng đặc biệt của bà ở nhiều đề tài, trong đó mảng viết về thân phận người phụ nữ trong thời chiến, trong xã hội đương đại cũng như trong những cuộc tình chếnh choáng vẫn là chủ điểm đáng quan tâm nhất.

Bà cho thấy bản thân không ngại bất cứ đề tài gì, dù là miền núi hay là miền xuôi, dù là nông thôn hay thành thị, dù là bi kịch hay là hài kịch, dù là hiện thực hay là huyễn tưởng… thì không có gì cản ngăn được bà. Tính dân gian trong các tác phẩm cũng là một điểm nhấn quan trọng và rất đáng chú ý.

Trượt chân trên tầng cao – Hồ Anh Thái

Có thể nói, dù viết thể loại nào thì nhà văn Hồ Anh Thái vẫn tìm được giọng điệu đặc biệt. Ở Trượt chân trên tầng cao, tuy vẫn là châm biếm, giễu nhại thế nhưng nội lực tác phẩm đã được cất nhắc, nâng lên rất nhiều lần hơn. Tính đa nghĩa của chúng là một điểm nhấn đáng chú ý, qua đó ông mời gọi độc giả cùng mình giải mã những vấn đề đậm đặc hơi thở thời sự và đời sống hiện đại ngày nay.

Không dừng ở đó, nhiều thủ pháp nghệ thuật cũng được sử dụng, từ dòng suy tưởng đến các khung nền được chọn lựa sẵn, kích thích thêm sự sáng tạo. Tập truyện ngắn cho thấy một nỗ lực không ngừng học hỏi, đổi mới và thử thách mình của một nhà văn những tưởng không còn thách thức nào có thể đặt ra.