Kết quả cuộc điều tra của Lực lượng Lâm thời tại Lebanon của Liên Hợp Quốc (UNIFIL) được tóm tắt trong một báo cáo mà Reuters đã nhận được, cho biết những nhân viên của lực lượng này đã không ghi nhận được bất kỳ hành động trao đổi hỏa lực nào giữa hai nước qua biên giới Israel-Lebanon trong vòng 40 phút trước khi xe tăng Merkava của Israel khai hỏa.
Báo cáo của UNIFIL trích Nghị quyết số 1701 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc (UNSCR 1701), kết luận: “Hành động nổ súng nhằm vào dân thường, và trong trường hợp này là nhằm vào những cá nhân có thể xác định rõ ràng là phóng viên, được kết luận là hành vi vi phạm UNSCR 1701 (2006) và luật pháp quốc tế liên quan”.
Báo cáo dài 27 trang được soạn thảo vào ngày 27 tháng 2 cho biết thêm: “Cơ quan đã xác định không có hành động trao đổi hỏa lực nào được ghi nhận trên Lằn Ranh Xanh vào thời điểm xảy ra vụ việc. Hiện vẫn chưa rõ nguyên nhân đằng sau vụ tấn công nhằm vào các nhà báo”.
Theo nghị quyết số 1701, được đưa vào hiệu lực vào năm 2006 nhằm kết thúc cuộc chiến giữa Israel và Hezbollah của Lebanon, các nhà bảo vệ hòa bình của Liên Hợp Quốc (LHQ) đã được điều động tới để giám sát thỏa thuận ngừng bắn trên đường ranh giới dài 120km giữa Israel và Lebanon mang tên Lằn Ranh Xanh.
Trong sứ mệnh này, binh lính LHQ có nhiệm vụ ghi nhận những hành vi vi phạm lệnh ngừng bắn và điều tra về những hành vi sai phạm nghiêm trọng nhất.
Bên cạnh việc khiến anh Abdallah tử vong, hai viên đạn pháo được bắn ra từ xe tăng cũng khiến sáu phóng viên khác bị thương tại hiện trường.
Khi được hỏi về báo cáo của UNIFIL, phát ngôn viên của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) Nir Dinar cho biết, Hezbollah đã tấn công Israel ở gần Hanita (Israel) vào ngày 13 tháng 10. Lực lượng này đã đáp trả bằng cách sử dụng xe tăng để nã pháo nhằm loại bỏ những mối đe dọa và sau đó đã nhận được báo cáo về việc một số phóng viên bị thương.
“IDF rất tiếc trước những vụ việc các bên không liên quan bị thương, và khẳng định không cố tình nổ súng nhằm vào thường dân, bao gồm các phóng viên. IDF tin rằng tự do báo chí có tầm quan trọng vô cùng lớn và đồng thời nhấn mạnh lại việc có mặt trên khu vực xảy ra chiến sự là một hành động nguy hiểm”.
Ông cho biết, Cơ quan Xác định và Đánh giá Thực tế của Bộ Tổng Tham mưu, một cơ quan chịu trách nhiệm đánh giá về những vụ việc đặc biệt đáng lưu tâm, sẽ tiếp tục điều tra về vụ việc này.
Theo trang web của IDF, nhóm xác định thông tin thực tế này đã nộp báo cáo lên văn phòng pháp lý của quân đội Israel, và văn phòng này sẽ quyết định về khả năng cần tổ chức điều tra hình sự vụ việc.
“Cần được bảo vệ”
Tổng Biên tập của Reuters bà Alessandra Galloni đã yêu cầu Israel giải thích nguyên nhân vì sao vụ tấn công khiến Abdallah, 37 tuổi, thiệt mạng (đã có thể xảy ra) và yêu cầu đảm bảo thủ phạm phải chịu trách nhiệm.
Hai nguồn tin có thông tin liên quan cho biết, báo cáo của UNIFIL đã được gửi tới LHQ tại New York vào ngày 28 tháng 2 và đã được chia sẻ tới quân đội Israel và Lebanon.
Trong phần khuyến nghị, báo cáo viết: “IDF nên thực hiện điều tra về vụ việc và đánh giá tổng quan những quy trình được đặt ra vào thời điểm đó để tránh vụ việc lặp lại. IDF nên chia sẻ những phát hiện từ cuộc điều tra với UNIFIL”.
Một phát ngôn viên LHQ xác nhận báo cáo của UNIFIL đã được chia sẻ với các bên.
Phát ngôn viên này cho biết: “Chúng tôi khẳng định lại rằng các bên cần thực hiện trách nhiệm của mình theo luật pháp quốc tế và thường dân, bao gồm các phóng viên, không bao giờ có thể bị coi là mục tiêu tấn công. Những phóng viên và các chuyên gia truyền thông cần được bảo vệ”.
Trong cuộc điều tra của mình, UNIFIL đã gửi một nhóm điều tra tới địa điểm xảy ra vụ việc vào ngày 14 tháng 10, và đã nhận được đóng góp từ Lực lượng Vũ trang Lebanon cùng một nhân chứng giấu tên đã có mặt tại ngọn đồi khi vụ việc xảy ra.
Chi tiết vụ việc xảy ra trong khu vực hoạt động của UNIFIL nằm trong báo cáo thường xuyên của Tổng Thư ký LHQ về việc thực hiện Nghị quyết 1701 của Hội đồng bảo an LHQ. Tuy nhiên, những điều tra của UNIFIL thường không được công bố và Reuters không thể xác định được về các bước liên quan tiếp theo của LHQ.
Phát ngôn viên của UNIFIL ông Andrea Tenenti cho biết, ông không có quyền thảo luận về cuộc điều tra này.
Những phát hiện của UNIFIL theo sát thông tin điều tra của Reuters công bố vào ngày 7 tháng 12 cho thấy, bảy phóng viên từ các cơ quan Agence France-Presse, Al Jazeera và Reuters đã bị tấn công bằng hai viên đạn pháo cỡ 120mm từ khoảng cách 1,34km tại Israel.
Nhóm phóng viên này đã quay phim các loạt nã pháo xuyên biên giới từ xa tại một khu đất trống trên một ngọn đồi gần làng Alma al-Chaab của Lebanon trong vòng gần một giờ trước khi vụ việc xảy ra.
Vào ngày hôm sau, IDF cho biết, đã thu thập bằng chứng trực quan và những bằng chứng này đã đang được phân tích. IDF cho tới nay chưa hề công bố báo cáo về các thông tin phát hiện được.
Trong báo cáo của minh, UNIFIL cho biết, đã gửi thư và bảng câu hỏi tới IDF yêu cầu được hỗ trợ. IDF đã gửi thư phản hồi nhưng không trả lời bảng câu hỏi.
Reuters chưa nhận được bản copy lá thư của IDF được UNIFIL tóm tắt trong báo cáo của mình.
Nguyễn Quang Minh (theo Reuters)
