Xây đường sắt tốc độ cao Bắc Nam: Cuộc cách mạng giúp DN Việt ‘thay da đổi thịt’

Cần liên kết chứ không phải cạnh tranh

Tại tọa đàm: “Đường sắt tốc độ cao – Cơ hội và thách thức với doanh nghiệp Việt”, ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội các nhà thầu xây dựng Việt Nam nhận xét, Việt Nam chưa bao giờ thực hiện một dự án có vốn và quy mô lớn như dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với khối lượng xây lắp rất lớn, trị giá hơn 33 tỷ USD. 

“Có thể nói đây là cuộc cách mạng, giúp “thay da đổi thịt” các nhà thầu xây dựng. Chúng tôi ý thức được đây là dự án không quá khó về mặt công nghệ nhưng quy mô rất lớn. Tôi khẳng định các doanh nghiệp Việt hiện nay hoàn toàn có thể đảm đương được về mặt công nghệ, thi công. Vấn đề cần quan tâm là nguồn nhân lực lao động”, ông Hiệp nói.

Theo tính toán của bộ phận tư vấn, dự án sẽ cần khoảng 240.000 công nhân kỹ thuật cho thi công xây lắp hạ tầng và một số chuyên ngành đặc thù, 13.800 nhân lực vận hành và khoảng 2.000 chuyên gia tư vấn. Đây là nhu cầu nhân lực vô cùng lớn.

Ông Hiệp nhấn mạnh, nếu đánh giá hệ thống đường sắt tốc độ cao vẫn là cầu hầm, cầu dây văng thì các nhà thầu Việt Nam có thể thực hiện được nhưng với tốc độ 350km/h, dự án đòi hỏi mức độ khác hơn về công nghệ, do đó không thể chủ quan. Các nhà thầu Việt Nam phải ý thức đây là một trận địa công nghệ mới cần học hỏi, tiếp thu các kiến thức tiên tiến nhất về xây dựng để ứng dụng.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Quang Huy, Tổng Giám đốc Tập đoàn Đèo Cả cũng nhận định đây là cơ hội rất lớn với các doanh nghiệp trong nước nhưng cũng là thách thức về công nghệ, kỹ thuật. “Chúng ta đã có sự chuẩn bị nhất định với tinh thần tự lực, tự cường, tôi tin các doanh nghiệp luôn ý thức được trách nhiệm của mình trong việc tham gia cùng Nhà nước để triển khai dự án”, lãnh đạo Tập đoàn Đèo Cả nói.

Theo các chuyên gia, liên kết là yếu tố quyết định để doanh nghiệp Việt có thể tham gia vào dự án trọng điểm của đất nước. Đại tá Nguyễn Tuấn Anh, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Xây dựng Trường Sơn, phân tích: “Doanh nghiệp cần có sự phối hợp với nhau. Trước đây doanh nghiệp xây lắp thường cạnh tranh, nhưng gần đây có hỗ trợ tương tác tốt, cần phát huy yếu tố này khi thực hiện đường sắt tốc độ cao và hệ thống đường sắt khác”, ông Tuấn Anh nói.

Đại tá Phan Phú – Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty 319 Bộ Quốc phòng cũng cho rằng, hiện nay, sự hợp tác giữa các doanh nghiệp giao thông trong nước là điều rất đáng trăn trở. “Đứng trước cơ hội vô cùng lớn từ dự án đường sắt tốc độ cao, các doanh nghiệp trong nước nên bắt tay nhau thay vì triệt tiêu. Chỉ có hợp tác là cơ hội duy nhất để tham gia sâu vào dự án”, ông Phú nhấn mạnh.

Doanh nghiệp Việt đã chuẩn bị thế nào?

Nói về công tác chuẩn bị nhân lực, ông Hoàng Năng Khang, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam, cho biết, hiện nay, đơn vị đang tập trung tái cơ cấu, xây dựng mô hình quản lý để phù hợp với việc vận hành khai thác đường sắt tốc độ cao. “Chúng tôi đang làm việc với các doanh nghiệp trong nước và đối tác nước ngoài về tất cả những vấn đề liên quan tới công nghệ, nội địa hóa, chuyển giao công nghệ, liên doanh liên kết”, ông Khang nói.

Theo dự kiến, sẽ cần khoảng 13.800 nhân lực để khai thác vận hành. Tổ nhân lực có nhiệm vụ làm việc với các cơ sở đào tạo trong và ngoài nước để chuẩn bị cho nguồn này. “Trên thực tế, riêng lực lượng khai thác vận hành như lái tàu, không thể đợi xây dựng xong mới đào tạo mà để làm người lái tàu phải mất 5 năm đào tạo.

Chúng tôi đã làm việc với các đơn vị nước ngoài, họ mất ít nhất 8 năm đào tạo. Nếu các lái tàu đang làm việc mà đưa đi đào tạo cũng mất ít nhất 3 năm. Các chức danh nhân viên điều động chạy tàu cũng mất 3-5 năm”, ông Khang nói.

Trong khi đó, ông Nguyễn Duy Thắng, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Xây dựng Trung Chính cho biết, đơn vị này đã liên kết với Đại học GTVT đào tạo riêng cán bộ công ty. Đồng thời, tổ chức nhiều đoàn công tác học tập dài ngày, nghiên cứu, đi đến tận nơi xem quy trình đúc dầm, bảo dưỡng, nhấc dầm ra khỏi bệ, lao lắp.

Tập đoàn Đèo Cả cũng đang chuẩn bị kỹ lưỡng về con người và công nghệ. “Về con người, đây không phải là công việc có thể chuẩn bị trong thời gian ngắn mà phải chuẩn bị từ nay đến khi bắt đầu khởi công, triển khai. Với khoảng 2 năm, đây là quãng thời gian không còn dài. Do đó, tập đoàn đã sớm có những bước đi cụ thể, chuẩn bị cả nhân sự trong nước và nước ngoài”, lãnh đạo Đèo Cả nhận định.

Về công nghệ, Đèo Cả đã có những chuyến công tác nước ngoài từ Trung Quốc, Nhật bản, châu Âu để học hỏi, trực tiếp tham gia theo dõi quá trình thi công, mời các đơn vị về Việt Nam tham gia vào các gói thầu mà công ty đang thực hiện, qua đó có những tư vấn, góp ý về cách thức tổ chức quản lý để đạt được kết quả tối ưu.

Ông Văn Hồng Tuân, Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Cienco4, cũng cho biết, đơn vị này cũng có kinh nghiệm tham gia dự án đường sắt đô thị Metro Bến Thành – Suối Tiên, Cát Linh – Hà Đông.

“Nhân lực của tập đoàn Cienco4 tương đối nhiều nhưng đội ngũ kỹ sư và công nhân kỹ thuật trực tiếp còn thiếu. Trong khi đó, chất lượng công nhân trên thị trường ngày càng có sự giảm sút bởi sự dịch chuyển sang ngành nghề khác của các lao động. Tại sao đi công trường thấy công nhân chủ yếu đến từ các dân tộc miền núi mà ít thấy xuất thân từ miền xuôi, đây cũng chính là thực trạng ngay tại các trường đào tạo”, ông Tuân nêu.

Do đó, theo ông Tuân, để triển khai dự án biểu tượng này, cần có cơ chế đặc thù cho các doanh nghiệp tham gia, giúp doanh nghiệp vừa nâng tầm năng lực, vừa đóng góp tích cực cho dự án huyết mạch của đất nước.