Việt Nam phát triển du lịch xanh vừa nhanh vừa bền vững thế nào giữa "bão giá?"

Giữa bối cảnh chuyển đổi số mạnh mẽ và du lịch xanh được đặt làm trọng tâm để phát triển bền vững ngành công nghiệp không khói, các chuyên gia kỳ vọng, bước ngoặt chuyển đổi xanh không chỉ là khẩu hiệu, mà sẽ được cụ thể hóa thành hành động, thành những mô hình khả thi có khả năng nhân rộng.

Về câu chuyện chuyển đổi xanh toàn ngành này, Tổng Thư ký Hiệp hội Du lịch Việt Nam, ông Vũ Quốc Trí đã có những trao đổi cùng phóng viên Báo Điện tử VietnamPlus với mong muốn hình ảnh du lịch Việt Nam cần được định vị lại như một điểm đến có chất lượng, có trách nhiệm, phù hợp với xu thế toàn cầu và đủ sức đóng góp vào sự phát triển chung của nền kinh tế, xã hội đất nước.

Chủ động khai phá thị trường xanh

- Thưa ông, thời gian qua, lãnh đạo ngành du lịch Việt Nam đã khẳng định mạnh mẽ quyết tâm định vị được thương hiệu du lịch xanh quốc gia. Tuy nhiên, cũng cần nhìn thẳng vào thực tế là chúng ta vẫn đang trong giai đoạn khởi đầu và quy mô còn nhỏ, vậy phải làm thế nào?

Ông Vũ Quốc Trí: Nhìn nhận thực tế ở Việt Nam thì du lịch bền vững với các yếu tố như bảo vệ môi trường, du lịch có trách nhiệm, chuyển đổi xanh thực ra đã được nói đến từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, chúng ta mới chỉ dừng ở bước khởi động và hành động thực tế vẫn còn ít.

Tôi cho rằng thời điểm này không nên tiếp tục nói mãi về lý do vì sao chúng ta chưa làm, mà cần đặt câu hỏi ngược lại là chúng ta sẽ bắt đầu từ đâu và làm gì? Tôi có quan điểm, mọi hành động dù nhỏ đều quan trọng. Vì khi nhiều hành động nhỏ cùng hướng về một mục tiêu chung, sẽ tạo thành làn sóng sức mạnh đủ lớn để thay đổi.

Ông Vũ Quốc Trí. (Ảnh: Mai Mai/Vietnam+)

Tôi cũng muốn chúng ta không nên tự ti hay e ngại quy mô còn nhỏ, chưa đủ tầm để gọi là chuyển đổi xanh. Điều quan trọng là chúng ta đã bắt đầu rồi. Và nếu đã bắt đầu, thì cứ tiếp tục bước đi trên con đường đó. Trong quá trình thực hiện, chắc chắn sẽ xuất hiện những sáng kiến, mô hình tốt, giải pháp hay và chúng ta cần lan tỏa trong cộng đồng doanh nghiệp.

Chuyển đổi xanh là một quá trình, không thể hoàn tất trong một ngày hay một năm. Nhưng nếu chúng ta đi từng bước vững chắc, thì chắc chắn sẽ tiến gần đến mục tiêu của mình.

- Điều đó hoàn toàn đúng. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp lại bày tỏ quan ngại 2025 sẽ là một năm “bão giá” với vô vàn áp lực về chi phí nguyên vật liệu, vận hành, lãi suất... Liệu chuyển đổi xanh vốn đòi hỏi đầu tư đáng kể trong bối cảnh khó khăn như vậy có khiến doanh nghiệp chùn bước hay thay đổi mục tiêu?

Ông Vũ Quốc Trí: Tôi hoàn toàn chia sẻ với nỗi lo của các doanh nghiệp. Vì thế, phía Hiệp hội Du lịch Việt Nam đã tiến hành khảo sát, thu thập ý kiến từ khối doanh nghiệp và thấy rằng việc thực hiện chuyển đổi xanh trong giai đoạn này chắc chắn không dễ dàng.

Tuy nhiên, tôi cũng rất đồng tình với quan điểm nhất quán từ Chính phủ và Thủ tướng: “Không được nói không. Không được bàn lùi. Dù có khó đến đâu, chúng ta cũng phải tiến lên và phải bàn cách làm.” Vâng, khó khăn là có thật, nhưng không thể là lý do để dừng lại. Trái lại, chính trong khó khăn ấy, nếu biết đầu tư đúng hướng, chúng ta có thể mở ra những cơ hội mới lớn hơn.

Đà Lạt mờ sương khói tạo nên vẻ đẹp nên thơ, trữ tình. (Ảnh: CTV/Vietnam+)

Chuyển đổi xanh không chỉ đòi hỏi nguồn lực tài chính, mà còn yêu cầu đổi mới cả tư duy, năng lực quản trị và đặc biệt là tầm nhìn dài hạn. Khó, nhưng nếu làm được, phần thưởng là gì? Là một thị trường ngày càng mở rộng, với các chuẩn mực tiêu dùng và yêu cầu môi trường ngày càng khắt khe hơn từ khách du lịch quốc tế.

Ở các quốc gia phát triển, việc lựa chọn những sản phẩm, dịch vụ thân thiện môi trường đã trở thành thói quen, thậm chí là bản năng. Đặc biệt, chính phủ của họ hỗ trợ, doanh nghiệp của họ hành động, người tiêu dùng của họ sẵn sàng trả giá cao hơn để sử dụng sản phẩm xanh. Đó là xu hướng toàn cầu và nếu Việt Nam không đi theo con đường này, chúng ta sẽ đánh mất thị trường.

Thực tế, thị trường xanh là có thật và đang ở trước mắt. Nhưng nó không tự tìm đến mà chúng ta phải chủ động khai phá. Muốn vậy, doanh nghiệp phải đầu tư, phải thay đổi. Trong kinh doanh, không có con đường nào hoàn toàn dễ dàng. Nhưng nếu có cách làm đúng, có sự chuẩn bị, có tinh thần dấn thân, thì khó khăn nào cũng có thể vượt qua. Và thực tế lịch sử phát triển của ngành du lịch Việt Nam đã nhiều lần chứng minh điều đó.

Vẻ đẹp cổ kính, trầm mặc ở Cung An Định, Thừa Thiên Huế. (Ảnh: Vương Công Nam)

Thời điểm vàng để tạo ra "cú hích"

- Trong câu chuyện về du lịch xanh, ông có nói về mục tiêu vừa phát triển nhanh nhưng vừa phải bền vững. Đây dường như là một yêu cầu vừa cấp bách, vừa dài hạn. Tuy nhiên, làm sao để có thể phát triển nhanh nhưng vẫn bền vững, thưa ông?

Ông Vũ Quốc Trí: Đây là câu hỏi mà những người làm chiến lược, chính sách đã rất nhiều lần thảo luận để tìm lời giải. Nhanh và bền, nghe thì có vẻ đối lập, nhưng thực tế tôi tin rằng hoàn toàn có thể đạt được cả hai, nếu chúng ta xác định đúng cơ hội và có cách tiếp cận phù hợp.

Nếu chỉ phát triển theo cách thông thường, đều đều, thì chúng ta sẽ mãi ở mức trung bình. Nhưng quan sát tình hình thực tế hiện nay, chúng tôi thấy rất rõ những tín hiệu đột phá.

Hãy nhìn vào những thành phố lớn như Hà Nội, Thành phố Hồ Chí Minh là những trung tâm du lịch đầu tàu, lượng khách đang tăng rất nhanh. Điều đáng nói là sự tăng trưởng này không còn theo quy luật cũ nữa. Không còn ranh giới mùa vụ rõ ràng, không còn phân chia thị trường đơn lẻ theo khu vực hay thời điểm. Bây giờ, mọi phân khúc thị trường đều có cơ hội tăng trưởng từ khách nội địa đến quốc tế, từ khách cao cấp đến đại chúng.

Thực tế này cho thấy đây là thời điểm vàng để tạo ra cú hích, có thể giúp du lịch Việt Nam thoát khỏi quỹ đạo tăng trưởng bình bình. Khi cơ hội đến, chúng ta phải nắm bắt thật nhanh, như một quá trình tăng tốc.

Tôi ví dụ, nếu du lịch như một chuyển động vật lý, lúc đầu đi từ từ, nhưng khi đã đạt được gia tốc thì tốc độ sẽ tăng rất nhanh. Quan trọng là phải tạo được lực đẩy đúng thời điểm, đúng hướng. Song, khái niệm là vậy, để biến khái niệm thành thực tiễn, cần một yếu tố then chốt đó là sự đồng lòng và nhập cuộc của cộng đồng doanh nghiệp. Không có họ, mọi chiến lược đều chỉ là lý thuyết.

Do đó, bên cạnh việc hoạch định các chủ trương, chính sách, chúng tôi luôn chú trọng đến việc gọi mời doanh nghiệp. Không phải bằng lời kêu gọi suông, mà bằng những giải pháp thiết thực, bằng sự đồng hành có trách nhiệm từ các tổ chức như Hiệp hội Du lịch Việt Nam.

- Vâng, xin cảm ơn những chia sẻ của ông./.