Ngày 21/4, China Science Daily đưa tin một lò phản ứng hạt nhân thương mại ở tỉnh Chiết Giang đang sản xuất hàng loạt carbon-14, một đồng vị phóng xạ của nguyên tố carbon có nhiều ứng dụng từ phát hiện nhiễm trùng vi khuẩn đến giám sát chất lượng nước.
Nhà máy điện hạt nhân Qinshan thể hiện nỗ lực của Trung Quốc trong việc tự sản xuất đồng vị carbon-14. Ảnh: CNNC
Trung Quốc gần như hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu đồng vị, tìm nguồn cung từ các nước bao gồm Canada, Nam Phi, Úc và Nga. “Nguồn cung carbon-14 của Trung Quốc gần như hoàn toàn phụ thuộc vào nhập khẩu, giá cao và nguồn cung không được đảm bảo”, China Science Daily đưa tin.
Từ năm 2009, nguồn cung từ Canada bị cắt giảm khi nhà cung cấp carbon-14 lớn nhất thế giới, lò phản ứng National Research Universal của Canada, ngừng sản xuất vì phát hiện rò rỉ. Một năm sau, lò phản ứng tiếp tục sản xuất trở lại.
Năm 2022, Nhật báo Khoa học và Công nghệ của Trung Quốc đưa tin rằng trong những năm gần đây, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 90% đồng vị y tế và bị hạn chế về loại đồng vị mà nước này có thể mua.
Tháng 6/2021, Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Trung Quốc cùng với nhiều cơ quan khác bắt đầu đưa ra kế hoạch sản xuất đồng vị y tế ở Trung Quốc nhằm ổn định và đảm bảo nguồn cung trong nước.
Kế hoạch đó đã đạt được một cột mốc quan trọng vào chiều 20/4 khi đồng vị được sản xuất từ đơn vị lò phản ứng nước nặng của Nhà máy điện hạt nhân Qinshan thuộc Tập đoàn Hạt nhân Quốc gia Trung Quốc (CNNC), nằm ở huyện Haiyan, tỉnh Chiết Giang. Đây là lò phản ứng đầu tiên và lớn nhất sản xuất thành công đồng vị carbon-14 ở Trung Quốc.
Nhà máy lần đầu đi vào hoạt động vào năm 1992 và là cơ sở duy nhất trong cả nước có lò phản ứng nước nặng thương mại, công nghệ do Canada cung cấp. Theo CNNC, công nghệ nước nặng cho phép vận hành công suất cao ổn định hơn trong thời gian dài so với các loại lò phản ứng khác.
Công ty này cho biết nhà máy Qinshan đã hợp tác với một số tổ chức bao gồm Viện Thiết kế và Nghiên cứu Kỹ thuật Hạt nhân Thượng Hải để hiện thực hóa kế hoạch sản xuất hàng loạt.
Tân Hoa Xã dẫn lời Tổng Giám đốc nhà máy Shang Xianhe cho biết: “Dự kiến có thể sản xuất khoảng 150 curies đồng vị carbon-14 hàng năm”. Ông Shang kỳ vọng sản lượng sẽ đủ để “đáp ứng hoàn toàn nhu cầu thị trường” của Trung Quốc. Theo CNNC, đồng vị carbon-14 sẽ có mặt trên thị trường Trung Quốc trong năm nay.
Bên cạnh carbon-14, nhà máy Qinshan đang lắp đặt một cơ sở sản xuất đồng vị chiếu xạ tiên tiến có thể sản xuất các đồng vị như lutetium-177 và yttrium-90, cũng được sử dụng trong y học.
Trong khi đó, việc xây dựng lò phản ứng thử nghiệm đồng vị y tế dạng dung dịch mạnh nhất thế giới cũng đã bắt đầu vào tháng 1 năm nay tại tỉnh Tứ Xuyên phía tây nam Trung Quốc.
Ngọc Ánh (theo Tân Hoa Xã, SCMP)
