Theo dữ liệu từ Tổng Công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSD), tính tới cuối tháng 10/2023, số lượng tài khoản chứng khoán trong nước sụt giảm xuống còn hơn 7,4 triệu tài khoản giao dịch, so với mức gần 7,78 triệu tài khoản vào cuối tháng 9.
Số lượng tài khoản giao dịch nước ngoài trong khi đó tăng nhẹ, từ 44.706 tài khoản lên 44.952 tài khoản.
Như vậy, trong tháng 10, có 378.137 tài khoản giao dịch chứng khoán trong nước đã đóng. Đây là một hiện tượng chưa từng xảy ra trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong 23 năm hoạt động.
Có thể thấy, số lượng tài khoản giao dịch chứng khoán bị đóng tháng vừa qua cao hơn tổng số tài khoản được mở mới trong 2 tháng liền trước.
Số lượng tài khoản chứng khoán trong nước giảm mạnh trong tháng 10 trong bối cảnh Bộ Công an có kết luận về vụ án Trịnh Văn Quyết và đề nghị tăng cường giám sát thị trường chứng khoán.
Cụ thể, theo Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an, đang có các sơ hở, thiếu sót của quy định pháp luật về hoạt động chứng khoán, để các đối tượng lợi dụng, thực hiện hành vi phạm tội.
Theo đó, hiện nay, việc mở tài khoản chứng khoán dễ dàng và không kiểm soát, các đối tượng đã lợi dụng thuê, nhờ người khác đứng tên mở tài khoản để mua bán, tạo cung cầu giả, đẩy giá lên cao, bán ra thu lợi bất chính.
Ngoài ra, việc kiểm soát vay vốn theo hình thức hợp tác đầu tư còn nhiều sơ hở, các đối tượng đã lợi dụng công ty chứng khoán và công ty thứ ba để lách luật, ký hợp đồng cho khách hàng vay (dưới hình thức hợp tác đầu tư góp vốn khác) với lãi suất hưởng cố định nhằm thu lợi; từ đó, các đối tượng có nguồn tiền giao dịch, mua bán, đẩy giá, thao túng mã chứng khoán, thu lợi bất chính.
Cơ quan Cảnh sát điều tra cũng cho rằng, tội phạm “Thao túng thị trường chứng khoán” diễn ra rất tinh vi, có tính tổ chức, phức tạp, liên quan nhiều đối tượng, ảnh hưởng lớn đến thị trường và thiệt hại lớn cho nhà đầu tư, chính sách quản lý của cơ quan quản lý nhà nước.
Tuy nhiên, Bộ Luật Hình sự hiện hành quy định mức phạt đối với loại tội phạm này còn thấp: Phạt tiền cao nhất 4 tỷ đồng, phạt tù cao nhất là 7 năm tù giam, thuộc loại tội phạm nghiêm trọng, thời hạn điều tra tối đa 8 tháng, thời hạn tạm giam để điều tra tối đa 5 tháng, gây khó khăn cho công tác điều tra và không đảm bảo răn đe, phòng ngừa.
Bộ Công an đã đề nghị Ủy ban Chứng khoán Nhà nước tăng cường giám sát thị trường chứng khoán. Trong đó, tập trung giao dịch các mã cổ phiếu có dấu hiệu biến động giá mạnh chạm tiêu chí giám sát do các sở giao dịch chứng khoán chuyển nhượng hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp yếu kém hoặc chuyển từ lỗ thành lãi.
Đồng thời, Ủy ban Chứng khoán được yêu cầu kịp thời nhận diện các mã cổ phiếu có giao dịch bất thường và phát hiện giao dịch của các mã cổ phiếu được lôi kéo, hô hào thông qua các hội, nhóm online, diễn đàn, mạng xã hội, có biến động giá thuộc tiêu chí giám sát của sở giao dịch chứng khoán để xử lý nghiêm.
Cơ quan Cảnh sát điều tra cũng đề nghị Bộ Tài chính thường xuyên trao đổi thông tin với các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an về diễn biến thị trường tài chính, tiền tệ, chứng khoán; các hoạt động đăng ký, niêm yết, phát hành đầu tư, giao dịch cổ phiếu.
Theo đại diện một công ty chứng khoán, sở dĩ số lượng tài khoản giảm mạnh là do vừa qua các công ty chứng khoán đẩy mạnh áp dụng công nghệ eKYC – hình thức định danh khách hàng điện tử. Do vậy, các tài khoản trùng hoặc tài khoản ảo gần đây đã bị quét ra và đóng lại.
Trung tuần tháng 10, Chính phủ đã yêu cầu Ủy ban Chứng khoán Nhà nước phải kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư để làm sạch dữ liệu người tham gia giao dịch chứng khoán, việc này phải hoàn thành trong tháng 11 năm nay.
Theo cơ quan quản lý nhà nước, việc làm sạch dữ liệu người dùng là thực hiện đối chiếu thông tin của người dùng để đảm bảo trùng khớp và loại bỏ dữ liệu sai, trùng lặp hoặc thông tin ảo.
Trong tháng 10, chỉ số VN-Index giảm gần 11%.
