Tổng thống Iran thiệt mạng trong vụ rơi trực thăng, Nga bắn hạ 60 máy bay Ukraine, Kiev tuyên bố vẫn kiểm soát 60% Kharkov

Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố 5 ngày quốc tang sau vụ tai nạn máy bay khiến Tổng thống Iran, Ngoại trưởng và một số quan chức cấp cao thiệt mạng ngày 19/5. (Nguồn: Tehran Times)

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.

Nga-Ukraine

*Nga tuyên bố bắn hạ 60 máy bay không người lái của Ukraine: Ngày 19/5, thông báo của Bộ Quốc phòng Nga cho hay, Ukraine đã bắn 9 tên lửa ATACMS của Mỹ vào Crimea và tấn công các khu vực của Nga bằng ít nhất 60 máy bay không người lái trong một cuộc tấn công lớn khiến một nhà máy lọc dầu ở miền Nam nước Nga phải dừng hoạt động.

Cũng theo Bộ Quốc phòng Nga, lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ 9 tên lửa ATACMS của Mỹ trên bầu trời Crimea cùng 57 máy bay không người lái trên vùng Krasnodar của Nga và 3 máy bay không người lái trên vùng Belgorod. Nga báo cáo sự gia tăng các cuộc tấn công của Ukraine vào lãnh thổ của mình kể từ khi mở một mặt trận mới ở khu vực Kharkiv phía Đông Bắc Ukraine hồi đầu tháng này.

Trong khi đó, ngày 19/5, người đứng đầu lực lượng không quân Ukraine cho hay, quân đội nước này đã phá hủy toàn bộ 37 máy bay không người lái tấn công do Nga phóng trong đêm. (TASS/Reuters)

*Ukraine tuyên bố vẫn kiểm soát 60% thị trấn biên giới ở Kharkov: Phát biểu trên truyền hình quốc gia ngày 20/5, Phó Thống đốc khu vực Kharkov Roman Semenukha cho biết, quân đội Ukraine vẫn kiểm soát khoảng 60% thị trấn Vovchansk ở vùng Kharkov và đang nỗ lực chiến đấu để bảo vệ thị trấn biên giới này trước các cuộc tấn công của Nga.

Ông Roman cho biết thêm, khoảng 60% thị trấn hiện do Lực lượng vũ trang Ukraine kiểm soát, đồng nghĩa các cuộc tấn công không dừng lại. Những người lính của chúng tôi đang cố gắng bảo vệ từng ngôi nhà trong thị trấn, từng con phố.

Trong thời gian gần đây, việc Nga tiến vào vùng Kharkov với các cuộc tấn công vào Vovchansk và Lyptsi đã buộc Ukraine phải điều quân tiếp viện – dàn quân dọc theo chiến tuyến dài 1.000 km ở miền Đông và miền Nam. (Reuters)

Trung Đông-châu Phi

*Tổng thống Iran thiệt mạng trong vụ rơi trực thăng, nhiều nước tuyên bố quốc tang: Ngày 20/5, truyền thông nhà nước Iran xác nhận Tổng thống nước này Ebrahim Raisi và những quan chức tháp tùng, bao gồm Ngoại trưởng Hossein Amirabdollahian đã thiệt mạng trong một vụ tai nạn trực thăng một ngày trước đó.

Nguyên nhân vụ tai nạn đang được điều tra, nhưng theo cơ quan chức năng, có thể là do thời tiết xấu và sương mù dày đặc.

Cùng ngày, Lãnh đạo tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei tuyên bố 5 ngày quốc tang đồng thời thông qua việc chỉ định Phó Tổng thống thứ nhất Mohammad Mokhber tiếp quản vị trí của ông Raisi còn Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Ali Bagheri Kani làm quyền Bộ trưởng Ngoại giao.

Nhiều nước đồng loạt gửi lời chia buồn tới Lãnh đạo và nhân dân Iran, bao gồm Trung Quốc, Nga, Việt Nam, Ấn Độ, EU, Malaysia, Sri Lanka, Qatar, Các tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Thổ Nhĩ Kỳ, Syria…

Trong khi đó, Lebanon, Pakistan… tuyên bố quốc tang 3 ngày để tưởng nhớ Tổng thống Iran và đoàn tùy tùng. (Reuters, Al Jazeera)

*Ngoại trưởng Nga, Trung Quốc hội đàm tại Astana: Hãng thông tấn TASS ngày 20/5 đưa tin, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov đã tổ chức cuộc gặp người đồng cấp Trung Quốc Vương Nghị tại thủ đô Astana của Kazakhstan.

Theo nguồn tin này, hai ông Sergei Lavrov và Vương Nghị hội đàm để thảo luận về việc thực hiện các thỏa thuận Nga-Trung đạt được trong chuyến thăm cấp nhà nước của Tổng thống Nga Vladimir Putin tới Trung Quốc vào tuần trước, cũng như sự kiện ở Iran sau khi Tổng thống và Ngoại trưởng của nước Cộng hòa Hồi giáo này thiệt mạng trong vụ tai nạn máy bay trực thăng hôm 19/5. (Reuters)

*Israel tuyên bố tấn công mở rộng vào Rafah: Ngày 20/5, trong cuộc gặp Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan đang ở thăm Israel, Bộ trưởng Quốc phòng Israel Yoav Gallant thông báo nước này có ý định mở rộng cuộc tấn công vào thành phố Rafah ở phía Nam Dải Gaza.

Theo thông báo từ Bộ Quốc phòng Israel, ông Gallant tuyên bố: “Chúng tôi cam kết mở rộng hoạt động trên bộ ở Rafah nhằm đạt được mục tiêu loại bỏ Hamas và giải cứu các con tin”. (Al Jazeera)

*Công tố viên ICC đề nghị bắt giữ Thủ tướng và Bộ trưởng Quốc phòng Israel: Ngày 20/5, Công tố viên của Tòa án Hình sự quốc tế (ICC) – Karim Khan – cho biết ICC đã đề nghị bắt giữ Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant với cáo buộc “phạm tội ác chiến tranh ở Gaza”.

Ông Karim Khan tuyên bố ông đã yêu cầu truy nã Thủ tướng Netanyahu và Bộ trưởng Quốc phòng Yoav Gallant vì các tội danh, bao gồm “bỏ đói”, “cố ý giết người” và “tiêu diệt hoặc giết người”.

Đồng thời, công tố viên này cũng cho biết đã đề nghị bắt giữ các thủ lĩnh hàng đầu của Phong trào Hồi giáo Hamas vì nghi ngờ phạm tội ác chiến tranh và tội ác chống lại loài người. (Reuters/ AFP)

Châu Á – Thái Bình Dương

*Tân lãnh đạo Đài Loan (Trung Quốc) tuyên thệ nhậm chức: Ngày 20/5, ông Lại Thanh Đức chính thức tuyên thệ nhậm chức lãnh đạo Đài Loan (Trung Quốc), trong bối cảnh căng thẳng giữa hòn đảo này và Bắc Kinh đang gia tăng.

Ông Lại Thanh Đức, 64 tuổi, thành viên đảng Dân Tiến (DPP) cầm quyền tại Đài Loan (Trung Quốc), kế nhiệm bà Thái Anh Văn, người đã lãnh đạo hòn đảo trong 8 năm qua. Lễ nhậm chức diễn ra tại thành phố Đài Bắc. Tân phó lãnh đạo của hòn đảo Hsiao Bi-khim, thành viên DPP, cũng tuyên thệ nhậm chức tại đây.

Sau khi nhậm chức, ông Lại sẽ có bài phát biểu trước hàng nghìn người bên ngoài văn phòng, nhằm truyền đạt chính sách của ông đối với các vấn đề quan trọng của hòn đảo, trong đó có xử lý mối quan hệ ngày càng căng thẳng với Trung Quốc đại lục. (Reuters)

*Chủ tịch Thượng viện Philippines từ chức: Truyền thông sở tại đưa tin, Chủ tịch Thượng viện Philippines Juan Miguel Zubiri ngày 20/5 đã khẳng định từ chức.

Ngoài ra, ông Zubiri còn cho biết người thay thế ông đảm nhận cương vị Chủ tịch Thượng viện Philippines là Thượng nghị sĩ Francis “Chiz” Escudero.

Trong thông điệp gửi tới các phóng viên, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Joel Villanueva cho biết chương trình nghị sự phiên họp toàn thể chiều 20/5 là sự thay đổi ban lãnh đạo. (THX/SunStar Philippines)

*Tàu chiến Ấn Độ cập cảng Philippines: Ba tàu Hải quân Ấn Độ gồm INS Delhi, INS Shakti và INS Kiltan ngày 19/5 đã đến Manila, Philippines nhằm tăng cường hơn nữa tình hữu nghị và hợp tác hàng hải lâu đời giữa hai nước. Chuyến thăm này nằm trong khuôn khổ triển khai hoạt động của Hạm đội miền Đông tới Biển Đông.

Trong chuyến thăm, nhân sự của hải quân hai nước sẽ cùng nhau tham gia nhiều hoạt động tương tác chuyên môn, bao gồm trao đổi chuyên gia về các vấn đề (SMEE), giao hữu thể thao, giao lưu văn hóa và các chương trình tiếp cận cộng đồng. Bên cạnh đó, các tàu Hải quân Ấn Độ cũng sẽ tham gia cuộc Tập trận đối tác trên biển (MPX) với Hải quân Philippines. (Straits Times)

*Pakistan sơ tán hàng trăm sinh viên khỏi thủ đô Kyrgyzstan: Ngày 19/5, Ngoại trưởng Pakistan Ishaq Dar cho biết, hơn 650 sinh viên Pakistan đã được hồi hương từ Kyrgyzstan, 2 ngày sau khi xảy ra các vụ đụng độ giữa người dân địa phương và người nước ngoài gần chỗ ở của sinh viên tại thủ đô Bishkek làm 4 sinh viên Pakistan bị thương.

Hiện có hơn 11.000 người Pakistan đang theo học trên khắp Kyrgyzstan, nơi được sinh viên y khoa ưa chuộng. Ngày 18/5, Chính phủ Pakistan đã triệu Đại biện lâm thời Kyrgyzstan tới trụ sở Bộ Ngoại giao để đề nghị cung cấp thông tin chi tiết về các cuộc đụng độ.

Trong một tuyên bố trực tuyến, Bộ Nội vụ Kyrgyzstan cho rằng “sự xáo trộn” này xảy ra sau một sự cố hồi đầu tuần khi sinh viên nước ngoài trình báo bị “những người không rõ danh tính” quấy rối trong ký túc xá. (The Nation)

Châu Âu

*Nga tổ chức tập trận hạt nhân vào khung thời gian thích hợp: Điện Kremlin ngày 20/5 cho biết các cuộc tập trận liên quan đến vũ khí hạt nhân phi chiến lược mà Tổng thống Vladimir Putin đã chỉ thị tiến hành sẽ được tổ chức “trong các khung thời gian thích hợp” và đây là việc của Bộ Quốc phòng.

Tổng thống Putin hồi đầu tháng này đã ra lệnh cho quân đội Nga thực hành triển khai vũ khí hạt nhân chiến thuật sau những gì Moscow cho là mối đe dọa từ Pháp, Anh và Mỹ.

Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết: “Đã có lệnh từ Tổng tư lệnh tối cao, lệnh này sẽ được thực hiện trong các khung thời gian thích hợp”. (Reuters)

*Tây Ban Nha triệu hồi Đại sứ sau lời chỉ trích của Tổng thống Argentina: Tây Ban Nha ngày 19/5 (theo giờ địa phương) đã triệu hồi Đại sứ nước này tại Buenos Aires để tham vấn sau khi Tổng thống Argentina Javier Milei đưa ra những bình luận xúc phạm vợ của Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sanchez trong một cuộc mít-tinh ở Madrid.

Tổng thống Milei đã chỉ trích bà Begona Gomez “nhận hối lộ” trong sự kiện do đảng cực hữu Vox tổ chức và có sự tham dự của nhiều đồng minh quốc tế của đảng này.

Ngoại trưởng Tây Ban Nha Jose Manuel Albares cho biết ông mong đợi một lời xin lỗi từ Tổng thống Milei, còn các bộ trưởng khác cũng lên án bài phát biểu của ông Milei. Ngoại trưởng Albares nhấn mạnh: “Với hành vi của mình, ông Milei đã đưa mối quan hệ giữa Tây Ban Nha và Argentina đến tình trạng nghiêm trọng nhất trong lịch sử gần đây”. (France24)

*Nga sẽ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu xăng dầu: Tờ RBC ngày 20/5 dẫn một nguồn thạo tin cho biết Chính phủ Nga đã ra quyết định cuối cùng về việc tạm dừng lệnh cấm xuất khẩu xăng dầu khi thị trường đã ngủ nguồn cung. Bộ Năng lượng Nga đã xác nhận thông tin này.

Nga cấm xuất khẩu xăng trong 6 tháng kể từ ngày 1/3, trừ một liên minh kinh tế do Moscow dẫn đầu và một số nước mà Nga có các thỏa thuận liên chính phủ trực tiếp về nguồn cung cấp nhiên liệu như Mông Cổ. (RBC)

*Nga kỳ vọng mọi thỏa thuận với Iran được thực hiện sau cái chết của Tổng thống Raisi: Hãng thông tấn nhà nước RIA ngày 20/5 đưa tin, Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov cho biết Moscow kỳ vọng tất cả các thỏa thuận với Iran sẽ được thực hiện.

Phát biểu với báo giới, Thứ trưởng Ryabkov còn nhấn mạnh: “Chúng tôi khẳng định cam kết tương tác chặt chẽ, sâu rộng về các vấn đề trong cả chương trình nghị sự song phương và đa phương với Iran sau cái chết của Tổng thống Ebrahim Raisi”.

Trước đó cùng ngày, giới chức và truyền thông nhà nước Iran xác định Tổng thống Ebrahim Raisi và các quan chức tháp tùng đã thiệt mạng trong vụ tai nạn trực thăng ở khu vực đồi núi gần biên giới với Azerbaijan. (Reuters/Sputniknews)

Châu Mỹ – Mỹ Latinh

*Mexico: Bạo lực nhằm vào các ứng cử viên trước thềm tổng tuyển cử: Ngày 19/5, Viện Bầu cử bang Chiapas (IEPC) của Mexico bày tỏ quan ngại trước tình trạng bạo lực gia tăng nhằm vào các ứng cử viên tranh chức thị trưởng trước thềm cuộc tổng tuyển cử dự kiến diễn ra đầu tháng tới, đồng thời đề nghị chính phủ tăng cường hơn nữa các biện pháp đảm bảo an ninh và bảo vệ các ứng cử viên.

Ít nhất 16 người thuộc đảng Phong trào Tái thiết quốc gia (Morena) cầm quyền và đảng Nhân dân Chiapas đã bị sát hại sau 3 vụ tấn công kể từ ngày 16/5 vừa qua. Trong ngày 18/5, một vụ tấn công nhằm vào đoàn xe chở ứng cử viên của đảng Morena đang trên đường tới tòa thị chính Villa Corzo, thuộc vùng La Frailesca của bang Chiapas, khiến 3 người thiệt mạng và 1 người bị thương.

Trước đó 2 ngày, một nhóm có vũ trang đã dùng súng sát hại ứng cử viên Lucero Esmeralda López Maza thuộc đảng Nhân dân Chiapas tranh cử vị trí thị trưởng thành phố La Concordia, cùng 6 người khác đi cùng xe.

Cuộc tổng tuyển cử sắp tới tại Mexico sẽ bầu Tổng thống, 500 thành viên Hạ viện và 128 thành viên Thượng viện. Đây là lần đầu tiên các cuộc bầu cử cấp trung ương và địa phương được thực hiện đồng thời tại toàn bộ 32 bang trên toàn quốc. (AFP)

*Mỹ lập kỷ lục đưa người cao tuổi nhất vào vũ trụ: Sau một thời gian gián đoạn, ngày 19/5, công ty dịch vụ du lịch vũ trụ Blue Origin của tỷ phú Mỹ Jeff Bezos đã nối lại chuyến bay đưa một số nhà thám hiểm lên vũ trụ. Trong chuyến bay này, cựu phi công của Lực lượng Không quân Mỹ Ed Dwight, ngoài 90 tuổi, trở thành người cao tuổi nhất từng bay vào vũ trụ.

Tàu vũ trụ New Shepard NS-25 đã được phóng lên lúc 9h36 sáng giờ địa phương (21h36 giờ Việt Nam) từ căn cứ Launch Site One ở phía Tây bang Texas, Mỹ. Đây là chuyến bay thứ 7 chở khách vào vũ trụ của Blue Origin. Đến nay các tàu New Shepard đã đưa 31 người vào vũ trụ.

Tàu New Shephard là hệ thống tên lửa nhỏ có thể tái sử dụng, đóng vai trò như một bước đệm cho những khát vọng khám phá không gian sâu hơn, bao gồm phát triển tên lửa hạng nặng và tàu đổ bộ Mặt Trăng. (CNN/Reuters)