Tòa án Công lý quốc tế buộc Israel dừng chiến dịch quân sự ở Rafah

Hãng Reuters ngày 24.5 đưa tin Tòa án Công lý Quốc tế (ICJ) ở The Hague (Hà Lan) vừa ra phán quyết buộc Israel lập tức dừng các hoạt động quân sự tại thành phố Rafah phía nam Dải Gaza.

Chủ tịch ICJ Nawaf Salam cho biết các biện pháp tạm thời do tòa án ra lệnh vào tháng 3 không giải quyết được hoàn toàn tình hình ở Gaza và các điều kiện đã được đáp ứng cho một lệnh khẩn cấp mới.

Theo ông, Israel phải ngay lập tức dừng cuộc tấn công quân sự vào Rafah.

ICJ cho rằng tình hình nhân đạo tại Rafah tiếp tục xuống cấp và hiện được xem là “thảm họa”. Israel không thuyết phục được ICJ với việc sơ tán, cũng như các biện pháp khác chưa đủ để giảm sự chịu đựng của người dân Palestine.

ICJ cho rằng tình hình hiện tại kéo theo những rủi ro hơn nữa đối với những thiệt hại không thể khắc phục được đối với quyền của người dân ở Gaza.

Trong phán quyết, ICJ buộc Israel phải mở cửa khẩu Rafah cho viện trợ nhân đạo, đảm bảo sự tiếp cận tại Gaza của các nhà điều tra và Israel phải nộp báo cáo lên tòa trong vòng 1 tháng về việc áp dụng những điều trong phán quyết.

Chính quyền Palestine hoan nghênh khi cho rằng phán quyết thể hiện sự đồng thuận quốc tế nhằm chấm dứt chiến sự ở Gaza, theo Reuters dẫn lời người phát ngôn của Tổng thống Palestine Nabil Abu Rudeina. 

Hamas cũng hoan nghênh phán quyết của ICJ về Rafah nhưng cho rằng điều đó chưa đủ, đồng thời kêu gọi chấm dứt cuộc tấn công của Israel trên toàn bộ Gaza. Bên cạnh đó, Hamas kêu gọi Hội đồng Bảo an Liên Hiệp Quốc thực thi phán quyết của ICJ. 

Trong khi đó, Bộ trưởng Tài chính Israel Bezalel Yoel Smotrich nói rằng sau phán quyết của ICJ, những ai yêu cầu Israel dừng cuộc chiến đang yêu cầu nước này dừng tồn tại. Do vậy, Israel không đồng ý với điều đó.

Tổng thống Joe Biden đã công khai tuyên bố rằng ông không muốn Israel tiến hành một cuộc tấn công lớn trên bộ ở Rafah, nơi có rất nhiều người Palestine đang trú ẩn, theo AFP. 

Phát biểu với báo giới hôm 21.5, một quan chức cấp cao Mỹ ẩn danh cho hay Israel đã đưa một số khuyến nghị của Mỹ vào kế hoạch hành động tại Rafah, và “đây là một cuộc thảo luận đang diễn ra và mang tính xây dựng”. Quan chức Mỹ nói thêm rằng Washington không bật đèn xanh cho chiến dịch của Israel tại Rafah vì “đó không phải vai trò của chúng tôi”.

Phiên tòa gồm hội đồng với 14 thẩm phán thường trực từ các nước, cộng thêm một thẩm phán đặc biệt được Israel bổ nhiệm làm một bên trong vụ xét xử.

Phiên tòa được tổ chức liên quan yêu cầu ra lệnh cho Israel tạm dừng cuộc tấn công ở thành phố Rafah ở phía nam Gaza và rút khỏi Gaza, trong một vụ kiện do Nam Phi đưa ra.

Israel đã phát động cuộc chiến trên không và trên bộ tại Gaza sau khi các tay súng do Hamas lãnh đạo đột kích miền nam Israel, làm khoảng 1.200 người thiệt mạng và bắt giữ hơn 250 con tin, theo thống kê của Israel. Cơ quan y tế Gaza cho biết hơn 35.000 người Palestine đã thiệt mạng sau khi Israel tấn công trả đũa.

Vụ kiện rộng hơn của Nam Phi tại ICJ cáo buộc Israel tiến hành một cuộc diệt chủng do nhà nước lãnh đạo chống lại người dân Palestine. ICJ chưa đưa ra phán quyết về bản chất của cáo buộc đó nhưng đã bác bỏ yêu cầu của Israel về việc hủy bỏ vụ việc.

Trong các phán quyết trước đó, tòa án đã ra lệnh cho Israel dừng các “hành động diệt chủng” chống lại người Palestine và cho phép viện trợ vào Gaza. Tuy nhiên, ICJ chưa ra lệnh dừng các hoạt động quân sự của Israel ở Gaza.

ICJ thuộc Liên Hiệp Quốc có vai trò ra phán quyết về tranh chấp giữa các nước. Các phán quyết mang tính ràng buộc về pháp lý nhưng thiếu phương tiện thi hành.