Thống đốc NHNN: Giảm lãi suất quá nhiều sẽ làm tăng tỷ giá

Đại biểu Trần Tuấn Anh (đoàn TP.HCM) đặt câu hỏi: Lãi suất tại các nước lớn có xu hướng giảm, đồng tiền mạnh có xu hướng gia tăng gây áp lực lên tỷ giá của tiền Việt Nam; qua đó gây áp lực lên giá các mặt hàng nhập khẩu vào Việt Nam và làm tăng giá thành. Đại biểu đề nghị Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cho biết giải pháp ổn định thị trường ngoại hối, đặc biệt là về tỷ giá. Đồng thời chỉ rõ các giải pháp tiếp tục giảm lãi suất để doanh nghiệp, người dân có thể dễ dàng tiếp cận nguồn tín dụng.

Trả lời chất vấn của đại biểu, Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, hiện nay, diễn biến trên thị trường tiền tệ có những biến động rất phức tạp. Thời gian trước thì mặt bằng lãi suất tăng lên, nhưng hiện nay, Fed và một số ngân hàng trung ương trên thế giới đang ở trong chu kỳ nới lỏng chính sách tiền tệ và đã có một số ngân hàng trung ương giảm lãi suất.

Đồng USD biến động phức tạp, có lúc giảm rất mạnh nhưng lại tăng lên trong quý III, hiện nay biến động ở mức cao. NHNN nhận định rằng, những diễn biến này tác động rất mạnh đối với thị trường tiền tệ, ngoại hối trong nước. Trước bối cảnh này, việc ổn định thị trường ngoại hối và tỷ giá trong nước gặp khó khăn, phụ thuộc rất lớn vào cung cầu thực, tức là những cung cầu về nhu cầu ngoại tệ chi ra cho nền kinh tế và những nguồn thu có được.

Tuy nhiên, thị trường ngoại hối tại Việt Nam vẫn còn tình trạng đô lá hóa nên còn chịu tác động của các yếu tố tâm lý và kỳ vọng rất nhiều. Yếu tố này tác động đến các cá nhân, tổ chức nắm giữ ngoại tệ thì không muốn bán, khi chưa cần ngoại tệ thì đã đi mua, tạo ra thách thức đối với việc điều hành của NHNN.

“Việc giảm lãi suất sẽ tác động đến tỷ giá. Chính vì vậy, trong thời gian qua, NHNN đã phải cân bằng giữa việc giảm lãi suất để hỗ trợ cho người dân và việc điều hành tỷ giá. Nếu giảm lãi suất quá nhiều thì tỷ giá sẽ tăng lên và có thể dẫn đến yếu tố tâm lý không tốt đối với các nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư nước ngoài“, Thống đốc cho biết.

Vì thế, theo bà Hồng, quan điểm của NHNN là bám sát vào mục tiêu theo luật định, góp phần kiểm soát lạm phát, ổn định đồng Việt Nam. Điều hành tỷ giá và ngoại hối theo hướng phù hợp với diễn biến linh hoạt của thị trường với biên độ +-5%.

“Chúng tôi luôn theo sát diễn biến, trong trường hợp tỷ giá biến động quá lớn, NHNN sẽ kịp thời can thiệp, bán ngoại tệ để đáp ứng kịp thời các nhu cầu nhập khẩu cho người dân. Bên cạnh đó, vì đây là thị trường chịu tác động bởi tâm lý kỳ vọng, NHNN sẽ trú trọng vào công tác truyền thông để doanh nghiệp và người dân hiểu rõ định hướng chính sách“, bà Hồng nhấn mạnh.

Nợ xấu có xu hướng tăng

Tại phiên chất vấn sáng nay, đại biểu Trần Hồng Nguyên (Bình Thuận) đặt câu hỏi về việc những khó khăn trong việc điều hành chính sách tiền tệ nếu không xử lý được vấn đề nợ xấu. “Nếu không xử lý được vấn đề nợ xấu thì việc điều hành chính sách tiền tệ sẽ gặp khó khăn gì và Thống đốc NHNN có giải pháp cụ thể nào khi tình huống này xảy ra?”, đại biểu nêu.

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian vừa qua, tình hình nợ xấu có xu hướng tăng cao. Theo số liệu của NHNN, tính đến cuối tháng 9, tỷ lệ nợ xấu nội bảng ở mức 4,55% – gần bằng mức cuối năm 2023, tăng so với năm 2022. Đây là một thực tế do ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 đã tác động nghiêm trọng đến mọi mặt của đời sống, xã hội. Doanh nghiệp và người dân khó khăn, giảm nguồn thu dẫn đến việc trả nợ càng khó khăn hơn.

Để kiểm soát nợ xấu, Thống đốc cho biết, NHNN cũng đề ra một số giải pháp. Cụ thể, đối với các tổ chức tín dụng, khi cho vay cần thẩm định, đánh giá kỹ lưỡng về khả năng trả nợ của khách hàng vay, đảm bảo kiểm soát nợ xấu mới phát sinh. 

Còn đối với các nợ xấu hiện hữu, cần tích cực xử lý nợ xấu thông qua việc đôn đốc khách hàng trả nợ, thu nợ, phát mại tài sản của nợ xấu. NHNN cũng đã có khuôn khổ pháp lý đối với các công ty mua bán nợ để có thể tham gia xử lý nợ xấu. 

“Đối với trường hợp nợ xấu tăng cao, NHNN sẽ thực hiện đồng bộ các biện pháp để tháo gỡ khó khăn, vừa giảm mặt bằng lãi suất cho vay, vừa chỉ đạo các tổ chức tín dụng phải phấn đấu tiết giảm chi phí hoạt động để tiếp tục giảm lãi suất cho vay cho doanh nghiệp và người dân. Trong giai đoạn nền kinh tế còn khó khăn, hệ thống các tổ chức tín dụng đã dành nguồn lực tài chính của mình để giảm được nhiều lãi suất cho khách hàng“, bà Hồng cho biết.

Trong phiên chất vấn sáng nay, Thống đốc cũng nhận được câu hỏi của đại biểu Huỳnh Thị Phúc (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) băn khoăn về giải pháp xử lý các vấn đề về nguy cơ bong bóng trong lĩnh vực bất động sản.

Theo Thống đốc, dư nợ tín dụng đối với bất động sản hiện nay khoảng 20-21% tổng dư nợ của nền kinh tế. Các tổ chức tín dụng cấp tín dụng vào lĩnh vực nào và tỷ lệ là bao nhiêu, hoàn toàn phụ thuộc vào sự quyết định của tổ chức tín dụng, tùy thuộc vào nguồn vốn của họ huy động. 

Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, 80% tiền gửi ở Việt Nam là ngắn hạn nên khả năng cho vay tiếp tục của thị trường bất động sản cũng cần đảm bảo nguyên tắc để người dân rút tiền; Ngân hàng Nhà nước không có quy định cấm không cho vay bất động sản.

Vì sao áp lãi suất 0% với USD?

Liên quan đến vấn đề về huy động vốn từ kiều hối, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) thắc mắc, theo số liệu từ năm 1993 – 2023, lượng kiều hối về Việt Nam rất lớn, lên tới 206 tỷ US. Tuy nhiên, ngân hàng không chủ động huy động nguồn vốn này, mà chỉ trả lãi suất bằng 0%. Trong khi đó, Nhà nước lại đi vay ODA với lãi suất cao hơn. Đại biểu đề nghị ngân hàng nên huy động vốn từ kiều hối với lãi suất thấp hơn so với vay nước ngoài, để tạo động lực cho người dân gửi tiền về Việt Nam.

Trả lời về lý do áp lãi suất 0% với đồng USD, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết chúng ta có chủ trương hạn chế đô la hóa, vì khi huy động ngoại tệ của người dân, các tổ chức tín dụng sẽ đối mặt với rủi ro tỷ giá. Chính vì đó, chúng ta phải làm cho doanh nghiệp và người dân có ngoại tệ thì chuyển hóa thành VND để đầu tư cho sản xuất kinh doanh. Về việc này, NHNN đã có chính sách rất đồng bộ từ năm 2016 đến nay.