Tập trung hơn vào hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo khu vực ngoài công lập

Đối tượng điều chỉnh của Luật sẽ tập trung hơn vào hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo ở khu vực ngoài công lập để thúc đẩy nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo. Trong đó, doanh nghiệp là một trong những chủ thể được quan tâm đặc biệt, với vai trò là trung tâm của hoạt động đổi mới sáng tạo, đóng góp ngày càng hiệu quả vào phát triển kinh tế-xã hội, góp phần công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Diệp, Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Khoa học và Công nghệ), cho biết, trong thời gian gần đây, Đảng, Nhà nước đã ban hành nhiều văn bản, trong đó đề ra nhiều nhiệm vụ, giải pháp tập trung vào đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, đơn giản hóa thủ tục hành chính trong quản lý nhà nước; đơn giản hóa quy trình, thủ tục, đẩy mạnh chuyển đổi số trong hoạt động quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; nâng cao tính minh bạch, đạo đức và liêm chính trong hoạt động khoa học, công nghệ; thu hút đầu tư từ xã hội để phát triển khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo; nâng cao hiệu quả, tính tự chủ cho các tổ chức sự nghiệp công lập trong lĩnh vực khoa học, công nghệ; phát triển đội ngũ nhân lực khoa học, công nghệ.

Để thực hiện các chỉ đạo của Đảng, Chính phủ, hồ sơ Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo do Bộ Khoa học và Công nghệ đang chủ trì xây dựng sẽ thể chế hóa, với một số điểm mới nổi bật.

Thứ nhất, mở rộng phạm vi điều chỉnh. Theo đó, phạm vi điều chỉnh của Luật không chỉ có hoạt động nghiên cứu khoa học mà bổ sung nội hàm đổi mới sáng tạo, với mong muốn thúc đẩy kết quả nghiên cứu khoa học ứng dụng vào thị trường, tạo ra các sản phẩm có giá trị gia tăng, đóng góp cho phát triển kinh tế-xã hội.

Từ nội dung trọng tâm này, hoạt động khoa học, công nghệ không chỉ tập trung trong khu vực công lập mà đẩy mạnh ra khu vực ngoài công lập, với việc thu hút nguồn lực đầu tư ngoài xã hội thông qua cơ chế chính sách để đưa doanh nghiệp trở thành trung tâm kết nối hoạt động nghiên cứu; đưa người ở viện nghiên cứu sang làm việc ở doanh nghiệp do đơn vị nghiên cứu đó thành lập để thương mại hóa kết quả nghiên cứu và điều hành doanh nghiệp; hình thành một số chương trình hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động đổi mới công nghệ; hoàn thiện quy định về quản lý nhiệm vụ khoa học, công nghệ có sử dụng ngân sách Nhà nước có đối tượng tham gia là doanh nghiệp.

Thứ hai, mở rộng nhân lực khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo không chỉ trong các viện nghiên cứu (nhân lực quản lý khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, nghiên cứu sau tiến sĩ, nghiên cứu sinh, học viên cao học) mà ở ngoài công lập (nhà nghiên cứu độc lập, nhân lực trong doanh nghiệp).

Thứ ba, thu hút đầu tư về tài chính từ khu vực Nhà nước để đẩy mạnh phát triển thông qua hoàn thiện quy định về các quỹ phát triển khoa học nghệ quốc gia, bộ, ngành, quỹ của doanh nghiệp, quỹ đổi mới công nghệ quốc gia.

Thứ tư, xây dựng các quy định liên quan đến chia sẻ thông tin, cơ chế nuôi dưỡng niềm đam mê khoa học, công nghệ, văn hóa đổi mới sáng tạo trong cộng đồng thông qua các dự án, chương trình, hướng đến mục tiêu lan tỏa tri thức phù hợp với từng nhóm đối tượng.

Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, sau 10 năm triển khai Luật Khoa học và công nghệ 2013, bối cảnh thế giới đã thay đổi mạnh mẽ, đặc biệt là sự phát triển nhanh chóng của khoa học, công nghệ và sự bùng nổ của công nghệ số. Những thay đổi này đã đẩy nhanh tốc độ nghiên cứu và ứng dụng công nghệ.

Bên cạnh đó, sự phát triển kinh tế-xã hội của Việt Nam đã diễn ra mạnh mẽ, với sự đóng góp quan trọng từ doanh nghiệp nhà nước và tư nhân. Để các doanh nghiệp có thể tiếp tục phát triển, việc đầu tư vào khoa học, công nghệ là cần thiết.

Do đó, Luật Khoa học và công nghệ cần được sửa đổi để tăng cường việc huy động nguồn đầu tư, sự quan tâm và nguồn nhân lực từ khu vực doanh nghiệp cho các hoạt động nghiên cứu và phát triển và để theo kịp xu thế chung của thế giới.