Trong các báo cáo công bố gần đây, các tổ chức tài chính quốc tế như Ngân hàng Thế giới (WB) và Fitch Ratings đều đưa ra các dự báo khá lạc quan về triển vọng của nền kinh tế Việt Nam trong hai năm tới. Đáng chú ý, cả WB và Fitch Ratings đều dự báo sau một năm chững lại, tăng trưởng kinh tế của Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ lên mức 5,5% (WB) và 6,3% (Fitch Ratings) trong năm 2024.
Nền kinh tế Việt Nam đang phục hồi mạnh mẽ. Ảnh minh họa: TTXVN
Tăng trưởng sẽ phục hồi mạnh mẽ
Trong báo cáo công bố hôm 9/11, cơ quan xếp hạng tín dụng Fitch Ratings đánh giá trong 9 tháng đầu năm 2023, tăng trưởng kinh tế Việt Nam chững lại ở mức 4,3% trong bối cảnh nhu cầu bên ngoài suy yếu và những khó khăn dai dẳng trong lĩnh vực bất động sản. Tuy nhiên, theo Fitch Ratings, chính sách tài chính và tiền tệ của Việt Nam đã hỗ trợ nhiều cho nền kinh tế nước này.
Trên cơ sở đó, Fitch Ratings dự báo tăng trưởng kinh tế Việt Nam sẽ đạt 6,3% vào năm 2024 và 7,0% vào năm 2025. Fitch Ratings cũng cho rằng các yếu tố cơ bản trong trung hạn của nền kinh tế Việt Nam vẫn khả quan và đà tăng trưởng bền vững sẽ mở ra triển vọng kinh doanh tích cực cho các ngân hàng.
Trước đó, trong Báo cáo Triển vọng Vĩ mô và Giảm nghèo Việt Nam công bố hồi đầu tháng 10, WB nhận định tăng trưởng GDP theo giá so sánh của Việt Nam dự kiến sẽ chững lại còn 4,7% trong năm 2023 do tiêu dùng tư nhân yếu đi, thị trường bất động sản ảm đạm, và nhu cầu bên ngoài giảm mạnh. Mặc dù tăng trưởng chững lại, nhưng tỷ lệ nghèo dự kiến giảm từ 3,2% trong năm 2022 xuống còn 3,0% trong năm 2023.
Hơn thế nữa, bất chấp việc gặp nhiều trở ngại bên ngoài, vị thế kinh tế đối ngoại của Việt Nam vẫn được cải thiện trong quý 1/2023, khi tài khoản vãng lai thặng dư ở mức 1,5% GDP. Cán cân thương mại hàng hóa được cải thiện do nhập khẩu suy giảm mạnh hơn xuất khẩu, phần nào do kim ngạch nhập khẩu hàng hóa trung gian giảm xuống. Bên cạnh đó, thâm hụt cán cân thương mại dịch vụ được thu hẹp khi du khách quốc tế quay lại.
Theo WB, tài khoản tài chính vẫn đạt thặng dư do dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và dòng vốn đầu tư gián tiếp vẫn đứng vững. Cán cân thanh toán tổng thể đạt thặng dư đã tạo điều kiện giúp Ngân hàng Nhà nước tích lũy dự trữ ngoại hối đạt 88,7 tỷ USD sau khi kết thúc nửa đầu năm 2023 (tương đương 3,3 tháng nhập khẩu).
Cân đối ngân sách đến giữa năm 2023 ghi nhận bội thu ước đạt ở mức thấp hơn (1,5% GDP), so với 5,2% GDP trong nửa đầu năm 2022, do thu ngân sách giảm 7% còn chi ngân sách tăng 12,8% trong nửa đầu năm 2023 (so cùng kỳ). Đầu tư công tăng lên (tăng 43% so cùng kỳ trong 6 tháng đầu năm 2023) phần nào đã hỗ trợ cho nền kinh tế, nhưng tốc độ thực hiện theo ước tính vẫn ở mức thấp, chỉ đạt 30,5% dự toán chi đầu tư, do những thách thức cố hữu về triển khai thực hiện.
WB dự báo sau một năm chững lại, tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Việt Nam dự kiến sẽ hồi phục về mức 5,5% trong năm 2024 và 6,0% trong năm 2025. Nhu cầu trong nước dự kiến vẫn là động lực tăng trưởng chính, mặc dù tốc độ tăng chậm hơn so với năm ngoái. Lạm phát bình quân trong năm ước đạt 3,5%, do dự kiến tăng lương công chức, sau đó giảm còn 3,0% trong năm 2024 và 2025 với giả định giá cả năng lượng và thương phẩm vẫn ổn định.
Cần tiếp tục hỗ trợ cho tổng cầu
Mặc dù đưa ra các dự báo khá tích cực về triển vọng tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong hai năm tới nhưng theo WB, triển vọng nêu trên còn phụ thuộc vào một số rủi ro đang gia tăng. Tăng trưởng thấp hơn dự kiến ở các nền kinh tế phát triển và Trung Quốc có thể suy giảm nhu cầu bên ngoài về các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam. Chính sách tiền tệ bị thắt chặt hơn nữa ở các nền kinh tế lớn và phát triển có thể sẽ lại nhen nhóm gây áp lực tỷ giá cho đồng nội tệ, dẫn đến dòng vốn tháo chạy ra ngoài. Nhìn từ trong nước, những rủi ro và nguy cơ dễ tổn thương về tài chính gia tăng đòi hỏi phải theo dõi sát sao và tiếp tục đổi mới.
Chính sách tiền tệ đang hỗ trợ tích cực cho tăng trưởng. Ảnh minh họa: TTXVN
Trong bối cảnh đó, WB khuyến nghị trong ngắn hạn, chính sách tài khóa của Việt Nam nên tiếp tục hỗ trợ cho tổng cầu. Ngân sách đầu tư được triển khai đầy đủ, kết hợp với các bước nhằm tháo gỡ ách tắc về thủ tục đầu tư công, là cách để nâng đầu tư công lên 7,1% GDP trong năm 2023, so với 5,5% trong năm 2023, qua đó sẽ hỗ trợ cho tổng cầu. Chính sách tiền tệ tiếp tục nới lỏng được cho là phù hợp, nhưng tiếp tục cắt giảm lãi suất sẽ làm gia tăng chênh lệch lãi suất với các thị trường trên toàn cầu, có khả năng gây áp lực đến tỷ giá.
Để giảm nhẹ rủi ro tài chính đang gia tăng, theo WB, các biện pháp nâng cao tỷ lệ vốn của các ngân hàng và tăng cường khung giám sát ngân hàng là cách để đảm bảo ổn định và khả năng chống chịu của khu vực tài chính.
Trong dài hạn, Việt Nam có tham vọng trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045. Để đạt được mục tiêu đó, WB cho rằng Việt Nam cần nâng cao năng suất qua cải thiện các nền tảng căn bản của khu vực tài chính, xử lý những ách tắc về thể chế trong đầu tư công nhằm giải quyết vấn đề thiếu hụt hạ tầng, đồng thời tạo môi trường thuận lợi để khu vực tư nhân trong nước hoạt động hiệu quả hơn, bên cạnh việc xử lý những rủi ro về biến đổi khí hậu và bền vững môi trường./.
Việt Thắng
