Nhà nước phải là bệ đỡ, là cái nôi phát triển kinh tế tư nhân

Kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất thúc đẩy tăng trưởng

Nhìn lại thời gian qua, ông nhận thấy vai trò, vị thế của kinh tế tư nhân đã thay đổi như thế nào?

- Tôi là Việt kiều ở Canada. Tôi trở về Việt Nam đầu tư, kinh doanh từ rất sớm, từ năm 1991. Lúc đó, định hình kinh tế tư nhân của chúng ta vẫn rất mập mờ. Đến năm 1996, kinh tế tư nhân mới bắt đầu hình thành và phát triển nhưng còn ở mức độ nhất định.

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ, việc cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước còn rất khó khăn. Thế nhưng, GDP của Việt Nam vẫn phát triển. Đó là nhờ các doanh nghiệp tư nhân. Trong thời gian ấy, cho đến nay, các doanh nghiệp tư nhân vẫn phát triển. Các doanh nghiệp FDI vào Việt Nam là doanh nghiệp tư nhân, các doanh nghiệp Việt kiều đầu tư vào Việt Nam cũng là kênh cá nhân.

Doanh nghiệp tư nhân là nguồn tạo việc làm chủ yếu, chiếm 85% tổng số lao động trong nền kinh tế và giúp hàng triệu người có thu nhập ổn định. Theo thống kê, khu vực này tạo ra 8,6 triệu việc làm trực tiếp trong năm 2023, góp phần quan trọng vào việc giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao mức sống của người dân.

Khu vực tư nhân cũng là đầu tàu trong việc thúc đẩy đổi mới sáng tạo và ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ cao để tối ưu hóa hoạt động kinh doanh. Các tập đoàn tư nhân lớn của nước ta đã vươn ra thị trường quốc tế, góp phần đưa thương hiệu Việt Nam lên bản đồ công nghệ và tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu.

Kinh tế tư nhân tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh, thúc đẩy nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Tốc độ tăng năng suất lao động của khu vực này trung bình 6 - 8%/năm, góp phần đáng kể vào sự phát triển chung của nền kinh tế. Nhờ cạnh tranh giữa các doanh nghiệp tư nhân, người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn, giá cả hợp lý hơn và chất lượng sản phẩm không ngừng cải thiện.

Nguồn lực từ kinh tế tư nhân không chỉ ở trong nước mà ở hơn 128 quốc gia và vùng lãnh thổ, nơi ấy có hơn 6,2 triệu bà con kiều bào hàng năm gửi kiều hối về Việt Nam cho thân nhân, gia đình đầu tư xây dựng phát triển kinh tế tư nhân với tổng số tiền năm sau cao hơn năm trước, đơn cử năm 2024 đạt gần 17 tỷ USD. Trên thực tế dòng tiền đầu tư FDI của bà con kiều bào về đầu tư tại Việt Nam đạt hơn 1,87 tỷ USD trên nhiều lĩnh vực khác nhau của kinh tế Việt Nam. Tất cả dòng tiền này tựu trung chính là “kinh tế tư nhân” tạo thành bức tranh rực sáng, lung linh cho nền kinh tế Việt Nam những năm qua.

Ông có thể phân tích thêm về vai trò quan trọng của kinh tế tư nhân?

- Khi kinh tế tư nhân phát triển thì các yếu tố xung quanh trở thành vệ tinh cho kinh tế tư nhân cùng phát triển, từ đó thúc đẩy đa dạng hóa các sản phẩm trong xã hội. Khi đó, nhu cầu sản phẩm trong xã hội ngày một cao hơn, chất lượng bảo đảm hơn, trong đó có vấn đề vệ sinh môi trường, gia tăng giá trị sản phẩm...

Khi các thành phần kinh tế cùng tiến về phía trước thì kinh tế tư nhân sẽ trở thành vai trò chủ đạo. Bởi, sự cạnh tranh trong kinh tế tư nhân không chỉ đơn thuần là giữa những bà bán rau với nhau mà đủ khía cạnh, như trong mớ rau đó thì cần thuốc bảo vệ ra sao, cần giống như thế nào, bảo quản như thế nào...

Như vậy, mọi vấn đề trong xã hội đều được phát triển theo một chiều hướng tích cực hơn và chúng ta nhận thấy rằng, khi kinh tế tư nhân phát triển thì chỉ cần ra chợ quê chúng ta đã thấy tất cả các sản phẩm ở chợ quê đó có giá trị hơn trước. Từ đó, tạo ra sự cạnh tranh trong xã hội lớn hơn, hướng tới mục tiêu phục vụ tốt hơn cho con người.

Do đó, Đảng, Nhà nước, Chính phủ đã thấy rằng kinh tế tư nhân là quan trọng nhất trong lúc này. Trong bài viết “Phát triển kinh tế tư nhân - đòn bẩy cho một Việt Nam thịnh vượng” ngày 17/3, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, khu vực kinh tế tư nhân trở thành một trong những trụ cột quan trọng hàng đầu của nền kinh tế và ngày càng thể hiện là động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia.

Cần xóa ngay các rào cản, khơi dậy sức mạnh của kinh tế tư nhân

Thế nhưng, sự phát triển của khu vực kinh tế tư nhân vẫn đang gặp rất nhiều rào cản. Ông nhìn nhận như thế nào về vấn đề này?

- Mặc dù khu vực kinh tế tư nhân Việt Nam hiện nay đóng góp trên 50% GDP, khoảng 30% nguồn thu ngân sách nhà nước, thu hút khoảng 85% lực lượng lao động, có vai trò là động lực tăng trưởng chính của nền kinh tế, song vẫn đang gặp phải nhiều rào cản, trở ngại lớn. Đây có thể coi là thời điểm không thể chậm trễ hơn phải xóa bỏ các rào cản, khơi dậy sức mạnh của khu vực kinh tế quan trọng này.

Nhiều doanh nghiệp tư nhân sẵn sàng nhận nhiệm vụ được Đảng, Nhà nước giao.

Đơn cử, có một thực tế là ở Việt Nam, các doanh nghiệp tư nhân muốn tồn tại và phát triển thì phải “quan hệ” ở mức độ nào đó. Đây là vấn đề nguy hại nhất. Cũng vì vậy mà doanh nghiệp tư nhân nào vươn lên được và phát triển thì luôn luôn bị đặt trong một dấu hỏi “là sân sau của đồng chí nào?”, từ đó cũng làm nhụt chí của các doanh nghiệp đang muốn vươn lên.

Một vấn đề quan trọng hơn nữa là luật pháp của chúng ta luôn được điều chỉnh, đôi khi có nhiều kẽ hở, các cơ quan thanh, kiểm tra nhìn vào, từ đó cũng làm cho các doanh nghiệp tư nhân ngại ngùng phát triển và không dám phát triển. Có thể, doanh nghiệp thực tế có cả nghìn tỷ đồng nhưng chỉ đăng ký trên giấy phép kinh doanh là 100 tỷ để tránh những phiền hà. Cũng có thể có doanh nghiệp chỉ có vài ba tỷ đồng nhưng lại đăng ký đến cả chục nghìn tỷ. Đó cũng là vấn đề đang đặt ra. Quy định về giấy phép kinh doanh của Việt Nam rất khác so với quy định về giấy phép kinh doanh của nước ngoài. Ở nước ngoài, các doanh nghiệp không cần đăng ký số vốn lớn, có khi chỉ 1 USD nhưng họ có hàng trăm tỷ USD. Đó là vấn đề mà chúng ta nên học hỏi.

Đất nước chúng ta đang phát triển, vươn mình. Trong kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, chúng ta phải học hỏi tinh hoa của thế giới. Thị trường của Việt Nam chỉ có 100 triệu người, rất nhỏ so với dân số thế giới gần 8 tỷ người. Do vậy, chúng ta phải vươn ra bên ngoài, hàng hóa của chúng ta phải ra nước ngoài. Muốn như vậy thì phải có những doanh nghiệp lớn. Chính phủ phải là bệ đỡ, phải hỗ trợ cho các doanh nghiệp phát triển. Không thể để dư luận trong xã hội “nói ra nói vào” về vấn đề “sân sau, sân trước”.

Ngoài ra, để các doanh nhân, doanh nghiệp phụng sự, tận hiến cho Tổ quốc thì phải có sự ủng hộ, tôn trọng họ. Xung quanh các doanh nghiệp tư nhân phải có sự ủng hộ của người tiêu dùng chứ không phải chỉ riêng chính sách của Nhà nước.

Kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng, thuận lợi

Vậy theo ông, đâu là giải pháp để đưa khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực quan trọng nhất để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế quốc gia?

- Tổng Bí thư Tô Lâm cùng Thủ tướng Chính phủ và các Bộ, ban ngành đang làm một cuộc cách mạng chưa từng có. Cuộc cách mạng này sẽ thành công nếu như 100 triệu dân chúng ta và 6,2 triệu bà con kiều bào ở nước ngoài đồng lòng và tôi tin rằng tất cả sẽ đồng lòng bởi điều này là để hướng tới thịnh vượng của đất nước. Không ai không muốn thịnh vượng, mà muốn thịnh vượng thì chúng ta phải cách mạng. Chính chúng ta phải hỗ trợ nhau. Nếu có cuộc cách mạng về khai trí, chúng ta sẽ thành công.

Tôi cho rằng, chủ trương cải cách thể chế, tinh gọn bộ máy của Đảng đang được Chính phủ triển khai quyết liệt “nhanh - mạnh - thần tốc” với sự vào cuộc của toàn xã hội thì không có lý do gì chúng ta không làm được việc xác định nguồn lực của xã hội, nguồn lực của toàn dân và nguồn lực của doanh nghiệp tư nhân - những chủ thể đã và đang chung sức, đồng lòng cùng đất nước phát triển đạt thứ hạng cao trên trường quốc tế. Không bao giờ, không khi nào việc triển khai thuận lợi như hiện nay với Việt Nam bởi Đảng, Chính phủ, Quốc hội, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã xác định được việc cần phải làm, phải làm ngay không cho phép có độ trễ, có tư tưởng bàn lùi.

Nhà nước phải là bệ đỡ, là cái nôi. Khi các dự án của doanh nghiệp tư nhân được cơ quan chuyên trách, chuyên môn thẩm định đánh giá cao, Nhà nước phải cung cấp tài nguyên, tài chính để các doanh nghiệp tiếp cận mọi nguồn vốn từ ngân sách và có thể loại bỏ các quy định “hình sự hóa” khi các dự án không thành công, nhưng không tiêu cực, không tư túi.

Cần tin tưởng, kiến tạo môi trường kinh doanh minh bạch, bình đẳng, thuận lợi cho các doanh nghiệp tư nhân, bất kể là đó là doanh nghiệp lớn, doanh nghiệp nhỏ và vừa hay hộ gia đình kinh doanh. Các doanh nghiệp tư nhân có thương hiệu cần phải bình đẳng với nhau bởi các nước phát triển rất coi trọng doanh nghiệp tư nhân nhỏ và vừa. Doanh nghiệp tư nhân phải trở thành và chính là động lực phát triển kinh tế và an sinh xã hội.

Trân trọng cảm ơn ông!

Khuê An (thực hiện)