Thông tin trên được nêu trong hội thảo góp ý cho dự thảo nghị định sửa đổi Nghị định 04/2021 và Nghị định 127/2021 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục, do Bộ GD-ĐT tổ chức tại TP.HCM sáng 2.6.
Chia sẻ tại hội thảo, ông Nguyễn Đức Cường, Chánh thanh tra Bộ GD-ĐT, cho biết sau một năm áp dụng Nghị định 127, trong số khoảng 300 các trường ĐH và các trường CĐ sư phạm đã có tới gần 100 trường bị xử phạt. Theo ông Cường, một quy định pháp luật được triển khai trong số 100 trường mà 20 trường vi phạm là bình thường, nhưng trong 300 trường có tới 1/3 vi phạm thì cần xem xét lại. “Theo chúng tôi đó là sự bất cập”, ông Cường nói.
Nhiều ý kiến góp ý về xử phạt hành chính trong lĩnh vực giáo dục được chia sẻ trong hội thảo sáng 2.6
TUYỂN VƯỢT TỪ 60 THÍ SINH TRỞ LÊN MỚI BỊ PHẠT ?
Trong hội thảo, các đại biểu thảo luận dự thảo sửa đổi cho nghị định hiện hành về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giáo dục. Đáng chú ý trong số đó là nội dung liên quan đến cách xác định, mức phạt và biện pháp khắc phục hậu quả về chỉ tiêu tuyển sinh của các cơ sở giáo dục.
Về căn cứ xác định vi phạm vượt chỉ tiêu tuyển sinh, trong quy định hiện hành chỉ tính theo tiêu chí tỷ lệ %. Nhưng theo dự thảo, căn cứ này được xác định gồm cả tỷ lệ % và số lượng tuyệt đối. Theo tổ soạn thảo, việc bổ sung tiêu chí này nhằm tránh tình trạng ngành hoặc lĩnh vực có chỉ tiêu thấp, số lượng tuyển vượt tuyệt đối rất nhỏ vẫn bị xử phạt.
Quyền lợi cho người học khi trường vi phạm
Một trong những nội dung được bàn luận nhiều trong hội thảo liên quan đến quyền lợi người học trong trường hợp các cơ sở giáo dục vi phạm tuyển sinh.
Theo dự thảo mới, biện pháp khắc phục hậu quả trong trường hợp cơ sở giáo dục vi phạm tuyển sinh được điều chỉnh. Dự thảo nêu rõ sẽ buộc chuyển người học đủ điều kiện trúng tuyển đã nhập học sang ngành khác hoặc cơ sở giáo dục khác đủ điều kiện được phép hoạt động giáo dục hoặc hủy bỏ quyết định trúng tuyển, trả lại kinh phí đã thu cho người học nếu không chuyển được. Trong khi ở quy định hiện hành, biện pháp áp dụng chỉ là chuyển người học sang cơ sở khác, không cho phép chuyển sang ngành khác.
Theo cán bộ thanh tra của Sở GD-ĐT TP.HCM, nghị định cần xem xét lại biện pháp khắc phục hậu quả khi buộc chuyển người học sang cơ sở khác. Nếu lỗi vi phạm do chủ quan của trường nhưng buộc chuyển học sinh sang cơ sở khác thì việc chuyển rất khó khăn và ảnh hưởng xấu trong xã hội. Đặc biệt trong trường hợp phải chuyển số lượng lớn, lên tới 400-500 học sinh.
Tiến sĩ Trần Đình Lý, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Nông lâm TP.HCM, đặt vấn đề: “Nếu không khéo sẽ vi phạm điều khoản về xúc phạm người học. Nếu chuyển qua trường có điểm chuẩn cao hơn thì quy chế không cho phép, chuyển trường thấp hơn thì liệu người học có chấp nhận không?”. Tiến sĩ Lý cho rằng cần lường trước hậu quả và tính khả thi của biện pháp khắc phục này.
Chẳng hạn với trình độ ĐH, theo quy định hiện hành mức phạt thấp nhất từ 5-10 triệu đồng áp dụng khi trường tuyển vượt từ 3% đến dưới 10% chỉ tiêu. Nhưng với dự thảo mới, mức phạt này được áp dụng trong trường hợp số tuyển vượt từ 3% đến dưới 10% và số lượng người học tuyển vượt từ 60 người trở lên. Tương tự ở các mức tiếp theo, số tiền phạt tăng lên cùng với tỷ lệ và số lượng người học tuyển vượt. Cụ thể, phạt 10-30 triệu đồng nếu tuyển vượt 10 đến dưới 15% và có số lượng vượt từ 100 người học trở lên; 30-50 triệu đồng cho mức vượt 15 đến dưới 20% và tối thiểu 150 người học; 50-70 triệu nếu vượt từ 20% trở lên và tối thiểu 200 người học.
Bên cạnh đó, nội dung vi phạm về mở ngành đào tạo cũng dự kiến được điều chỉnh. Theo đó, dự thảo bổ sung việc phạt từ 40-60 triệu đồng với hành vi mở ngành khi chưa đủ điều kiện tự chủ theo quy định. Điều chỉnh này, theo tổ soạn thảo, xuất phát từ thực tế luật Giáo dục ĐH 2018 cho phép các trường tự chủ mở ngành đào tạo theo quy định, nhưng qua thanh tra kiểm tra, nhiều cơ sở chưa đủ điều kiện tự chủ đã tự mở ngành và hiện chưa có chế tài xử lý.
Thí sinh tham dự kỳ thi để xét tuyển vào ĐH năm 2023
CHẤP NHẬN bị PHẠT ĐỂ TUYỂN SINH
Trước những điều chỉnh của dự thảo về mức xử phạt tuyển vượt chỉ tiêu, đại diện các trường ĐH và sở GD-ĐT có mặt trong hội thảo bày tỏ sự đồng tình. Đại diện Trường ĐH Cần Thơ cho biết đồng ý với việc cần có mức xử phạt nặng hơn với các vi phạm này.
Đại diện đến từ Sở GD-ĐT tỉnh Đồng Nai cũng có ý kiến tương tự. Theo đó, mức phạt hiện nay quá thấp, chưa đủ tính răn đe. Vị này lý giải: “Nếu trường đó một năm tuyển đầu vào 800-1.000 học sinh, quy mô của trường trong năm học cả mấy ngàn người học. Học phí trung bình mỗi học sinh thấp nhất khoảng 27 triệu đồng/năm. Trong khi mức phạt cao nhất chỉ 20 triệu đồng”. Do đó, vị đại diện này cho rằng có đơn vị chấp nhận bị xử phạt để tuyển sinh.
Liên quan đến vi phạm chỉ tiêu tuyển sinh, cán bộ thanh tra Sở GD-ĐT TP.HCM đặt ra tình huống thực tế trong quá trình đi kiểm tra. Một trường có 4 điểm trường, có quyết định giao chỉ tiêu 1.680 học sinh nhưng lại tuyển vượt 202 học sinh. Theo quy định, trường này bị phạt 4,5 triệu đồng. “Một trường có quy mô lớn, tuyển vượt 202 học sinh nhưng chỉ phạt 4,5 triệu đồng thì mức răn đe chưa đủ. Ở đây trong dự thảo đã tăng mức phạt nhưng cần cao hơn nữa hoặc chia ra nhiều mức phạt cụ thể để đúng với thực tế”, cán bộ này đề xuất.
Đề xuất về việc xác định chỉ tiêu tuyển sinh, phó hiệu trưởng một trường ĐH cho rằng nên chăng tính chỉ tiêu dựa vào năng lực đào tạo bình quân từng năm và có sự bù trừ lẫn nhau giữa các năm. Nêu lên thực tế từ một trường ĐH, vị phó hiệu trưởng này cho biết theo quy định trường tuyển vượt từ 3% trở lên sẽ vi phạm. “Thực tế đã có trường hợp một trường tuyển vượt 3,4% bị đưa vào danh sách xử phạt, đến thời điểm hiện tại con số này chỉ còn 3,1% vì một số sinh viên nghỉ học do nguyện vọng cá nhân. Sau 4 năm tỷ lệ này có thể tiếp tục rơi rụng xuống dưới mức 90%”, vị này phân tích.
Liên quan vấn đề này, tiến sĩ Quách Hoài Nam, Phó hiệu trưởng Trường ĐH Nha Trang, cũng đề xuất cần thay đổi quan điểm về việc xác định chỉ tiêu và xử phạt khi tuyển vượt chỉ tiêu. Theo ông Nam, nên chăng cho các trường ĐH xác định chỉ tiêu trong một phạm vi dao động thay vì con số cụ thể. Theo phó hiệu trưởng này, những thay đổi trong quy định tuyển sinh các năm khiến các trường không lường hết được các tình huống trong tuyển sinh.
Ông Lê Đình Nghị, Phó chánh thanh tra Bộ GD-ĐT, cũng nêu ra vấn đề liên quan để cùng góp ý đề xuất sửa đổi trong nghị định. Theo ông Nghị, thực tế nhiều cơ sở đã bị xử phạt vì vượt chỉ tiêu. Nhưng thực tế việc “gọi” chính xác chỉ tiêu trong đề án tuyển sinh của các trường không dễ dàng trong bối cảnh tuyển sinh những năm gần đây. Theo ông Nghị, phương thức xét tuyển học bạ gây tỷ lệ ảo lớn với các trường do TS được đăng ký cùng lúc nhiều trường. “Tất nhiên các trường có thể đẩy chỉ tiêu qua phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT nhưng nếu soi vào đề án tuyển sinh lại không đúng, điều này gây khó cho các trường” .
